Harremana

    OEH - Bilaketa

    782 emaitza dantza bilaketarentzat

    Sarrera buruan (119)


    Sarrera osoan (496)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    ijito.
    etimologikoa
    Etim. De Egipto.
    sense-1
    1. (V-gip, G, AN-gip), ijitu, jito (V-gip, G-nav, AN-ulz; Dv), gito (BN; Dv, H), kito (B), kitu (B), ejito, zito (Sal, R), xito (Sal, R). Ref.: A (ijito, gito, kito, xito, zito); Iz ArOñ (jitto), Als (jituk), Ulz (jítuat), To; Etxba Eib ; Elexp Berg ; Izeta BHizt (kito); Gte Erd 46, 302; ZestErret .
     Gitano. Tr. Documentado desde finales del s. XVI. Lo emplean autores guipuzcoanos, navarros y (en menor medida) labortanos; entre los vizcaínos sólo hallamos algún ej. moderno. La forma jito es la más usual en los textos navarros y labortanos. Ijto , que aparece en Axular, podría ser errata por ijito o por jito.
    Berze ijitorik ere baduk Baztanen. (Sumbilla, 1597). ConTAV 5.2.5. Zeren hura da ohoiñen kapitaina, ijtoen kondea. Ax 417 (V 271). Estirela askotan xitoak ollo-arrapatzalleak. (206). LE-Ir. LE-Ir. Gero estudiante / eta ijitoak. Echag 187. Sartu zan ijito bat eskian. Sor Bar 61. Edonongoa ta iñongoa ez, ijitoak bezela. Ag G 353. Ijito arraza guzia an zan. Urruz Zer 29. Ijito-euskera zala [noka izketa] . A Ardi 23. Ejituen ezkontzia. Tx B II 67. Lepo-beerañoko estalgarri oriekin ijitoak dirudite. Anab Usauri 13. Jitoa? Buhamisa? Lf Murtuts 18. Jitoek ez dute odol bera. Zerb Azk 14. Andrearen lagun ijitoa. Arti Ipuin 82. Ijito-sallak ikusten dira. Basarri 113. Zituen (ijitoen) gise: azken itze bere. (AN-erro). Inza NaEsZarr 2337. Inguru oetara zetozen ijito gizajoak pagatzen ziteken larrutik. Ataño TxanKan 195. Len, denbora batean, ijito geiago ikusten zan. BAyerbe 144. Nora joan gu burdia artuta / ijitoaren antzean? FEtxeb 45. Honako ijitoen ahoan ipintzen dituen hauek. MEIG III 132.
    v. tbn. Iraola 79. Alz Bern 79. Ayerb EEs 1916, 171. Ill Testim 29. ADonostia Itzald II 30. Noe 70. Tx B II 186. Lab EEguna 109. Or Eus 364. Osk Kurl 86. Erkiag BatB 120. Salav 12. NEtx LBB 208. Uzt Sas 70. TxGarm BordaB 79. Ijitu: SMitx Aranz 20. Etxde JJ 274. Zito: ZMoso 51.
    azpiadiera-1.1
    (Adj.).Tramposo (en los tratos, negocios). "Karnazero hori ijitto samarra da eta kontuz ibilli, bestela zirixa sartukotsu" Elexp Berg.
    sense-2
    2. + ijipto. Egipcio.
    Ito an bertan ijito guziak. Mb IArg I 270. Ijitoen artean katiberio gogorrean bizitu ziran bitartean. AA I 413. Ijipto bat ikusi zuen Israeltarra jotzen. Lard 65. Neskatx ijito Agar-ekin ezkondu. Ib. 16. Fedeagatik irago zuten itsaso gorria, lur legorra bezela, eta au probatzera zijoazela ijitoak ondatuak izan ziran. Ur He 11, 29 (Lç ejipzianoak, He israeldarrak, Dv egiptoarrak, BiblE egiptiarrak).
    sense-3
    3. jito. (Usado como euf. de Jainko, en exclamaciones).
    Osaba Patxikuk esan zuan: --Kauen jito!-- Ori zuan bere maldizioa. JAzpiroz 61.
    azpisarrera-1
    IJITO-ARROSA. "Jitoarrósak, las rosas silvestres" Iz Ulz.
    azpisarrera-2
    IJITO-ARTETIK, IJITARTETIK. De entre los egipcios.
    Israeldarrak ijitartetik Promisioko bazter onetara eraman zituen denboran. Mb OtGai III 109. Ijitartetik irtetean. Ub 26.
    azpisarrera-3
    IJITO-DANTZA. "Zarambeque, danza y tañido, [...] ijitudantza" Lar.
    azpisarrera-4
    IJITO-EGUZKI. Luna.
    Ijito-euzkirik ez bada ere, / sortuko dirdir izarra. Or Eus 318.
    azpisarrera-5
    IJITO-EURI (AN-gip; jito- G-nav). "Jito euria [...] llovizna bastante persistente" Satr CEEN 1969, 73. "Ijito-euria ari du (AN-gip)" Gte Erd 111.
    azpisarrera-6
    IJITO-SARDINA. "(G-azp, AN-gip), sardina grande" A. "Arenque" FauMar 33. Cf. jito.
    azpisarrera-7
    IJITO-SEME. Gitano.
    Zalpurdi bi agiri dira, ijito-semeen etxe ibiltariak. Erkiag BatB 117.
    azpisarrera-8
    IJITO-XAKUR. "Kito-xakur (B), perro carlín" A.

    ijito

    ijito
    << HIL-DANTZA 0 / 0 IRRADAKO DANTZA >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper