I .
(Adj.).
1.
(
L, BN, S; Urt,
H),
lergarri (
AN-larr; H)
Ref.:
A;
Lrq;
Asp Leiz
.
Aplastante (sdos. prop. y fig.). "Aggravans" Urt I 432. "Écrasant, accablant" Dv y H. "Zama lehergarria, charge écrasante" H. "Aplastante" A. "Accablant" Lrq. "Lan lergarria" Asp Leiz.
Haren bozkarioak labur dira [...], haren atsekabeak usu, haren gaitzak lehergarri.
Birjin 346.
Bekatuen karga lehergarria.
Iraultza 19.
Oi, orhoitzapen lehergarria, hekientzat! Zeren baitakusate hain deus guti gatik galdu dutela Jainkoa.
Dh 161.
Nere estekamendu gaxtoez eginen dauzkidan errephortxu lehergarriak.
Ib. 127.
Elizate hain konplet ene desolazionia, ez ene supliziua hain lehergarri.
Medit
80 (ap. DRA
).
Karga lehergarri bat zen gure bihotzarentzat.
Prop 1907, 74.
Lan neketsu, gogor ta lergarriak.
Anab Usauri 102.
Tzarkerien lokarriak autsi, zama lergarriak kendu, uztarpean daudenak utzi beren esku.
(Is 58, 6).
Or MB 166.
Oi, zer estatu leher eta erdiragarri dohakabe haren estatua! Dh 158.
"
Bihotz-lehergarri, crève-cœur"
Dv.
Ezen Jesusi osoki pena bihotz lehergarria zitzaion bere Ama han deboilatua ikhustea!
Ducq 356.
2.
"Qui est capable de faire crever de rire"
VocBN
.
"Risible à 'crever'"
Lrq.
"Extraordinariamente divertido por lo alegre, chistoso"
Asp Leiz2.
"Reventante, lehergarri zen, leher egin ginduen irriz
"
Lander (ap.
DRA).
Parre lergarriak egin-ondoan, Iturgoienek, astiro, beti bezela, esan zigun: [...].
A Ardi 14.
Atheari buruz bazoan [...], galtzarik gabeko zangoak zuri zuria ageri, eta zango heien puntan, zapata alimale batzu soinean [...]. Lehergarria zen egiazki!
Barb Sup 48.
Soka-dantza lehergarri batean.
Barb Leg 137.
3.
(Tras gen.).
"Propre à faire crever, éclater. Betanko horrenbertze bihi litezke zakhuaren lehergarri
"
H.
"Au fig. et accompagné de bihotz cœur, pénible, déchirant, affligeant à l'excès. Atsekabe bihotzaren lehergarria!
"
Ib.
(cf. supra bihotz-lehergarri).
Zer biotzaren izurri, / legortearen suarri! / Zer aldorraren lergarri!
'¡Qué puñal al tronco del árbol!'
.
Gand Elorri 96.