(gral.; Lecl, Dv, H; oill- SP, Ht VocGr 315; oll- Lcc, VP 69r, Lar, Añ, Izt C 199, Arch VocGr, VocBN , Gèze, H, VocB , Zam Voc , ZMoso 70);
oilazko (G-azp, AN-gip-5vill, B);
oilesko (G-nav);
oillaasko (V-gip);
ollosko;
oiasko;
oilaxko (AN-larr; H);
oilexko (G-nav)
Ref.:
Bon-Ond 143; VocPir 477; A (oillasko); Inza EEs 1915, 211; Lrq /ol'aśko/; Iz Ulz , UrrAnz y Etxba Eib (ollaskua), Als (oillesku), ArOñ (oilláasko); ZMoso 70; CEEN 1971, 348; Elexp Berg (óillasko); Gte Erd 236, 250. Pollo."Bier beste oilexko bát; eta Jangoikuk nai bau etzi béstaát"IzAls.
"Pare bat ollasko eruaixozuz don Toribio medikuari"EtxbaEib.
"Pollos de unos meses, ollaskoak"ZMoso.
"Oilazkoa gazte arra da (G-azp, AN-gip-5vill, B)"GteErd 236.
Tr. Documentado en todos los dialectos desde finales del s. XVIII, aunque se encuentra antes en Urte (v. OILASKO-HEGAL). La forma gral. es oilasko(oillasko, ollasko ); salvo errata, hay oilosko en Urte y en un texto vizcaíno (recogido por Barandiarán), oiasko en un ej. de Herria (sg. DRA ), y ollazko en Otxolua (67). En DFrec hay 5 ejs. de oilasko. Ollasko, ollanda edo beste janari bat. Zuzaeta 143. Artu baninduzute ollasko nintzanean, / samurra izango nintzan ezpañean. Mg(inVMg 96 (cf. OILASKOTAN)).
Il bedi ollasko bigun gozoa. ZavFab,
RIEV 1907, 532.
Egazti eskurakoiak dira ollarra, olloa, kapoia edo gankoia, ollaxkoa <-aisk->, ollandea, [...]. IztC 195 (238 ollasko).
Hiru hilabethetan gaphoindatzen dira oilaskoak. DvLab 290.
Botatzen tutzu kulis hortarat oilasko haxixatuak. ECocin 17.
Emazu berehala oilasko bat sura!ElzbPo 210.
Ollasko pare bat gisatuta illarrarekin. SorAuOst 75.
An irentsiko ziran txal, oilasko-oilanda, bildots ta arkume. AArdi 77 (v. tbn. ollanda-ollasko en It Fab 40 y Ayerb EEs 1917, 80).
Oilasko bati lephoa bihurrozu. BarbSup 104.
Banoak, gaitezin afal, / oilaxko bilha. Ox 90 (106 tbn. oilaxko).
Errekitzak bihian hazi oilaskoa, entselada lagun. JEBer 35.
Oillasko galdor gorria. OrEus 315.
Ollasko erre bi. TAgUzt 75 (v. tbn. ollasko erre en Tx B III 96 y Munita 49).
Oilaskoak lumatu eta husturik. LfMurtuts 52.
Olloskoak espuelie begijen sartu eutzan. (V-ger). JMBMund II 154.
Arroltze, usokume, oiasko eta orua xahar. Herr 26-5-1960, 3.
Plater baten oilasko zati bat. ArtiIpuin 26.
[Jandarmari] partitzean oilasko baten emaiteko.Etchebarne 34.
Bere ama oillaskoa erretzen ari omen zan.JAzpiroz 96.
v. tbn. Monho 36. Xarlem 1527-1528 (oilh-). Azc PB 263. StPierre 16. 26. Zerb Artho 165. Ox 155. Dospital GH 1925, 542. Enb 178 (en la misma pág. oill-). Etcham 201. Lf Murtuts 4. Larre ArtzainE 252. Oill-: Zub 90. And AUzta 114. NEtx LBB 399 (Antz 143 oll-). BAyerbe 66. BBarand 52. Oll-: AA I 530. Etch 426. AB AmaE 310. Ag G 347. Urruz Zer 42. JanEd II 73. EusJok 147. EusJok II 66. Kk Ab II 112. Enb 199. Alz Burr 12. Yanzi 72. MendaroTx 86. Etxde AlosT 15. Bilbao IpuiB 199. Alzola Atalak 53. Ataño TxanKan 149. TxGarm BordaB 177. Oilaxko: Barb Sup 19. Ollaxko: Zink Crit 36. Alz Burr 12. Zait Gold 115. EZBB II 106.
azpiadiera-1.1
Bizia!... bizia!... A, zer nolako ollaskoa ortzak zuritzeko!... Jaio-orduko negarrez gatoz... NEtx Antz 105.
azpiadiera-1.2
(Como primer miembro de comp.). Oilasko kroketak. (tít.). ECocin 16.
Oilasko-errekia zintzurrean kokatzen zitzaikun. JEBer 28.
azpiadiera-1.3
"Ordañez, ollasko! (AN-gip), zitalkerian esana: zuk egin didazuna egiten dizut nik zuri"InzaNaEsZarr 838.
azpiadiera-1.4
(V-gip ap. EtxbaEib). "Fig., mozo emprendedor. Ollasko makala dator zure mutikua! ¡Menudo pollo viene tu muchacho!"EtxbaEib.
Oilandak elizan kantuz; / oilasko gazten boz berria / harmairutik kukurukuz. Monho 36.
azpisarrera-1
OILASKO-HARAGI.
Carne de pollo. Egiten duzu haxiz bat oilasko haragi hondarrekin. ECocin 17.
azpisarrera-2
OILASKO-AZPI. Muslo de pollo.
Besteak, barrenean, oilasko azpieri aginka zeuden. LhYol 24.
azpisarrera-3
OILASKO-BELAR(-belhar Hb). "Morgeline" Hb.
azpisarrera-4
OILASKO-BILTZAILE. "Ollaskobiltzalle. Festa-giro ohitura bat da. Garai batean, Aizarnako jaietan, esate baterako, baserriz baserri oilasko biltzen joaten ziren gau pasa egindakoak"ZestErret.
azpisarrera-5
OILASKO-HEGAL.
Ala de pollo. Ori horra oillosko [sic] hegal bat. UrtGram 477.
Zenbait oilasko hegal yanez. (S). MichelLPB 371.
azpisarrera-6
OILASKO-HEZUR.
Hueso de pollo. Epher, urzo eta oillasko / hexur mami-duna franko. Gy 33.
Hiltzeko menean den, bezperan oilasko hexur bat zintzurrean gelditurik!ElzbPAd 60.
v. tbn.
Ollasko-ezur: Muj PAm 48.
azpisarrera-7
OILASKO-IZTER.
Muslo de pollo. Oilasko ixterrak baino maizago artho eta gasna janez. ZerbIpuinak 155.
Jan dituen oilaxko ixterrek gantza guti trabatzen diote!BarbSup 98.
Esku batean ogi-puska ta bestean ollasko-izterra. LdiIL 49.
azpisarrera-8
OILASKO-JOKO (G-azp).
"Juego de pollos. [...] Abren un hoyo en el centro de la plaza; meten allí un pollo. [...] Sale un mozo, sable en mano, con los ojos vendados con un pañuelo, y se dirige bailando diestramente hacia el punto donde está el pollo y de un sablazo le parte el cuello" AEF 1922, 34s. Cf. OILAR-DANTZA. Ene haurrean, egiten zen Holetan, oilasko jokoa ere. Oilasko bat ezartzen zen preso estalgi grillatu baten azpian. Dantzari bat, ezpata eskuan, aritzen zen dantzan oilasko haren itzulian. Dantza bururatzean, entseatzen zen, ezpata kolpe batez, oilaskoaren lephoa mozterat. Herr 15-9-1960, 1.
azpisarrera-9
OILASKOTAN.
Siendo pollo. Ollarrak ekin ta ekin berbera. / Zetako naroazue neu iltera? / Artu baninduzue ollaskotan / samur izango nintzan yatekotan. ZavFab,
RIEV 1907, 532.