Azpisarrerak (sarrerak) (119)
larrain.
Tr. La forma larrain es la mejor documentada; larrin se encuentra en Lazarraga y en los vizcaínos Añibarro y Uriarte.
Etim. No es segura su explicación por cast. la herráin (V. García de Diego, Manual de dialectología española , Madrid 1946, 221), pero tiene más verosimilitud que la de Bouda, quien propone lat. area (EJ 1950, 54).
Onom.: Ena era que es clamada Larraynçuria. GLarr SJ 514. Domicu Larrainekoa. (1226) Arzam 314. Lope Iñiguez de Larrinzahar. (1262) Ib. 314.
1. (V, G, AN, L, B, S; SP, Lar, VP 55v, Añ, LE UrtVoc, Izt, Dv, H, VocB), larran (Izt), larren (V-ple-arr, R-uzt), larrein , larrin (V-ger-arr-oroz; Lcc, Añ, Dv (V), H (V, G)), llarren (R-uzt), llarne (R). Ref.: A (larrain, larren, larrin, llarne); Arin AEF 1960, 63; Iz ArOñ, Als (izaitu), R 310 y 292, Ulz; Izeta BHizt; Elexp Berg; ZestErret.
Era. "Era de trillar" Lcc, Lar y Añ. "Place de grange" SP. "Llárrenean diáuzu éltzea, la parva está en la era" Iz R 392. "Llárnia dun ñóto, la era es pequeña (R-is)" Ib. 310. Cf. IC II 661: "Larrinoztegui, muchas eras donde se [...] las parvas". Leiçarraga (Decl ã 7v) da ezkaratza como equivalente suletino de larraina.
Bere bahea bere eskuan du, eta garbituren du bere larraina. Lç Mt 3, 12 (TB, Ur, Dv, Ker, IBk larrain; He bihitoki, Ip ezkaratz; Ur (V) larriñia (det., pero cf. en nota larrin bat)). Zerren eozen / larrin guztiak beterik / persona askoz / izurriagaz gaxorik. Lazarraga A28 1202v. Trabaja ezkindezen gatik / gari onen beregitzean, / ultziturik eman zigu / gurutzeko larrañean. Elizalde 145ss. Jendes beterik larreiñ oiek. MurSerm 90. Garia larrañean belar gaiztotik berezten. Mb IArg I 202. Gaur arratsean larrañean garagar-aizetzea du. Lard 161. Ogia hedatzen da larrainean. Dv Lab 52. Ark daka bere eskiuetan sardia eta sainten du ezin obeki bere llarnia. Hual Mt 3, 12 (Samper bere larraña). Eltziuak llarnetan egon zren elurrez tapatruk. Mdg 127. Larraiñeko dantza-lagunak. Mok 8. Gerendiaingo larrañetan (AN-arce). EI 386. Garia bihitzen dutela larrainean. JE Ber 30. Bizitzearen ondar-aleak / larrañean eultzen ari. Ldi BB 150. Larraiñean eguzkia balu biaramonez. Or Eus 60. Larraiñak gari-iotean larri ots dagienean. Ibiñ Virgil 97. Uzten ziguten jostatzen Baztarretxeko larraiñean. JAzpiroz 131.
v. tbn. Izt C 234. Zait RIEV 1933, 60. Ir YKBiz 42. ZMoso 45. EZBB II 98. Larrin: EZBB II 98 (V-gip).
Era de salina.
Ura gazitzen da, ateratzen dute eta, edo suarekin berotzen dute, edo larrañetan eguzkitan. "Eras". It Dial 114 (Dv larrain, Ur larrin; Ip barrio).
2. (SP, H).
Campo; extensión de terreno no cultivado. "Plaine, vallée [...]. Iosafateko larraina " SP. v. 1 larre.
Ez hain guti larrañetan ibilliren bestiak. EZ Man I 88. Haritz larraiñekoa. Ib. 43. Iosaphatko larrañean. EZ Man II 200. Zeruko larrainean. Hm 58. Isopa da halaber belhar bat [...] bide eta larrain guzietan frangoki kausitzen dena. Mong 594. Euskal-Arkadi jagi, / bakearen larrain. "Dehesa" . Gand Elorri 64.
3. + larren (V-ple ap. A Apend), larrin (Dv, Dgs-Lar 3). Plazoleta, espacio situado frente a un edificio; patio. " Plate-forme du château" Dv (que cita el ej. de Maguregui). "Plaza" Dgs-Lar. "Patio (V-ple); plaza para jugar a la pelota" A Apend. v. atari.
Gitxi dira [...] Elexara doazanak; baña plaza larriña jentez beterik ikusten da. MisE 136. Plaza ta larrin baten. Ib. 72. Orain ikusten dira iru damok [...], arratsalde gustietan [...], zutunik gazteluko larrinean. Maguregui REusk III 137. Deitzen zuan gizon batek etxe aurreko larrañetikan. Apaol 54. Larrañ zabaletan ekusan aguratxoak, asmantarrak ipiñten. Ag Kr 205. Azkarragako larrañean. Ag G 49. Malenek ertetzen zion aitonari larrañera, ura menditik zetorrenean. Ib. 136. Tegitik larraiñera / zanian atera [txerria] . And AUzta 120. Etxetxo polit bat lortu eban azkenerako, zuria ta txukuna, andaluziar barne-larrain eta guzti, limoi-sagar, laranja ta albendol, gilgil urritz ta abarrez betea. Onaind STeresa 93.
v. tbn. Munita 41.
" Larraiñ, el espacio interior de la puerta principal hasta la cocina" Iz ArOñ .
" Txondar-larraiña, el espacio llano junto a la carbonera donde se trabaja con el carbón" Iz ArOñ . " Larrina (V-arr), ikatza txondorretik ateratzen dan lekua" Litterae Vasconicae 5 (Bilbao, 1991), 244.
Ikastoi larrain baten aldean. (1765). SenperEus 58.
4. Colina.
Orduan dire hasiko erraten mendiei: Eror zaitezte gure gaiñerat; eta larrainei: Estal gaitzatzue. " Collis" . He Lc 23, 30 (Lç mendiska, Dv aldapa ).
5. (Dv, H (L)).
Soto, bosquecillo. "Bocage" Dv.
Oihana ezin egin dezakeenak egin beza larraina. Dv Lab 335. Larre hertsi-gabean egitekotzat larraina. Ib. 338. Larrainetako haritz, gaztaina, / mendietako ithurri. Elzb Po 194. Hamabi dotzena arbola agertu zaizkit larrain eder batean lerro-lerro landatuak. Lf Murtuts 2.
6. (V-gip ap. A ), larrin (V-ple-arr-oroz ap. A), llarne (R ap. A ; A Apend).
Nimbo, halo (del sol o la luna). "Disco de la luna" A. " Goikoa llarneareki dago (R-vid)" Ib.
Iretargiak larrina daukanean, ogeta lau ordu barru euria. "Su nimbo" . A EY IV 205. Eguzkiari aurretik zetorkion argi-larraiña, bat-batean lertu da geroxeago. TAg Uzt 74.
7. "Plateau (top.)" Lh.
8. Círculo, corro.
Toki yakiñean yendalde aundia zegon bero bero, larrain aundi bat ixten. 'Cirque' . Or Mi 48.
9. Campo cultivado, pieza. Cf. alav. ráin, "pieza o heredad inmediata a la casa" (Baraib 365).
Golde-ortzez larraina urratu-ala. TAg Uzt 265.
10. Pista de carreras.
Zaldiak barreiatu ziran larrain erdian barrena. Zait Sof 30.
ITSAS LARRAIN.
Guzia utzi ginun, etxea, itsas-larraina. 'L'anse (du rivage)' . Or Mi 10.
KAI-LARRAIN. Dársena.
Ontzi aundi ta ontzixka, zutoial zuriekin, kai-larrainera sartzen ari ziren. Or Mi 119.
LARRAIN-DANTZA. Nombre de un baile que se ejecuta en una era.
Gazteak larrain-dantzara. Or Eus 346.
LARRAIN DOHATSUAK. "Champs Elysées" Dv.
LARRAIN-LAN. Faena agrícola.
Ez dauzkate, ba, abereok larrain-lanean jarduteko; etxerako esnea aski izatearren baño. TAg Uzt 12.
LARRAIN-MAINDIRE. "Llarne-mantreak, las sábanas de la era" A.
Engoxan antze zaikugu llarne mantria sotoaren erdian. Mdg 132 (citado por A s.v. engoxan).
LARRAIN-SAGAR (larrin-s. V-arr ap. A, s.v. sagar). Nombre de cierta variedad de manzana.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper