Harremana

    Hiztegia letraka
    Ikus halaber
    Azpisarrerak (sarrerak) (119)
    laguntzaile.
    1. (V, G, AN-gip, B, BN-arb; Dv, H; -alle Lcc, Lar, Añ, Izt, H; -aille Urt III 228, Ht VocGr 410), laguntzale (S; Gèze, H) Ref.: A; Lrq (lagüntzale); Etxba Eib; Elexp Berg; Gte Erd 60 .
     Que ayuda, asiste, socorre; ayudante, asistente. "Ayudadora, andra laguntzallea " Lcc. "Protecteur" Ht VocGr 410. "Ayudador" , "apadrinador", "padrino en justas, desafíos" Lar. "Dios mediante, Jainkoa laguntzalle " Ib. "(Obispo de) anillo, apeztiku, ipiztiku laguntzallea " Ib. "Acólito, [...] apaiz laguntzallea " Ib. "Padrino, defensor" Añ. "Misario: (c.) mezalaguntzallea " Ib. "Cooperadores, laguntzalleak " Izt. "Guide, compagnon" Gèze. "Favorecedor" A. "Ayudante. Borrerua baño gorrotugarrixagua, aren laguntzallia " Etxba Eib. Tr. Documentado en Gasteluçar, Pouvreau, Chourio, y autores sobre todo meridionales a partir de mediados del s. XVIII. En DFrec hay 127 ejs. (2 septentrionales) de laguntzail(l)e y 2, sept., de laguntzale .
    Maria, Jainkoaren Ama, / gizonen laguntzaillea. Gç 134. Ene Iainkoa, ene laguntzaillea eta konseillaria neure beharkietan. SP Imit IV 6, 1 (Ch laguntzaillea; Mst sokhorrizalia). Jauna dut laguntzaille, ez naiz beldur izanen gizonek egin ahal diezaketedanez. " Adiutor" . He He 13, 6. Orra emengo bearretan ere zein laguntzalle ona bere kongreganteenzat Jesusen Ama maitagarria. Mb IArg I 329. Meza laguntzalle. Mg CO 230. Alaere naiz ezín / dagóken onen gañéan, / eztú arkitu nork egín / lagunzále txutitzéan. LE Kop 167. Egingo ditu Ante-Kristoak bere laguntzallearekin gauza miragarriak. AA III 475. Jainko laguntzalle betikoak. Lard 179. Laguntzalliak, izan ezkero / lijerua ta ariña, / kontrariyuak jarriko ziran / motelak izan bagiña. Xe 283. Ezen Jainkoa alargunen laguntzaillea eta ume xurtxen aita da. Arb Igand 186. Bihotzez eta eskuz ongiaren laguntzaile. HU Aurp 88 (Zez 203 laguntzale). Errez [...] billatuko zituala laguntzailleak gudarako gogoagaz egozanen artean. Ag AL 78.
    (s. XX) Alarcos kondearen [...] yantzi-laguntzailea. Or Tormes 75. Parrokoaren laguntzaille. Or SCruz 21 (128 laguntzale). Teatroetan, [...] kalean eta alde guztietan dagozalako deabruaren semeok, edo obeto esateko deabruaren laguntzalleok. Kk Ab II 115. Anka batetik kojoka nabill, / reuma daukat ixtarrian, / baño baditut laguntzalliak, / ez nago modu txarrian. Tx B II 70 (I 107 laguntzale). Batzar auek gure erakundearen laguntzallerik onenak izatea nai degu. Ldi IL 150s. Kanpos Fika'tar Endika, [Epailaritzako] lanari. Aguero Marine, laguntzaille. "Auxiliar" . EAEg 254-10-1936, 127. Poeten laguntzaile ta ongigile ziren handikiak. Mde Pr 235. [Euzkotarrak] izan daiten ez Espainiaren mespresatzaile eta errekatzaile, bainan laguntzaile. Herr 21-7-1960, 1. Sukalde-laguntzalle aritzen zalarik. Etxde JJ 187. Madalen, amaren arazo-laguntzaile bizkorra zan. Erkiag Arran 16 (v. tbn. BatB 76). Izan zaite Elizaren laguntzalle. MAtx Gazt 76. Dantza-lagunaren pekatu-laguntzalle balin bazera [...]. Ib. 71. Eztaukat nik etsaitzat. Aitzitik, laguntzaille eta lankide zait. Vill Jaink 78. Espeusipa ta Pirriko Menedema laguntzaile zituen Platonek bere irakaste-arloan. Zait Plat 22. Misionesten laguntzaile paregabea! "L'auxiliaire" . Ardoy SFran 274. Euskaltzaindiaren laguntzailleak. Alzola Atalak 107. Igaroko dau mugea Baztango bide-laguntzaille batekin. Ib. 69. Etxerako laguntzalle, [...] emakume bat zuan. Berron Kijote 31. Triskilladoriok lau ziran da laguntzalle bi. Gerrika 223. Ez nintzala ni osoki donibandarren apeza, bainan hangoen laguntzaile bat, guziz igandeetan. Larre ArtzainE 233. Jokatzeko denboran, laguntzalle bana, dirijitu eta aizkorak emateko. Albeniz 258. Adimenduaren trabagarri, ez laguntzaile [gertatzea] . MIH 386. Lhandek berak eta Lhanderen laguntzaileek egin zuten hiztegia. MEIG VII 127.
    v. tbn. Ub 214 (-nz-). fB Ic III 285 (-nz-). Jaur 137. Echag 255. Dv Lab 310. Arr May 30. PE 140. Ud 106. Zby RIEV 1908, 286. Bv AsL 223. Itz Azald 51. A Ardi 114. JBDei 1919, 294. ForuAG 325. Lh Yol 20. ArgiDL 11. Otx 36. Zub 17. ABar Goi 41. Lek EunD 19. TAg Uzt 111. Zerb IxtS 109. SMitx Aranz 190. JAIraz Bizia 46. SM Zirik 14. Basarri 9. Gand Elorri 65. Izeta DirG 10. BEnb NereA 36. Larz Iru 82. Onaind in Gazt MusIx 147. Salav 59. In NEtx LBB 235. Xa Odol 173. Azurm HitzB 42. EZBB II 8. Etxabu Kontu 155. Onaind STeresa 71. Laguntzale: CatJauf II. Ir YKBiz 542. Zerb Azk 28. Anab Aprika 61.
    "Caritativo, servicial. Laguntzalle aundixa zan euki genduan uezaba " Etxba Eib.
    [Ama] guretzat nasaitzallea / premiñan laguntzallea. AB AmaE 374. [Eskualtzale biltzarretan direnak] darraikotela lagun; egiazko, zinezko lagun laguntzaile, hitz bateko gizon Eskualdun. HU Aurp 214.
    (Ref. a cosas).
    Euzkel-Laguntza-k au indartzeko / Milloi batzuk laguntzalla. Enb 68. Ibillaldi latza ta luzea danean, ez dek, agian, laguntzalle bikaña baso-iturritiko zurruta otza. TAg Uzt 79. C.A.M.P.S.A. Bazkunak [...] dituan gaiak eta eraman-ekartzerako laguntzalleak errekisatzeko aginduaz. "Elementos auxiliares" . EAEg 18-11-1936, 324. Ardoa laguntzalle ona da ontarako. MAtx Gazt 78. Euskaraz zerbait dakienak, eta are zerbait ikasi nahi duenak, laguntzaile bizkorra dauka orain liburu argi, trinko eta ongi banatu horretan. MEIG III 104.
    (Uso adj.).
    Gaiztakeria itxi ta ona egiteko, guztioi Jaunak emoten dauskuzan laguntzaldiak dira eskar (grazi) laguntzalleak. KIkV 85. Grazia laguntzallea bearrezkoa da. KIkG 67. Orretarako bear zan ura itxasotik artzeko ta baldintza onean eukiteko, motor laguntzailleak. Etxabu Kontu 123. Erdara erabiltzen du, baina hizkuntza laguntzaile bezala. MEIG VII 77.
    (Verbo) auxiliar. " Lehen verbe hori eta hau deitzen dira laguntzaliak, Franzesez, auxiliaire" Arch Gram 39.
    Aditz laguntzaile molde bat baino gehiago. MIH 113. Laguntzaile eta partizipioaren artean sar dadin. MEIG VI 67.
    2. (V-gip ap. Elexp Berg; H; -alle Lar, Añ, H), laguntzale (T-L).
    Acompañante. "Acompañador" Lar, Añ. "Accompagnateur" T-L.
    Guda batek bere atzetik dakarz, laguntzailletzat legez, nekeak, goseak [...]. Ag AL 46. Oraintxe azaldu da / alkate guria, / laguntzalle dubela / emazte beria. Tx B II 213. Laguntzaleak ez du adimena zorroztu beharrik, eria bide onean kausitzeko eta bozik uzteko. FIr 189. Itzal dudala laguntzale lerden. 'Mi esbelta compañera' . Ldi BB 132. Ibillaldi latza [...] danean, ez dek agian laguntzalle bikaña baso-iturritiko zurruta otza. TAg Uzt 79. Hamaika urteak eginik zituen neskato batek inor ez zuela laguntzaile beharrik eskolatik etserako. Mde HaurB 10s. Neska ez zegoen bakarrik; bizpairu mutil gazte ba zituen laguntzaile. Ib. 61. [Neskatillak] bazun mutillik pranko laguntzalle, baiñan [...] etzun iñorekin benetako artu-emanik. Etxde JJ 215. Ondoren, musikalariak jarraitzen zitzaizkion [...] eta beroien laguntzalle [...] dantzari talde bikain bat. Ib. 173. Bide zidor ori gogoko yako, barruko oiñazearen laguntzaille egoki yako. Erkiag Arran 184. Itzak lilluragarriro jazten ditu laguntzaille tinkoz: "bakar oiantsu", "erreka soiñulari" [...]. Onaind ( in Gazt MusIx 154 ). --Emen Argibide irratia!... Biotz maitale guzien laguntzaille! NEtx LBB 206. Etxekorik iñor etzin eraman laguntzalle, etorrerik izango etzun agurrean. Ataño TxanKan 177.
    v. tbn. Kk Ab II 95. BBarand 105.
    Acompañante (músico).
    [Soinujotzailleak] alboan norbait bazuen / laguntzaille panderuaz. Zendoia 129.
    v. tbn. Albeniz 264.

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    pin up casino- Online casino in India

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper