OEH - Bilaketa

782 emaitza dantza bilaketarentzat

Sarrera buruan (119)


Sarrera osoan (496)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
hauek.
Tr. No lo encontramos entre los vizcaínos (que usan one(e)k), ni entre los suletinos (que emplean hoiek). En los guipuzcoanos, si exceptuamos GavS, no lo hallamos hasta la segunda mitad del s. XIX, y no es frecuente hasta el XX (antes predomina oek); aparece en este dialecto en las var. abek (más frecuente en textos de carácter popular) y auek; hemos encontrado además aube- en la balada de Alostorrea (Balad 47). Entre los navarros, hallamos abek en CatUt, ebek en el catecismo alto-navarro de Añibarro (66) y en Lizarraga, que emplea la forma -gebek tras sust. Los aezcoanos usan gebek, tanto como pronombre (CatAe 10) como tras sust. (ib. 48).
Al Norte es de uso gral. entre los labortanos y bajo-navarros (aunque no lo hallamos, p. ej., en Dechepare, que suele emplear hoiek). La var. predominante es hauk; hallamos hauek en Leiçarraga, Oihenart (Pr 488), Duhalde (111), Xalbador (Odol 270), Etchebarne (49) y Larre (ArtzainE 296), en todos ellos junto a un más frecuente hauk. Duvoisin emplea generalmente haukiek.
En los casos oblicuos se dan diversas formas entre los septentrionales; así, para el gen. encontramos hauen (Lç Mt 15, 8, Laph 173, StPierre 40, Ox 55, Zub 87, Iratz 176, Larz Senper 106, Xa Odol 112), hauien ( He Gudu 153, Lg I 249, MarIl 15, Jaur 412, Gy 120, HU Zez 210, CatJauf 31, JE Bur 179, Barb Sup 115, Larz Senper 118), haukien (EZ Man I 82, Gç 139, ES 127, He Gudu 80, Lg II 135, Brtc 9, Monho 78, Dh 241, JesBih 412, Gy 278, Hb Egia 26, Dv Lab II, Elzb Po 220, Jnn SBi 39, Arb Igand 97, JE Bur 93, Ox 31, Etcham 82, Iratz 50, Mattin 48), haukin (EZ Man I 34, SP Phil 114, Gç 57, ES 91, He Gudu 167, Lg II 165) y hauken (Mat 93, Harb 26, Ax 172 (V 257)).
La forma hauiek es empleada en caso ergativo por Larreguy (I 368), Oxalde (in AstLas 74), Elissamburu (Fram 142), Hiriart-Urruty (Aurp 213), Barbier (Sup 69), Oxobi (121), J. Etchepare (Ber 58), Mirande (Po 103), Lafitte (in Zait Plat XX) y Arradoy (SFran 220), que en caso absoluto usan hauk; sólo hallamos algún ej. (Gy 186) de haukiek en caso absoluto.
sense-2
(V-m, G, AN-5vill-olza, L-sar-arcang, BN-lab-ad; Lar, Dv), hauk (AN-araq, L, BN-lab-ad-ciz; Lar, Lecl, Dv, H), hauiek, haukiek (H), habek (H; a- G, AN-olza, Ae; Dv, H s.v. au ), aubek (G-azp), ebek (AN-olza-gulina-erro-arce, Ae; A (que cita a LE)), gebek (Ae) Ref.: A (hauek, hauk, gebek); EI 276 .
(Pronombre y adjetivo demostrativo pl. de primer grado). Estos. " Hauen ou haukien, qui est de ceux-ci" Dv. " Hauk (L), plural de hau este" A. " Haukien (L-côte), de estos" Ib. v. hok, hoek, hoiek.
Baldin nehork gauza hauei eratxeki badiezé. Apoc 22, 18. Badakuskik edifizio handi hauk? Mc 13, 2. Zer da hauk hire kontra testifikatzen dutena? Ib. 16,62. Nola ene eta enekin ziradenén behar ziraden gauzák fornitu ukhan dituztén esku hauek. Act 20, 34. Egun tormenta haukien dugu segur partea. EZ Man I 123. Othoitz haukin zarratzea. EZ Man II 95. Othoitz perfetaren bada hauk dirade legeak. Ib. 7. Konsideratzekoak dira hitz hauk, iakin dezagun ea zergatik daritzten Iainkoak hain gaitz hirur bekhatu suerte haui. Ax 188 (V 128). Kofesioan fabore hauk ardiestekotz. Hm 202. Noiz ere bainaiz hauzaz orhitzen. O Po 17. Tromenta haukien erdian / Bethi dut ihardukiko? 180. Saindu dohatsu hauk direla Eskual-Herriko bozkarioa, eta khoroa. ES 126. Utzi erazoko dizka / laster bazter abek. GavS 25. Hitz hauiek damustatu zuten Samuel. Lg I 271. Ikhusten tutzu arno toki, edo zahagi hauk? Ib. 196. Orhoitzen othe naiz egia hautaz? Haukien gainean ene bizia moldatu othe dut? Brtc 132. Esango ditut direnak / segidillatxo auetan. Ib. 10. Baña ebék guziók inen-tizie zuéi ene izenagátik. LE Io 15, 21. Gauza-gébek erran-tiziet, etzaizten gaitzbiderátu. Ib. 16,1.
( s. XIX) Bihotzeko sentimendu eta afekzione hautan datza meditazioneko gorphutzaren bigarren phartea. Dh 102. Etxe abei begira / gaude arriturik. Echag 45. Bakea eta benedikzionea pratika saindu haukiei iarraikitzen diren kongreganist guziei. JesBih 438. Oinhaze urragarri haukiek, bozik eta gogo onez deramazkit. Dv LEd 95. Azkeneko itz auek esan zituzten bezin laister. Zab Gabon 64. San Josietako asten dira udaberrikuak eta beste abek ematen dute geruago, udan. Sor Bar 48. Alimaletto hauiek aurthikiko dituzte zonbait suspira. Elsb Fram 142. Azken hauk gillotinatu baitzituzten. Ib. 113. Badaki, goiz edo berant, azkenean hauk oro hartarako direla. HU Zez 159.

( s. XX) Ikusten dituzun abek dienak lagunak dira. Iraola 121. Orok jauspen ekartzen zakotela, guziz artzainek, etzuelarik bizkitartean haukiekin elherik batere. JE Bur 11. Bi lore untzi hauk arthaturen ditutzu, othoi, gain gainetik! Barb Sup 153. Ez ditut lerro hauk luzatu nahi edadura haundiskoa emanik ene oharreri. Zub 93. Irutsu urte auetan kikilduta bizi giñan. Ldi IL 27. Bere aizpengana urreratu zan auek agurtu asmoz. Etxde AlosT 93. Badakizue guk sasi-mirikuak deitzen ditugun sendagile hauk nola deitzen zituen gure herritar Hiribarrenek? Zerb Azk 99. Jende asko ta asko zegoan ilda nun-nai lurrean, eta aben artean iya illean zeuden eritu asko ere bai. Salav 99. Espos hauetan beira sendo maitasuna. Xa Odol 325. Azken denbora hauetan Sataneri ez deiete kasik dantza baizik uzten. Lf ( in Casve SGrazi 13 ). Prediku hauek antolatuxe nituenean. MIH 394.

v. tbn. (para textos guipuzcoanos anteriores a 1900) Zab Gabon 73. Urruz Urz 12. Apaol 101. Abek: Bil 92. Ud 27. Noe 22. Urruz Urz 30. Apaol 118. Alz STFer 131. AzpPr 114.
azpiadiera-1.1
(Introduciendo oraciones exclamativas).
Abek ematen dituzten / lotsak eta penak! Ud 27. Abek basuak! Ondua illuna dakate... Kraka guztiya eratxiya! Sor AuOst 94. Ai, auek kantu alaiak! Urruz Zer 22. Auek ziran jendearen deadarrak. Ib. 138. Hauek iztarrak, ezin zuzendu! Anab Aprika 39. Abek dirade toki ederrak! Uzt Sas 155.
azpiadiera-1.2
(Como introductor de enunciados).
Bada orain badaude hirur gauza hauk, fedea, speranzá, karitatea. 1 Cor 13, 13. Izen saindu hauk, Iesus eta Maria, aipha detzatzunean. SP Phil 546. Hitz malhurus eta triste hauk erran zituen hiltzian, Rapiat omnia Dæmon . Tt Onsa 55. Erraiten tuelarikan hitz hauk: [...] Hazi zaitut neure ugatz garbiaz. ES 164. Dibinidadearenak dire abek: Lendabiskue siñestatzea dela Jangoikue guzis poderosoa. CatUt 6. Hala nola hitz hautan: Khentzea, Kharra, Khoroa, etc. MarIl X. Entzun zituen elizan Ebanjelioko hitz hauk: Dohatsu nigarrez dagozinak. Jnn SBi 84. Berak Mariari esan dio orain denbora gutxi dala, itz abekin: Ez estutu Maria, ez du nere aitak gauz orrekin nai duenik egingo. Ill Testim 7. Hanitz aldiz ene beharriek entzun ere zituzten hitz hauk: Elektrika, elektrika, xoragarri izanen da! JE Ber 72. An agiriko lirake entidade misteriotsu auek: Estadua, Legea, Nazioa, Errepublika. Vill Jaink 129.
v. tbn. ArgiDL 81. Inza Azalp 21. MAtx Gazt 31. NEtx LBB 383. Hauk: He Gudu 165. Lg I 225. Mih 31. Brtc 140. Jaur 353. Hb Egia 15. Laph 173. HU Aurp 69. CatJauf 18. Zub 61. Zerb IxtS 42. Xa Odol 137.
hauek
<< hasi 0 / 0 haur >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper