(En casos locales de decl. sing.).
Alrededor.
"(S, arc), alrededor"
A (que cita el ej. de Bp).
v. inguru.
Tr. Empleado por Belapeyre y por autores meridionales del s. XX, quienes veían en
barano --en realidad, préstamo del bearnés, del mismo origen que
baranda -- una palabra netamente vasca, es decir, de origen no extraño, que podía sustituir al extendido
inguru, préstamo cuyo origen extraño sí se había acertado descubrir. En
DFrec hay 4 ejs. más.
--Nolako ziren superstizione hurak? --Danzatzia sü horren baranoan; jokhatzia, Kantore itxusien erraitia, sü gaña belharren egoiztia.
Bp II 115.
Ta guzietara baranoan begirata, gizonari esan zion.
Ol Lc 6, 10 (Arriand baranotan; Lç hetara guztietara inguru behaturik).
Zalaparta bizian, / txalo yo ta yo, / Yainko zârrari oro / baranoan egatu / zaizkio.
"Todos revolotearon en torno del viejo Dios"
.
Ldi BB 42.
Kizkin gunaren baranoan egoten da [Golgi-ren sare-atala]
.
Zait RIEV
1933, 66.
Ogi, gazta, ardo, jan eta dantza / larraiñaren baranoan.
Or Eus 349.
Baranoan, iskillu ainitzen otsak entzuten ziran.
Zait Sof 164.
Baranoko ibarrak Kolono zalduna du zaindaritzat ta auzoa ere aren izenez deritzate guztiak.
Ib. 107.
Nereak egin du ta aurrerantzean, nere baranoan zenuten bizibide zoritxarrekorik ez dukezute.
Ib. 151.
Beronek, opa-mai baranoan, bere burua ezpata zorrotzez zauritu, ta betazal itzaltsuak itxi zitun.
Ib. 197.
Gazte batzuk bildu zituen bere baranoan, haren erakusbideari esker kornubieraz normalki hitzegiten hasi zirenak.
Mde Pr 260.
[Fenomenu] batzu haren gogo-barruan baizik ez dira gertatzen, bestetzu kanpoko zeretan, haren baranoko gauzetan nabarmen dira.
Ib. 320.
Theresa idaz-mahaian eserita zegoen; mahai-gaineko lanpara xikiak ozta argitzen zuen gela haren baranoan.
Mde HaurB 72.
Baduzu artalde ederrik baranoan (inguruan).
Etxde JJ 240.
Alabaiña, itxaropen aundirik etzuten etxe baranoan idorotzeko (inguruan arkitzeko) kordegabe ainbeste denbora egotea zailla baitzan.
Ib. 251.
Otsoa eztabil, ostuka bezela, artegien baranoan eztare gabaz artaldeen inguruan.
Ibiñ
Virgil
105.
Neretzat ere, Alkimedonek berak bi gopor egin zitun, ontzi-belarriak akantu guriz baranoan besarkaturik.
Ib. 38.
Erabat alderatzeko agintzen die ibaiko ur sakonei gazteari bide egiteko; eta ur-lasterra mendi baten antzera bilduta, baranoan lotu zaio geldi gazteari.
Ib. 114.
Ollo xarraren baranoan bueltak emanaz.
Ataño
TxanKan
117.
(Como sust. pleno).
Cerco, lo que está alrededor.
Illargiaren baranoan, aizeak zeraman bidean ta laño ta odeien egoetan irakurtzen zuan ark urrengo egunerako giro ona edo giro txarra.
Ag G (ed. 1935) 5 (ed. 1912, 4 illargiaren jiran
).