OEH - Bilaketa

782 emaitza dantza bilaketarentzat

Sarrera buruan (119)


Sarrera osoan (496)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
kitatu.
sense-1
1. (V, G, AN, L, BN, Sal, S; SP, Lar, Izt, VocBN , Gèze, Dgs-Lar 4, Dv), kitutu (, Izt, H), kitotu (S; H, Foix), kittatu Ref.: A (kitatu, kitau); Lrq .
Liquidar, pagar (una deuda, una falta...), ajustar cuentas (sentidos prop. y fig.). "Quitar [...] kitatu, que significa librarse de la obligación de pagar" Lar. "Corresponder a las deudas" , "satisfacer", "pagar" Añ. "(Me lo) pagará, satisfará, orde-, kitutuko dit " Izt. "Satisfacer, kitau, kitatu " Dgs-Lar 4. "Acquitter" Foix. El ambiguo 'quitter' de Pouvreau y Gèze podría corresponder a cualquiera de las tres primeras acepciones. v. KITO EGIN. Tr. Documentado por primera vez en Leiçarraga, al Norte parece dejar de usarse a principios del s. XIX; al Sur se usa desde Añibarro. La forma general es kitatu . Al Sur hay kittatu en Etxaide (JJ 214) y Txillardegi, kitutu en Añibarro, D. Aguirre (Kr 45), Erkiaga (BatB 165) e Iturzaeta y, junto a kitatu , en Ibargutxi. Uriarte emplea kitau y Arrese Beitia kitotu . En DFrec hay 7 ejs. de kitatu, meridionales.
Zorra kitatu, nekea aisetu, trabaillua arindu. Adv ** 8r. Luzaro sofritu behar kitatzen pena hura. EZ Man I 24. Zure moianez huts gustiak ditudala kitatuko. 106. Zor guztia kitutu ezin danean. LoraS 3. Sarri konfesauaz kitau ziñaikez zeure zorrak. Ur MarIl 82. Jainkoari zor zitzaiona, kastigu oiekin kitatu zan. Lard 209. Jaunari zorra egingo / diogun aurki kitotu. AB AmaE 54. Jaungoikoari ordaindutea edo kitututea. Itz Azald 147. Aldundijak egingo dauzan diru-eralgiketa gustijak bein ziatz kitatu ezkero. "Amortizados" . ForuAB 127. Saiatu biat fabori ori / ote genduken kitatzen. Tx B II 93. Orra zorrak kitatzeko beste era bat. Anab Usauri 42. Arturenok [...] erabakiko dan eraz kitatuak izango dira. EAEg 13-6-1937, 1806. Zoriontsu izango naiz eta nere zorrak kittatuko ditut. Txill Let 138. Latinarekiko zorra kitatua baitugu. MIH 212. Garbitasunari zor zitzaizkionak ere kitatu behar ziren. MEIG V 97.
v. tbn. Monho 112. EE 1885b, 254. J.B. Ayerbe EEs 1912, 61. EgutTo 3-4-1921 (ap. DRA). Mok 10. Ibarg Geroko 111 (ap. DRA; 103 kitutu).
sense-2
2. (LarH).
Perdonar (una deuda). "Perdonar la deuda" Lar. "Libertar" Ib. "Remettre une dette, une peine, rendre la liberté" H.
Kita ietzaguk gure zorrak, nola guk ere gure zordunéi kitatzen baitrauegu. "Nous les remettons" . Mt 6, 12 (Samper, Ker, Ip park(h)a, He, TB, Dv, Echn, Ur (G), Leon, IBk, BiblE bark(h)a, SalabBN kito egin, Ol asketsi). Zorra parte pagatu, parte kitatu eta [...] biak kontent. Tt Onsa 117. Elizak badü bekatiari zor zazkon pena denboralen kitatzeko botheria. CatLan 153.
azpiadiera-2.1
Perdonar (a un deudor).
Zordun edireiten baditutzue zeuen buruok, gauza bat egin behar duzue enegatik eta hartzaz kitatzen zaituztet. Ax 330 (V 219). Hartzeko dunak berak kitatzen bazaitu edo barkhatzen baderatzu. Ib. 243 (V 163).
sense-3
3. (Urt, VocBN ).
Abandonar, dejar (una ocupación, costumbre, vicio...). "Apostatare, [...] egizko eliza kitatu, abandonatu " Urt II 172. "Quitter, abandonner" VocBN . Tr. Documentado en la tradición septentrional desde Leiçarraga; su uso disminuye a partir de la segunda mitad del s. XIX y, ya en el XX, sólo se encuentra un ej. (Xikito ). Aparece frecuentemente en autores suletinos.
Mundu honetako egitekoak hala kita eta utzi ditzagun. ABC B, 4v. Kita bekhatua beraz, / ez ifernuratzeko. Arg DevB 16. Okupazione guziak kitatzatzu. He Gudu 120. Eztezala ez kita, / seküla hire legia. Xarlem 674. Kita itzak idolak. Ib. 773 (v. tbn. 672 kitatzera). Ni ongi aberasturik, / pobrezia kitaturik, / andre eder bat harturik. FrantzesB I 83. Taharnak ützi eta dantza kitatü. Etch 398. Kita (utzi, kendu) dezagun beraz / hemengo auzia. Bordel 188. Eztiot kita, maitia, / Erregeren zerbitzia. Balad 111. Domaia duk hik eskola kitatzea. Etchebarne 21.
v. tbn. Harb 242. Tt Onsa 29. StJul 102.
azpiadiera-3.1
Kitatu nau / jadanik ene sukharrak.Gç 195.
azpiadiera-3.2
Abandonar, dejar sólo (a alguien).
Abraham patriarka saindiak bere jendia kitatu [zian] . Tt Arima 34. Arren, ez nazazula kita, / o Amarik hoberena. 143. Kit'ezazü Pheteri jin bada beharra. 'Abandonnez' . Etch 280. Kita ezak ingoiti ene espusa gaxua. Ib. 148. [Aita] ez kitatzeko xede zin eta borondate fermu batekin. Jaur 126. Enezazula kita, fidela bazira. ChantP 252. Biyotz guziz zaitut / nik bada maitatu, / otoi, ez naizula / mudantzaz kitatu! Auspoa 97, 116.
v. tbn. EZ Man II 115. Harb 77. CatLan 40. LuzKant 31. Bordel 65. BOEl 229 (1856). A CPV 97.
azpiadiera-3.3
Abandonar (un lugar).
Espirituak gorputza kitatzean, / errepausu emanen zaik izarren gaiñean. EZ Man I 22. Zeure salbamenduagatik mundua kitatzera. Harb 129. Zerua duzu kitatu. 66. Fraide bazira, orhit zitze, [...] zeren mündüa kitatü düzün. Mst I 25, 1 (SP, Ch, Ip, Ol utzi, Leon uko egin). Eztezala etxia kita. AstLas 29. Behar dük hiria kitatü <-to> / edo juan ihesi. Xarlem 1064. Gütienik uste düdanian mündü haur kitatü behar dükegüla. UskLiB 68. Kita dezagün kita hebenko lekhia. Etch 652. [Garraioak] zuenaz geroztik sehaska kitatu: kaiola otharretik net hurbil zagoen. Gy 310. Botzik kita ezazü zure sor etxia. ChantP 286. Barkoxe kitatzen düt nigarra begian. Xikito 12.
v. tbn. Arg DevB 126. Tt Onsa 92. In Etxde JJ 11.
azpiadiera-3.4
Renunciar a, ceder.
Errege onaren eta iustuaren amoreakgatik, aldi hartakotz bere zuzena kitatzen zuela. Ax 347 (V 231).
sense-4
4. (Lar, , H), kitutu (A).
Desquitar, compensar, resarcir.
[Jangoikoak] lan-neke gitxi au orde-kitutuko deust, beti iraungo daben zoriontasunaz. EL1 65 ( EL2 75 lan labur onen sari emongo deustaz ). Zabalgunde-lanetzaz ixan dabezan kaltiak kitatutiarren. "Indemnizarles" . ForuAB 109.
azpiadiera-4.1
(H).
(Aux. intrans.).Desquitarse. "Se racquitter, regagner ce qu'on a perdu, s'en tirer quitte d'un jeu, d'une négoce. Ezar dezagun berriz, kita gaiten, parions une autre fois pour que nous nous racquittions" H.
Zerbait emotia mesede egin biar daustak [...]. Errira uanian, eskatu eioek neure gurasoei ta an kitatuko az. Kk Ab I 14.
sense-5
5. Quitar, apartar.
Ezdezake Iauna kita, / bere bihotzetikan. Arg DevB 102.
sense-6
6. Cobrar (una deuda).
Gizon etoiak hutsitu ditut / mendekantzaren ohorez. / Hoiek Mireni zioten zorra / kitatu diet ongien. Arti MaldanB 225. Nola eztadukan sekula pagatzeko dirurik [...] nola bestela ezkenion gure hartzekorik kitatuko [...] bada... arnotan diogu kobratu! Arti Tobera 266.
kitatu
<< kistar 0 / 0 kokel >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper