Onom.: Unum cubilare quod dicitur Issaxiarraga. (1072) Lac VM 35.
Unum linarem in Isasartea. (1157) Arzam 288.
sense-1
1.
(gral.; SP, Lar, Añ, Hb, vEys, Dv, H),
isas (Lar in Aq 1389),
isets (AN-ulz, B),
itsas (L-ain, B; VocB),
itsats (L, B; Dv),
itxes (B),
jats (L, BN; HtVocGr 332, LarSup, Hb, Dv),
iats (H).
Ref.:
A(isats, itsas, itsats, jats);
AApend(itxes);
IzUlz(isétsa);
IzetaBHizt(isets). Escoba.v. erratz (2), isuski. Isatsaz maiz iragaiten den etxea. Ax 540 (V 347).
Hiriak behar luke / jatsaz ongi xahutu. Iraultza 156.
Jatsaz nahi dira ontsa garbitu aldi oroz. DvLab 217.
Haltsa eta jatsa biak higoaltsu."C'est jus vert ou vert jus: même chose".HbGH 1929, 91.
Eskuen artian zeukan isatsa. BvAsL 140.
Mandioa isats da izuzkeagaz igortzi. AgAL 88.
Bere jats larria. BarbSup 100.
Ark barra ditun agotz gariak / Garazik isatsez bildu. OrEus 347.
Atso beltzak, yats batian zaldizko, ximindegiari behiti sukaldetan sartzen direla. Zub 37.
Pala-jatsekin urrundu zuen zakur-mokordoa. LfMurtuts 20.
Aintzineko tentearen gainean ezarria zuen lore-buketa bat, eta ezpatan (gibeleko tentea), jatsa zahar bat.LarzGH 1959, 86.
Ez duzu, ni biltzeko, zure sudur petik / Jats-brana horren beharrik. Herr 22-9-1960, 4.
Itsas bat eskuan zuala. OskKurl 145.
v. tbn.
Jats: Laph 189. Etcham 181. Larre ArtzainE 42.
sense-2
2.
(c. sg. A; Lar, Hb, Lcq 68, H), isas (Arzdi Plant1 276), isets (G-to ap. Iz To), isetz (Arzdi Plant1 276), itsas,itsats (L, B ap. A; H), iatz (AN-burg ap. Arzdi Plant1 276), jats (Hb), itxasi. Retama. "Con retama, que en vascuence llaman ichasia" (Goizueta, 1588) LexHNav I 88. "(Sarothamnus scoparius), retama" Arzdi Plant1 276. Isats, untz eta beste zenbait orni mueta. Izt C 160 (124 itsasa). Urki, gorosti, txillar ta isatsak. Ag G 201.
sense-3
3.jats (L, BN, S ap. A; Lcq 171, Dv), iats (H). Sorgo. "Sorgo à balais" Dv. "Plante, approchant du blé de Turquie, dont on fait des balais" H. Cf. xats.
azpisarrera-1
ELIZA-ISATS.
v. eliza.
azpisarrera-2
ISATS BELTZ.
"Jats-beltz (BN-lab; Dass), genêt à balais" Lh.
azpisarrera-3
ISATS-DANTZA (B).
Ref.: VocNav;CEEN 1971, 185. Nombre de una danza-juego.
azpisarrera-4
ISATS-GIDER.
"Jats-gider (Hb), manche à balai" Lh (pero no lo encontramos en Hb)
azpisarrera-5
ISATS-ILAR.
a) "Iats-ilhar, genêt d'Espagne" H. b) "Iats ilar (BN-baig), escoba de brezo. (AN-araq), isats ilarra" Satr VocP.
azpisarrera-6
ISATS-ILARRAKA.
"Isesilarráka, isétsillerráka, el escobón" Iz Ulz.
azpisarrera-7
ISATS MOTZ.
"Isasmotz, escoba pequeña" Asp Leiz.
azpisarrera-8
ISATS TXIKI.
"Pala de hierro y escobita corta, ihats ttipia, imilitxa (BN-baig)" CEEN 1969, 142.