Harremana

    OEH - Bilaketa

    783 emaitza dantza bilaketarentzat

    Sarrera buruan (119)


    Sarrera osoan (496)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 madari.
    tradizioa
    Tr. Documentado desde Lazarraga, aparece en autores vizcaínos y en Mendiburu, Iturriaga, Prop y J. Etchepare. En DFrec hay 2 ejs. de madari.
    sense-1
    1. (V, AN, L, B, BN, S; Lcc, Mic 8v (madarri), SP, Ht VocGr 312, Lar, Añ (V), Izt 90v, Arch VocGr, VocBN , Dv (G, BN), Lcq 83, H); madai (V-gip) Ref.: A; Iz UrrAnz (madaíxa), ArOñ; Etxba Eib; Elexp Berg.
    Pera. "Bergamota, [...] madari bergamotarra" Lar. "Mosqueruelas, peras, udare, madari arretxo goxo batzuek" Ib. "Peraza, udare, madari txertatua" Ib. "Emakume eta madari ixilik erdizkatzen dena da hoberena, la femme et la poire que l'on coupe par moitié en silence, est la meilleure (Prov.)" H. "Elizondo: madari, especie de pera; udare, pera" Bon, Archivo Municipal de Pamplona. "He aquí los nombres de algunas variedades: a) [...] eztitzagako madariak (V-ger), peras de árbol no injertado; b) Doniane-madari, peras de San Juan; [...] c) erle-madari (V), peras de abejas; son pequeñas, rojas y sabrosas; [...] h) gozo-madari (V-al), secas, a propósito para conservarlas en dulce" A. "Zenbait madari klase: Goizagoko madarixa, Margarita madarixa, Marki madarixa, negu madarixa, Pedro Jose madarixa, Santamaiña madarixa" Elexp Berg. v. udare.
    Madaria ta Muxika, [biak] frutu on bi dira. IC I 101 (refiriéndose a los linajes de ese nombre). Orobat ardaoak izan biar dau matsaren uragaz eginak, eta ez madari, sagar edo beste udariren baten uragaz egiñak. msOñ 198v. Mispilla ta intxaurrak, / okaran ta madari, / ta sabel gaisuari / emon al guztia. Mg PAb 97. Mutil onek beeukan madariak jateko deseo edo guraria. CrIc 76. Eman diezazutela / arkaitzak eztia, / eta basoko larrak / berriz madaria. It Fab 196. Irris, haragi, sagar, gaztaina, madari [...], hitz batez deus ez zitzakoten sobera misionestarentzat. Prop 1880b, 69. Sagar madari ta ikoak / dira il onetan gozoak. Azc PB 288. Batuten dira gariak / eta Agustu-madariak. Ib. 288 (in Ur PoBasc 227 abustu madarijak). Alort edo frutak madari ta matsetatik asi ta gastaña errietaraño. Ag Ioan 275. Laranja, mertxika, orri-gerezi, madari pare bana. Or Tormes 105. Eskuetan dauzkate tinki madari, tuaxa eta pastiza. JE Ber 31. Joxeparen madari gozo aretariko batzuk [zorroan] . Bilbao IpuiB 88. Zuhaitzetik ere hartu dugu frutua: [...] / sagarra, madaria, masusta ta intzaurra. Arti MaldanB 196. Eskubeteko madari aztunak. Ibiñ Virgil 84.
    v. tbn. Astar II 156. Echta Jos 25. Erkiag Arran 119. Osk Kurl 145.
    sense-2
    2. (V-gip, AN-5vill, L-côte; Lcc, SP, Lar, Añ (V), Lcq 83, H); marabi (G-bet) Ref.: A; Iz ArOñ; Etxba Eib; Elexp Berg.
     Peral. "(O), cormier" SP. "Guadapero, peral silvestre" A. Cf. VocNav s.v. madaria.
    Gure ortuan madari, gurazaurik amabi. Lazarraga 1165r. Norenak dira frutuak? Ez irasagarrarenak, bai madariarenak. Mg CC 218. Abe nagusijak dira oneek. / Aritxa. Artia. [...] Okarana. Madarija. Mg PAb 188. [Landatu zituezan] iñun ziran zugatz-landara era guztietako; sagar, madari, iko, intxaur, kerixa, [...]. Alt EEs 1917, 44. Eusko-erritik, gaztaña, madari, okaran eta onein antzeko landarak eroateko asmoa artu eban. GMant LEItz 68. Bedar askokin zendor bat egiten da. Lenengo erbasantia, bigarren sajontxu bedarra, artua, garixa, sagarra, madarixa ta orreik. (V-gip). Gand Eusk 1956, 223. Sagar ta madarien / geizpetan. Gand Elorri 79. Baso bat botatzen zutenean, txutik uzten zituzten gorosti, baxate, marabi, txori-jana zeukaten jeneroak. Ostolaiz 28.
    v. tbn. AB AmaE 460.
    azpiadiera-2.1
    Elorri arantzatsuari eltzaur-ernemiña txertatzen zaio; [...] zumarra berriz madari-lorepean txuritzen da.Ibiñ Virgil 84.
    azpisarrera-1
    MADARI-ARBOLA. "Peral. Madari-arbolatik jausi da" Elexp Berg. v. supra (2).
    Madari edo txermen menduak, irasagarra madari arbola izatera [aldatzen du] . Mg CC 218. Ortuko madari-arbolea begiztau eban. Erkiag BatB 96.
    azpisarrera-2
    MADARI-ARDO (H (G), Lh (S); madari-arno Dv A, H; madariano H (BN, S)). Vino de peras.
    azpisarrera-3
    MADARI-DANTZA (madar-iantza BN-baig). "En Valcarlos, el primer día de fiestas, en el Iantza luze o Madar iantza (que no deja de ser una Soka dantza), [...]. // El Aurreskulari, lleva siempre en la mano derecha [...] un palo adornado de cintas y coronado por una manzana. [...] En Valcarlos este palo se ramifica en tres o cuatro, en cuyos extremos se fijan otras tantas peras. De ahí el nombre de Madar iantza (baile de la pera)" CEEN 1971, 203. Cf. VocNav s.v. madar-iantza.
    azpisarrera-4
    MADARI-LANDARE. Planta de la pera.
    Madari-landara batzuk sartzen [ziarduan] . Erkiag BatB 46.
    azpisarrera-5
    MADARI-LATZ (A; -latx H). "Poire, poirier sauvage" H. "Madari-latz, pera áspera imperial" A. v. madaritxa.
    azpisarrera-6
    MADARI-MAKATZ. "(V-al), peral bravío" A.
    "Pozuen ondoko madari-makatz aundia". Bai, makatz-erraldoi bat da. Alzola Atalak 82.
    azpisarrera-7
    MADARI-MENTU. Injerto de pera.
    Ekusiko dezu nola irasagarrak ez duen aldatzen madari mendua irasagar izatera, ta bai madari edo txermen menduak irasagarra, madari arbola izatera. Mg CC 218.
    azpisarrera-8
    MADARIPEAN. Bajo el peral.
    Illobi guztiz eder bat egin / dautsie madaripien. Enb 42.
    azpisarrera-9
    MADARI-SAGAR (V-ger-m-gip; Añ (V), H). Ref.: A; AEF 1927, 107; Elexp Berg. "Pero, fruta, (V) mandari [sic] sagarra, (G) udari sagarra" Añ. "Pero, manzana de forma prolongada" A.
    azpisarrera-10
    MADARI-TXIRRI. "(V-m), palo nudoso" A.

    madari

    madari
    << lurrin 0 / 0 1 mairu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper