Tr. Propio de la tradición septentrional y alto-navarra, en textos más occidentales, antes del s. XX en el que su uso aumenta notablemente, lo encontramos en Lazarraga y en algunos pocos autores del s. XIX. Con aspiración inicial se encuentra en Etcheberri de Ziburu, Haraneder, Chourio, Larreguy, Mihura, Goyhetche, Hiribarren y Barbier. Sólo encontramos irhi en Duhalde (74) y Jauretche (380). Los suletinos usan erri. En DFrec hay 48 ejs. (11 septentrionales) de irri.
sense-1
(V-m, AN-5vill, L, B, BN; SP, HtVocGr 418, Lar, VocBN, Dv, H, VocB; h-L-sar; Deen I 408, Lar, H);
irhi;
erri (S; Gèze, H)
Ref.:
A(irri, erri);
Lh, Lrq(erri);
IzetaBHizt;
GteErd 41, 45. Risa; risa de burla; sonrisa."Risa", "irrisión", "befa" Lar."Carcajada", "escarnio" Añ."Risa silenciosa"VocB.
v. farre, irribarre. Zuen irria nigarretara konberti bedi. LçIac 4, 9 (He hirri, Dv irri; Ol parre, Ker, IBk, IBe barre).
[Ba]t hura dakustan orotan / orzean ur det irria. Lazarraga(B)1204v.
Munduko plazeretan dabiltzanen irriak. Ax 500 (V 322).
Irria prest, samur eta goihara. ES 196.
Egunoro egiten ziozkaten hist eta irri berriak eta irri agitz astunak. MbIArg II 355.
Darabildela batak irri, besteak barre. AñEL2 224.
Hirria ezpaiñetan. Gy 220.
Hirritik zoroa ageri. HbGH 1929, 82 (v. tbn. Egia 142).
Lanak izan zituen irria ezin atxikiz. HUZez 62.
Irri goxo batekin. JEBur 66.
Irriari eman zen. (Quijote IX). AIrRIEV 1928, 601.
Irri gaizto biurriz aitatu. ErkiagBatB 150.
Halaber irria ezpainetan.LarreArtzainE 69.
Irri mehar tzar batekin jalitzen da. LarzSenper 66.
Irri eta iseka darigula. MIH 378.
v. tbn. EZ Man I 97. Hm 133. SP Phil 339. Ch III 13, 3. Mih 107. It Fab 17. Dv LEd 125. Laph 173. JanEd I 127. Elzb PAd 76. Jnn SBi 116. Ag G 167. StPierre 36. Barb Sup 37. Ox 42. Jaukol Biozk 40. Etcham 226. Zub 69. FIr 156. Anab Usauri 76. Kk Ab II 113. Laux BBa 138. Ldi UO 22. Iratz 82. Lf Murtuts 48. Or Aitork 86. Etxde AlosT 32. NEtx Antz 152. Mde HaurB 9. Lek SClar 137. Zerb Azk 96. Arti Ipuin 226. Ugalde Iltz 32. JEtchep 117. Gand Elorri 99. Izeta DirG 112. Zait Plat 117. Ibiñ Virgil 53. Ardoy SFran 313. Xa Odol 114. Lasa Poem 80. Ataño TxanKan 159. Onaind STeresa 94. Etchebarne 77. Er(r)i: Lrq Larraja RIEV 1931, 235.
azpiadiera-1.1
(Como primer miembro de comp., con el sdo. de 'cómico, humorístico')."Obra cómica, irri-antzerki"Eusk 1927, 32.
Irri-bertso asmatzen. OrEus 370.
Irri-indar orixe. LekSClar 136.
Aristofanek ondutako Burduntziak irri-komedian. ZaitPlat 118.
Irri edo haur ipuin gisa agertzen zaizkigu. MEIG IV 96.
azpisarrera-1
FARRE-IRRI.
v. farre.
azpisarrera-2
IRRI-AHAHA EGIN.
Reír a carcajadas. Erasan dakioten manamenduzko dela nekhe-izerdia [...], irri ahaha eginen darotzute sudurraren gainerat. Prop 1907, 223.
azpisarrera-3
IRRI-AIRE.
"Hirriaire, sourire" Hb.
azpisarrera-4
IRRIAK IHAILI.
Morirse de risa. Oro erriak iaillirik Xemartien xahatzen hasten dirade. D. BéhétyGH 1931, 110.
azpisarrera-5
IRRI-ALDE.
Montón, gran cantidad de risa. "Ze irri aldea egin dugun (BN-arb)" Gte Erd 41.
IRRI-ANTZ.
Risilla. Cf. FARRE-ANTZ. Gelaren erdian zebillen batekin eta bestearekin ji-ji-ka oi zuan irri-antzi errexarekin. AnabUsauri 7.
azpisarrera-9
IRRI-ANTZEAN.
Sonriendo. Begieri begiratuta irri-antzean erantzun zion. AnabUsauri 64.
Notin bat irri-antzean iduri onekoa izan oi da. Ib. 137.
azpisarrera-10
IRRI-ASE.
Montón, gran cantidad de risa. "Ze irri aseak egin ditugun (BN-arb)" Gte Erd 41.
azpisarrera-11
IRRI-BEHAR.
Ganas de reír. Irri-bear ori zirikatzen eta ezpañetara erakartzen digun "izateko" ura. LekSClar 136.
azpisarrera-12
IRRI-BELAR(ANc ap. A; Lar, Lcq 45; -lh- Hb, H; irri-bedar H; irriberar Izt C 45; erri-belar PMuj). "Sardonia, yerba" Lar. "Ranúnculo malvado, hierba srónica, apio de la risa" Lcq. "(ANc), hierba sardónica o apio de la risa (Lcq)" A. "Centella, ranúnculo (Bot.)" PMuj. Irribelarrezko, asunezko [...] txortaz apaindua. AmezHamlet 150.
Irri-belar usaitsua. IbiñVirgil 108.
azpisarrera-13
IRRI-BOTOIN.
Sardónica. v. IRRI-BELAR. Kerdeñako belarrak, irri-potoin edo edaska. IbiñVirgil 53n.
azpisarrera-14
IRRI-DANTZA(B ap. CEEN 1971, 182). Nombre de una danza-juego.
azpisarrera-15
IRRIDUN.
Risueño. Aurpegi irridun ark oraino bizi zela zirudin. OrMi 149.
azpisarrera-16
IRRI EGIN(AN-ulz, B, BN-arb; SP, Urt I 130, Lar, Añ, Dv, H, VocB;erri e. Gèze; irrigin Ht VocGr 418; irrin AN-mer). Ref.: Bon-Ond 159; Iz Ulz; Izeta BHizt. Reír. Ene gainian eztagiten uste duten irririk. E 237.
Eztagidan gibeletik irria. Ib. 249.
Dohatsu zarete orain nigarrez zaudetenok: zeren irri eginen baituzue. LçLc 6, 21 (He hirri e.; Dv boztuko, Ol, Ker, IBk e IBe barre egin).
Irririk eztagien <-taquien> begitartea, bihotz latzaren iakilea. OPr 280.
Irri eginen du ikusteaz. SPPhil 291.
Aren esanez irri egin. MbIArg II 353.
Ardüra banoki erri egiten dügü. Mst I 21, 2.
Hirri egiten du [...] lanotasunaz. Mih 74.
Irri egiten zuten / astoa iltzean. ItFab 53.
Irri egiten ahantzi. ElzbPo 195.
Lilijak irri egijan. LauxBBa 74.
Ez duzu gure pellokeriaz irri eginen. LfMurtuts 23.
Bere lepotik irri egiteko. EtxdeJJ 26.
Ehuen hor arrazoinik irri egiteko.Etchebarne 64.
v. tbn. Harb 329. Ax 296 (V 197). ES 167. Ch I 21, 2. FLV 1989, 106 (Munarriz, s. XVIII). Lg II 137. LE Prog 108. Monho 32. FLV 1988, 150 (Ibero, s. XIX). Gy VII. Hb Egia 117. Laph 171. LuzKant 65. Elsb Fram 152. Zby RIEV 1909, 228. Jnn SBi 148. Lap 27 (V 16). HU Aurp 46. JE Bur 167. Barb Sup 108. Ox 31. Or Mi 150. TP Kattalin 183. Etcham 244. Zerb Azk 13. Mde Pr 151. JEtchep 83. Osk Kurl 216. Vill Jaink 42. Larz Iru 134. NEtx LBB 217. Ardoy SFran 156. Xa Odol 51. Ataño TxanKan 18. Zendoia 80. Erri e.: Tt Onsa 166. Etch 372. Arch Fab 113. ChantP 364. Const 26. Irria e.: It Fab 72. Hb Esk 112.
azpisarrerakoSense-16.1
Maiz banaloriazko irri egiten dugu. SPImit I 21, 2.
azpisarrerakoSense-16.2
(AN-5vill-ulz, B; Lar, Añ, H)
Ref.:
Iz Ulz; Gte Erd 69. (Con dat.).Burlarse de; reírse de."Mofar"Lar, Añ.
"Arrek irri in dire, aquél me ha burlado"IzUlz.
Beroki bestitu balin banaiz, irri egiten badaraute eztut axolik. Volt 265.
Irririk egin eztiazadan. Harb 468.
Etsaiaren erranei irri egiteaz. Ax 296 (V 197).
Belhariko iartiaz norbaitek erri egin balizazü. Bp I 125.
Guziak hist eta irri egiten didatela. MbIArg II 355.
Ez daut eginen irririk. Monho 132.
Irri egiten zioten. DvMt 9, 24 (tbn. IBe; Lç y He trufatzen, Ur (G) burlatzen, Ip erriz, Hual burla egiten, Ol purrust zegioten, Ker irri ta barre egiten, IBk barre egiten).
Sudurrera irri eginen dautzute. HUZez 110.
Olgetan ebillela [ontzia] aize ta olatuakaz, irri egitten guztiari. EchtaJos 275.
Sem eta Japhetek etzioten irririk egin. ZerbIxtS 14.
Euskadiko Gobernutxoari irri egin nai. OrQA 84.
Frango jendek irri egiten zautaten, halako xahako izigarri batetik airean xurruxta ttipi bat ahora xuxen johan ikustean. Etchebarne 77.
Irri egin ginion Arbeletchen ateraldi frikunari. LarreArtzainE 221.
v. tbn. Gy 317. Hb Egia 34. Jnn SBi 171. Ag G 221. A Ardi 104. StPierre 36. Lh Goi 8. GMant Goi 59. Inza Azalp 65. Barb Sup 46. Altuna 96. Zub 37. Ir YKBiz 503. Lf Murtuts 29. Bilbao IpuiB 39. JEtchep 90. Xa Odol 94.
azpiadiera-2.1
Sonreír (a alguien). Irri egiten diotet gozoki. JEBer 21.
Begi-baxterretik irri / lagunak dagio. LdiUO 46.
Ez ginagoken so bata bertzeari, / irri egin gabe kuxean elgarri. Iratz 14.
azpiadiera-2.2
Irri ta irri egiten didate. MbIArg II 322.
azpiadiera-2.3
"Irri ta barre (Vc), reírse y burlarse"A.
Eurai irri eta barre egin. ItzAzald 95.
Gizasemeen erabagiai irri ta barre egitea. ErkiagBatB 201.
Irri ta barre egiten eutsoen. KerMt 9, 24 (Dv irri egiten).
v. tbn. Añ EL2 218. Aran SIgn 108. A Ardi 20. Eguzk GizAuz 189. Etxde JJ 249.
azpisarrera-17
IRRI EGINARAZI(irrinazi B; erri e. S). Ref.: Izeta BHizt; Gte Erd 41. Hacer reír. "Untsa erri eginarazi deiküzü (S)" Gte Erd 41. Ez gogoan bertze deusik baizen zuri hirri egiñ araztea. Gy XII.
Irri egin-arazteko, arrunkeria guziak on zaizkie. Lf(inCasveSGrazi 8).
Azpia den a harria. O! ez segur harria harginari irri eginaraztekoa.Etchebarne 104.
v. tbn. Hb Esk 166. Elsb Fram 71. HU Aurp 162. Zub 116. Larz Iru 132. Xa Odol 35.
azpisarrera-18
IRRI-EGINARAZLE(El) que hace reír. Aizen haur txipienek, / urrari irri eginerazlek, / deizie buria aphalerazten. ArchFab 91.
IRRI-EGITE.
Risa, acto de reír. Haren begi-petako beltzari, haren irri-egite inozoari. MdeHaurB 35.
azpisarrera-21
IRRI-EGITEKO.
Cómico, humorístico. Zenbait irri egiteko solhasez ederztatzen zuen. Ax 313 (V 208).
Geroztik egin du lan irri-egitekorik. ZerbAzk 73.
Hastean irri egiteko komedia laburtto batzu ziren, etxeko gisan prestatuak.LarreArtzainE 236.
azpisarrera-22
IRRI-EKARRI.
Inspiración cómica. Filmak badu irri-ekha[r]ri onik, bainan deus gaixtorik, deus idorrik gabe. Herr 28-7-1960, 4.
azpisarrera-23
IRRI EMAN.
Dar risa. Ez diote hirriarik [sic] ematen baizik urrikalmendua bertzeen faltak.
ZugSerm
300.
azpisarrera-24
IRRI-ERAGILE(hi- Urt II 257). (El) que hace reír, bufón. Nor ere burlari, trufari eta irri eragille handiena baita. SPPhil 285 (tbn. He 285).
Komediako treitadore eta hirri eragille ospe handiko bat. Gy 308n.
Irri-eragille / ta ongi-egille, / patxara-artzaille / ta adar-jotzaille...Zendoia 51.
azpisarrerakoSense-24.1
(Lo) que hace reír. Kopla humorista dala. Kopla irri-eragille, zirikatzallea. LekSClar 136.
azpisarrera-25
IRRI ERAGIN.
Hacer reír. Gaitz deitzanak irri deraidik, on deritzanak hasperren. OPr 176.
Dostaketak irri eragiten derauku. SPPhil 340.
Hirri eragiteaz mundu guziari. Lg I 302.
Irri eragiten al dizut galde auekin. OrAitork 16.
azpisarrera-26
IRRI-ERAGITEKO.
Cómico, humorístico. Asko izpiritu kolpe alegera eta hirri eragiteko tretu. Gy IX.
azpisarrera-27
IRRI ETA IRRI.
Riendo. Cf. irri ta irri egin (Mb) s.v. IRRI EGIN. Pitxerretik, hirri eta hirri, edaten dute orok. BarbSup 126.
Mintzo gaxtoa irri ta irri zebillen aizeetan. OrMi 74.
azpisarrera-28
IRRI ETA MIRRI;
IRRI ETA MARRA.
azpisarrerakoSense-28.1
a)"Irri ta marra, lloriqueo" A Apend. "Irri ta mirri, lloriqueo (V-ger)" A EY III 310.
azpisarrerakoSense-28.2
b)Broma.
Heriotzara inguruan Mirandek irri eta mirri asko erabilli ohi digu. AzurmMirande eta Kristautasuna 332 (ap. DRA).
azpisarrera-29
IRRI ETA MIRRIKA.
"Irri ta mirrika, lloriqueando (V-ger)" A Apend.
azpisarrera-30
IRRI ETA ZIRI.
Burlándose. Berotzen dira ezta-baida zitalean irri ta ziri dabiltzala. AgG 81.
IRRI-GOGO.
Ganas de reír. Auzo-andreak aren inguruan zeuden irri-gogoz. OrMi 30.
Biotzari irri-gogoa noznai damaion pattarra. TAgUzt 253.
azpisarrera-35
IRRI-IRKAITZ.
Sonrisa de burla, gesto irónico. v. irkaitz. Ene irri erkhaitz amulsuenarekin. Prop 1897, 17.
Ez, ez! erran zarotan, halako irri erkhaitz bat ezpainetan. Prop 1906, 25.
Bihotz-mamiraino sartu zitzaien orori "Luis" erraitearekilako irri-erkatxa (rire ironique). LfGH 1924, 738.
Bihotz-mamiraino sartu zitzaioten "eginbidea" erraitearekilako irri-erkatxa. LfMurtuts 49.
Poesia horrek [Arestirenak] ez du hanbat bilatzen ez xori, ez lili, ez izarrik, nun ez den irri erkatx batekin. LfELit 335.
azpisarrera-36
IRRI ISIL.
Sonrisa. Munduan den irri ixilik arinena gatik. SPPhil 344 (tbn. He 347 (h-)).
azpisarrera-37
IRRI-JARIO.
Risueño. Marsella bere itsas-ontziekin, Ciotat irriyario ta Salon bere arbendolekin. OrMi 33.
azpisarrera-38
IRRI-KARKAILA (-ail BN-baig; H);
IRRI-KARKARA (L-sar, B, BN-baig; Dv, H, VocB);
IRRI-KARKAZA (H).
Ref.: A (irri-karkara); Satr VocP. Carcajada. Irri-karkailaz jokhatu zitzaion abere-zain bat. Laph 171.
Irri karkara egin nahi ukaitea oraino sudurrera. HUZez 180 (Aurp 47 irri karkaila).
Irri karkailetan hari. Ox 131.
Irri karkailan hasten da. Zub 43.
Irri-karkara zeriola. OrMi 75.
Bat-batean irri-karkara gozoa atera zuan. AnabUsauri 114.
Gaitzeko irri-karkailak jali ziuzten apharitiar guziek. LarzGH 1959, 93.
Irri-karkallak. LabSuEm 202.
Mattinen irri karkailak. LarreArtzainE 249.
v. tbn. Iratz 100. Mde Pr 68. JEtchep 103. Zait Plat 128. Osk Kurl 177. Irri-karkail: JE Bur 149. Irri-karkara: TAg Uzt 295. Irri-karkaza: Mde Pr 133.
azpisarrera-39
IRRI-KARKAILAKA;
IRRI-KARKARAKA.
A carcajadas, riendo. Irri-karkaraka ezpañak ideki dituanean. TAgUzt 14.
Manu hori [...] irri-karkailaka erre du. LfMurtuts 49.
v. tbn. Iratz 185.
azpisarrera-40
IRRI LODI.
Humor grueso. Ikusliarrek, beren aldetik, hautematen dute, irri lodiaz bertzerik izan daitekela. LfELit 312.
azpisarrera-41
IRRI-MIRRIKA.
Bromeando. Cf. IRRI ETA MIRRIKA; irrimurrika. Txikitako lagun guztiai adiskidez, irri-mirrika ta zipladatxoren bana zuzenduz itz egiten zien. AArdi 59.
IRRI-PAZKA.
Lado cómico. Gertakari pena egingarrienek baitute beren irri-phazka. Herr 15-2-1962, 2.
azpisarrera-44
IRRI-SOLAS (B).
Conversación, discurso humorístico. "Irrisolasetan pasa ginuen atsalde guzie" Izeta BHizt. Irri-solasen lagun / potretak ezartzen. Etcham 213.
Irri-solas atsegiñetan igaro zuten ederkixko. IzetaDirG 98.
Irri-solasa, alde-bat, ba-du mamia ateraldi onek. VillJaink 50.
Irri-solas guti, irri-untzia zartaraziko daukunik. EZBB II 24.
azpisarrera-45
IRRITAN.
Riendo. Haur andana bat ere, trufaka eta irritan. Zub 64.
azpisarrera-46
IRRIZ(L-côte (h-), B; SP, VocBN
A, Dv, H, VocB; erriz S). Ref.: A (erriz); Lander ap. DRA (hirriz); Izeta BHizt. Riendo; bromeando, burlándose. "Riendo en silencio" VocB. Maledikzione zuei orain irriz zaudetenoi. LçLc 6, 25 (He hirriz, Dv irriz; Ol, Ker, IBk barre egiten).
Deabruak [...] irriz iokatzeintu. Ax 560 (V 358).
Ez da irriz ta farrez ibilliko. MbIArg I 73.
Ager dadilla / kontent eta irriz. Monho 94.
Askotan esan zion, / ez irriz, benetan. ItFab 54.
Erriz ari zeitzon. IpMt 9, 24 (Dv irri egiten).
Hirriz eman ziren. HbEgia 29.
Hirriz hasirik. BarbSup 58.
Irriz zauden bazterretik gure adixkide guziak. ZerbMetsiko 190.
Irriz ta destañez beti erabilli. Altuna 78.
Ai zuei irriz ari zeratenoi!IrYKBiz 119.
Nihaur ere irriz ari nuk ene ele mentseri. JEtchep 67.
Berak irriz aitortzen zuen bezala. ArdoySFran 242.
Ori dena erran zun irriz.Auspoa 77-78, 28.
Egun irriz, bihar nigarrez; egun ongi, bihar hilak. EZBB I 88.
v. tbn. Volt 140. Hm 195. SP Phil 131. Iraultza 74. Gy III. Dv Lab 225. Laph 66. LuzKant 132. Oxald in AstLas 74. AB AmaE 164. Elzb PAd 63. Elsb Fram 142. Zby RIEV 1909, 103. Jnn SBi 153. Lap 58 (V 30). Arb Igand 53. HU Zez 57. JE Bur 75. StPierre 16. Ox 114. FIr 156. TP Kattalin 183. Zub 111. Or Mi 55. Lf Murtuts 31. NEtx Antz 19. Mde Pr 155. Anab Poli 125. Zait Plat 99. Izeta DirG 71. Osk Kurl 205. Vill Jaink 50. Larz Iru 140. Ibiñ Virgil 52. Xa Odol 140. Etchebarne 64. Larre ArtzainE 348. Irris: LE Ong 42r. Erriz: Etch 348. ChantP 140. Const 40. Irriaz: It Fab 28.
azpisarrerakoSense-46.1
(Con reduplicación intens.). Arstoa osinean, irriz irriz, itotzen da. OPr 41 (tbn., con alguna var. , en Zerb GH 1936, 117).
Errota-zainak irriz-irriz: --Ez harri, adixkidea. ZerbArtho 204.
azpisarrerakoSense-46.2
"Irriz urratzen dira"SP.
"Descalzarse de risa, hirriz, farrez ito"Lar.
"Irriz usteldu (BN-ciz), irriz lehertu (BN-mix, S), irriz urratu (S), desternillarse de risa, reventar de risa"A.
Algaraka eztanda / egin nairik irriz. ItFab 186.
Hirriz leher egiñ. Gy 249.
Irriz hantuak. BarbSup 103.
Bere gisako ixtorio hoiekin urrarazi ditu irriz. Herr 21-3-1957, 2.
Bi oren irriz ustelgarri denentzat. Herr 11-4-1959 (ap. DRA; la ref. es incorrecta).
v. tbn. Elzb PAd 14. Zub 39. Iratz 65. Lf Murtuts 14. Xa Odol 35.
azpisarrerakoSense-46.3
"Leher iteko irriz ari da (BN-arb)"GteErd 41.
azpisarrerakoSense-46.4
Hasteko irriz ase bat eginen zuten erlisionearen etsai errabiatuek. HUZez 156.
Irriz ase baten egin-arazteko, lehen lehena bethi. BarbSup 5.
azpisarrera-47
IRRI-ZAFLA (L-sar, BN-baig ap. A).
Carcajada. Irri-zafla handi batzu haatik artetan. JEBur 163.
Irri-zafla onik ere egiteko okasioneak ez dira falta. Herr 8-1-1959, 3.
Eta zer josteta, eta irri-zaflak! LarreArtzainE 282.
azpisarrera-48
IRRIZ AJATAKA (ahata- L-ain);
IRRIZ AJAKA (AN-ulz).
Ref.: A; Iz Ulz. "Irrizájaka eón gara, hemos estado a carcajadas" Iz Ulz. Gero irriz ajataka, zion. IzetaDirG 70.
azpisarrera-49
IRRIZ BETE.
Injuriar. Buruan zauritu zuten, eta bete zuten irriz. UrMc 12, 4.
azpisarrera-50
IRRIZ EGIN.
Reír. "In giñuen irriz, irriz" Iz Ulz.
a)(Sust. + adj.).Sonrisa.
Buru gordoak ukiz, hirri zuriekin. HbEsk 190.
Eta holako milagur eta solas eder, hitz legun, irri zuri eta pereku... aintzinetik. HUZez 99.
Irri zuri batekin ihardesten dio. BarbSup 130.
Sekulan orhoituko naiz nere adixkide Jean-Pierre Hiribarrenek, irri xuri batekin, behin erran zautanaz. ZerbMetsiko 344.
Keñuka, irri-zuri batean, aditzera ematen zidala. FIr 190.
Emakume santuak irrizuri baltzerana ta txera gozoa egiten eutsen erritarrai. ErkiagArran 173.
b)(Adj.). "Irri-zuri (Lc, BNc), erri-zuri (S), [...] falso, litm., de risa blanca" A (s.v. zuri).
azpisarrera-53
IRRI ZURIETAN.
Burlándose. "Irri zurietan ari da (ironie) (BN-arb)" Gte Erd 69. Parre ta irri zurietan / haragiaren grinak ez du berotzen. LasaPoem 87.