Harremana

    OEH - Bilaketa

    783 emaitza dantza bilaketarentzat

    Sarrera buruan (119)


    Sarrera osoan (496)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    nahastatu.
    tradizioa
    Tr. Documentado en la tradición septentrional (no suletina) desde Leiçarraga hasta finales del s. XIX. Al Sur se encuentra en autores vizcaínos desde principios del s. XIX: la forma naas- la emplean J.A. y J.J. Moguel, fray Bartolomé, Uriarte y Erkiaga (todos ellos junto a nas- ). Hay nastitu en Añibarro y Uriarte (en CatArrig y BulaAl ). En DFrec hay sendos ejs. de nahastatu y nastatu.
    sense-1
    1. (Volt 57, SP, Urt V 84, Dv (+ naa- V), H, A); nastatu (G; Lar, Añ, H (V, G), Zam Voc (G); nastau V; Dv (V)); nasta (V-m); nastitu (V; Añ (V), Izt 72v) Ref.: A (nastatu, nastau, nasta, nastitu); Etxba Eib (nastau); Holmer ApuntV (nastadu).
     Mezclar(se). (Sentidos prop. y fig.). "Nahastatzea, nahastea, mêler, brouiller" SP. "Mixto, mezclado, [...] nastatua, [...] nastitua" Añ. Cf. Baraib 142: "Nastar, mezclar".
    Skribatu drauzuet epistolán, nahasta etzaitezten paillartekin. Lç 1 Cor 5, 9 (He ez zaiteztela balsa). Nahastatzen du gaxoa apho eta sugekin [...] ausikika lotzen zaio bakhotxa. EZ Man I 108. Athea do [= 'dago'] hirriz eta doluz nahastatua / illkhitzen denak hirria, sartzen denak damua. Ib. 119. Ekarriko duzu zundan kristailla eta korala nahastatua. INav 119. [Ene graziak] eztu nahi izan [...] nahastatua munduko konsolazioneekiñ. Ch III 53, 1. Iainkoaren semeak nahastatu ziren ondoan gizonen alabekiñ. Urt Gen 6, 4. Eman nahi izan zioten edaterat kheldarraekin nahastatua zen mirrha arnotik. Lg II 279. Konfesio garbiak ta osoak eskatzen du ez nastatzea bekatuak; bear dira agertu pensamentuzkoak pensamentuzkoak bezela. Mg CC 119 (CO 170 ez naastetia). [Garija] aotzez ta galburu utsituz nastauba. Mg PAb 151. Uri barrubetakuak erdera askogaz nastetan dogula euskeria. Ib. 81. Mundu onetan [...] nastaurik bizi dira onak deungekaz. Añ EL1 45 (130 nastatu). Gaur legezko gauetan / nastatuten dire / txede grabe artian / jolas eta barre. Ulib (in FrantzesB II 36). Konszienzijako kezka ta larritasunak naasteetan jatazan aragijaren atsegiñakaz. JJMg BasEsc 163s. Nastadu leijo ardauari ura, orditu eztedin. Astar II 125. Gure esperanza au beti dago nastadurik ziureztasunez eta bildurrez. Ib. 14 (239 nastau). Lafontene gaizoak nahastatu ditu bere fabletan [fable] asko arinskoak. Gy IX. Bethi bera gelditu, / nihoiz ez nahastatu: / Garbi Eskalduna, / munduko lehena! Hb Esk 21. Handi ala ttipiak baltsan nahastatzen. Ib. 213. Zai busti piska bat garau batzukaz naastauta. Ur Dial 99 (It nasturik, Dv nahastekaturik, Ip nahasirik). Nastitutie okelie ta arraiñe yatordu baten eta yatie arrontzak. Ur CatArrig 83 (v. tbn. BulaAl 41 nastitu). David erregia bera, nastaurik bere mendekuakin, dantzari dator. Ag Serm 77. Eta izate bi oneek Persona bat baten batuagaz, ez ziran nastau? Itz Azald 29. An dabilz eurak-euretara pelotan. Nastau dira eurakaz erriko gixon batzuk be. Kk Ab I 97. Uruna da gauza bat eta adizkidetasuna beste bat. Eztira bijok nastau biar. Altuna 57. Lili-arteko ixilla / nastau egixube txorijok. "Romped". Laux AB 17. Oliua ta binagria ez ibilli alperrik nastatzen, eztira alkartuko. SM Zirik 86. [Ongarri] onek be, ainbat klase nastauta. Gerrika 148.
    v. tbn. SP Phil 299. CatLav 232 (V 118). He Phil 300. Dv Dial 119. Prop 1898, 123. Nastatu: Ag G 72 (Kr 139 nastau). Nastau: AB AmaE 86. Azc PB 331. KIkV 77.
    azpiadiera-1.1
    Mezclarse en, envolverse en, enredarse en (un lío, problema, pecado, etc.).
    Guk dadukagu bada ezen halako egitatetan nahastatzen eta partizipatzen diradenék [...]. Lç Ins G, 6r. Ene arima, zer hari aiz enganoso munduan / egun oro nahastatzen aizela bekhatuan? EZ Man I 136. [Jentilak] naastau diriala lotsarizko bizijo ta pekatu guztietan. fB Ic I 28. Zeinbat obeto eban ezetan ez nastau! AB AmaE 225. Gauza lotsagarrietan nastaurik alzagoz? Ag Kr 159.
    sense-2
    2. (Volt 76, SP, Dv, A); nastatu (V-gip; Lar, Izt 21v (-au)); nasta (V-ger) Ref.: Etxba Eib; Ort Voc (nasta).
     (Sentidos prop. y fig.). Enredar(se), revolver(se), desordenar(se), embrollar(se); alborotar(se), turbar(se), confundir(se). "(Meterlo a) barato, guzia nastatu" Lar. "Barajar los naipes, barajatu, nastu, nastatu" Ib. "Confundirse" Ort Voc.
    Nauzun urrikari gaitzez nahastatua / gogotik darotazula khentzen triste dolua. EZ Man II 108. Baña pekatu ezañakaz nastauta dagozanak, matasa bat eginda daukeenak euren konzienzija [...]. Mg CO 6. Geuk eleisa gizonok berba askotan naastau ta ezaindu dogu euskeria. fB Ic I VIII (tbn. en Aran SIgn 203). Geure arimaak egongo dira pekatuz naastauta, illunduta. Ib. 5. [Miin gaiski esaliak] nastetan ditu pamelijak. fB Ic II 189. Lagunduko deutsube [...] argitan ifinten zeuben konzienzija, gustiz nastadurik badago bere. Astar I 182. Euskeeria naastau ta erdeerarik ikasi ez; au da eskolako umeetan beti ikusi dodana. JJMg BasEsc VII. Desterrauko ez ete da nosbait nasaitasun aiñ andija? Oh, zenbat lazu tristegaz naastaurik dagozan mundubaren bazterrak. Ib. 261. Sazerdote ardurabagako ta mundubagaz naastaurikua. Ib. 217. Astirotxu, berbaak agin artean nastau bagarik. Añ EL2 229 (v. tbn. EL1 216). Nire biotza egongo da bekatuen sareakaz eta lokarriakaz nastiturik. Ib. 28. Bildurragaz nastauta / buru ta sabelak. Azc PB 85. Naztetan dituezala Liberalismoaren ganean berba egiten danean, alkarregaz [...] zerikusirik ez dauken gauzak. Itz Azald 56. Batak eta besteak diputau ...] izan bear ebalata, erri guztia nastau dabie. Ag Kr 192. Ara, jauna, nastau egiten naz ni [...]. Irakurten be ezeuskuen erakutsita. Ib. 149. Azpikoz-gora ta goikoz-azpira nastaurik, lapurrak ipiñi ebezan gauza guztiak. Echta Jos 143. Itxas-lapurrok / nastako dira / arrantzalien / amuan. Ib. 121. Zubek, inpernuko lumadunok, mundu osua mordollotu ta nastau egitten dozube-ta. Otx 96. Nastau dauanak askatu dagijala mataza ori. Ib. 32. [Zuek amerikarrok] Aita Santua ta mundua "jazzakin" da Koka-kolakin nastau dozuez. SM Zirik 93. Erdi naastaurik eukazan buruko uleai orraztu antza emonaz. Erkiag BatB 75. Bazterrak nastauten. Ib. 63. Amak ongi ta astiro eginiko orrazkadak nahastaturik. Osk Kurl 64. Nik itxumustuan apaxua barrura arrain ta guzti jaurtiten neban, eta nastata gelditzen zan. Etxabu Kontu 127.
    azpiadiera-2.1
    (Part. en función de adj.).Revuelto, enredado, liado, embrollado, turbio, confuso.
    Akusaziño labur ta nastau onegaz, zer aitu lei konfesoriak? Mg CO 22. Sinisten dot au adietan errazagua zala askozaz bestelango nastau ta euskera gaistokua baño. Mg PAb 163. Mataza nastau moropildu bat. Añ EL1 24. Konturik naastaubeenak. fB Ic I 47. Pinteetan ditubee milla guzur, ta ipoin naastaugaz [...] olgeeta zorigaistokuak [...] onak balira legez. fB Olg 135s. Alako olgeeta naastauti aparteetan ez dirianian. Ib. 173. Kantarik loijeenak [...] dantzarik naastaubeenak. JJMg BasEsc 261. Ez erderarik eta ez euskerarik ezekian mutill zarra [...] beren esakera nastau, mordollo ta gatzbakoak [...]. Ag Kr 93. Barreneko itsaso nastau murgilla. Erkiag Arran 157. [Osatzailleak] entzun deutsa birien zurruka naastaua. Erkiag BatB 197. Munduko bizi nastaura eratorri zituan. Ib. 55 (136 mundu naastau).
    sense-3
    3. nastatu (Aq (AN) A). "Murmurar" Aq 739.
    sense-4
    4. nasteu (V-ple ap. Zam Voc). "Contagiar" Zam Voc (s.v. nastau).
    azpisarrera-1
    BAZTERRAK NAHASTATU; DANTZA NAHASTATU. v. bazter, dantza.
    azpisarrera-2
    NAHASTATUTZEKE. Sin revolver.
    [Itsasoa] bare bare egoan [...], ezetariko aizek ez uiolek naastauteke. Erkiag Arran 8.

    nahastatu

    nahastatu
    << nahastari 0 / 0 nahaste >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper