Harremana

    OEH - Bilaketa

    782 emaitza dantza bilaketarentzat

    Sarrera buruan (119)


    Sarrera osoan (496)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    galai.
    etimologikoa
    Etim. Para la relación entre galai y galant , v. FHV 477.
    sense-1
    1. (V, G ap. A ; Lar, Añ, VocCB .(V, G)Dv, H), galae (A) (Sust.). Mancebo, mozo, hombre joven y soltero; galán, enamorado, amante; (tratamiento de respeto, ref. a un hombre joven) señor(ito). Va acompañado con frecuencia de gazte; sólo se aplica a hombres, y es en muchos textos el correspondiente al femenino dama(txo). "Galán de una dama" Lar. "Mancebo" Lar, Añ. "Mozo, joven, mancebo, señorito" VocCB. "(Subst.), jeune homme, jeune fille. Ce nom s'applique particulièrement aux jeunes gens des deux sexes [cf. supra] aspirants amoreux. Il est peu usité en France" Dv. "(Subst.) le galant, l'amoreux d'une personne" H. v. 1 alagai. Tr. Propio de la tradición meridional desde Lazarraga (al Norte sólo lo encontramos en Goyhetche (19)), especialmente frecuente en autores guipuzcoanos; se documenta sobre todo en el s. XIX.
    Zerren zu txipi izanagaiti, / asko da galai galantik. Lazarraga (B)1201r. Galai galantok ara doaz. Ib. (B), 1198vb. Jaun gazte, txit aberats ta galai galant bati. Cb Eg II 164. Bere amanteak (galaiak) egiten ziozkan desaireak. MandatSerm 118. Mutillak garbitu gura dau buruba, dinuala: Guzur andi bat ezarten deust [aurdun gelditu dan neskatilliak], billatu begi bere galaia. Mg CO 60. Zelan itxiten eztozu [...] arako galai amorantea? Añ MisE 54. Beti Donostiako / damatxo, galaiak, / gizon ta andreak, / dibertitu naiak. Echag 201. Zure ondoren dabil makiña bat galai. Bil 101. Senideen itzaletik aldegin zuenean, [Maria Magdalena] bereala arkitu zan galai zoro askok ondo itzegiten ziotela. Lard 396. Galai au da Alfonso / amabigarrena, / Españako koroa / bidez dakarrena. KarlBB 627. San Pedro egunian Igeldoko pesta, / galai bana artuta joan ziran bi neska. Ud 31. Galaia, gusto baldin badute gurekin jatia, borondate guztiyarekin emango diyotegu dagonetik. Sor AuOst 96. Galai alaiak eta neskatx lirañak. Otag EE 1884b, 523. Etxe oneko galai gazte bat. Bv AsL 209. Auzoko galai batekin nitzan / ustez tratatzen asiya. Tx B I 137. Galai aukerakuak zure inguruan. MendaroTx 223. An jarri dira dama-galaiak. "Nuestros jóvenes". Or Eus 223. Etxe ontako galai gazteak / amalau urre-txintxarri. (Canc. pop. in Lek SClar 112). Herrian zegoen galairik zelebratuenak hartu zuen andre gai. Arti Tobera 284.
    v. tbn. AA III 394. It Fab 182. Izt C 237. Arr Orac 10 (ap. DRA). Xe 185. PE 83. AB AmaE 157. Azc PB 154. Apaol 31. Urruz Zer 106. A CPV 485. Balad 231. TxGarm BordaB 158.
    sense-2
    2. (Lar, VocCB, Dv (V, G), H) (Adj.). Galano, hermoso, de agradable aspecto; galante. (Salvo en J.I. Arana y algún otro autor de la época (cf. etxe galaia en RArt EE 1880, 184 (ap. Dv)), que lo emplean ref. a cosas, se aplica sólo a hombres). "Galán, el que está vestido de gala", "galano" Lar. "Galano, elegante, esbelto, pulcro, bello" VocCB. v. galant.
    Agertu zitzaion San Gabriel aingerua, gizon galai baten antzean. Gco I 457. Añ zan eder eta galaia [Jose], non ura ekusteagatik leio eta balkoietara irteten ziran danak. AA II 41. Arzaiak izan arren / gure danzariyak, / dira guztiz lirañak, / datoz txit galaiak. Echag 81. Gazte galai ta joiak / zein balientiak / diran gure mutillak. Afrika 51. Zere lagun, amabi zaldun, zaldun guzien galaienak eraman itzatzu. Arr GB 125. Cerbantes [...] eta Santa Teresaren izkunde galai eroso zaintsua. Aran SIgn 202. Itxura egokiko zaldun bat, gaztea, galaia eta ederra eguzkia bezela. Otag EE 1882c, 511. Itz neurtzalle galai, eskribari jakintsu eta euskaldun leialenetatik bat ill da. "Más galantes". EE 1884a, 382. Alperrik, aiek [emakumeak] gizaseme galaiari belarriak ernai... Lab EEguna 98. Nik baditut anaiak / mutil galaiak: / bi ezkonduak eta / bi ezkongaiak. Or Eus 23.
    azpisarrera-1
    GALAIEN DANTZA (G ap. A). "La alagai danza o galaien danza, y quiere decir danza de galanes, se hace con varapalos en el mismo método que la danza de espadas" Lar Cor 236.

    galai

    galai
    << EZTEI-DANTZA 0 / 0 GAZTE-DANTZA >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper