Harremana

    OEH - Bilaketa

    782 emaitza dantza bilaketarentzat

    Sarrera buruan (119)


    Sarrera osoan (496)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    baietz.
    sense-1
    1. (gral.; SP, Urt I 467, Lar, Añ, Dv, H), baiez (V-gip). Ref.: A; Lrq; Etxba Eib (bayez); Iz Ulz 426, 456; Holmer ApuntV; Gte Erd 34; Elexp Berg.
     Que sí. "Que oui" SP. "Esaixozu beiñ baten baiez, poztu deiñ" Etxba Eib. Tr. Atestiguado desde finales del s. XVI. Hay ejs. seguros de baiez en Beriain, Astarloa, Lardizabal, y, junto al más frecuente baietz, en Hiriart-Urruty. En Ht VocGr 394 aparece baets <baex >, posible errata. En DFrec hay 48 ejs. de baietz.
    Zeintzuk esan eutsaen baietz <-ez>. Lazarraga 1144r. Otorgaduko deustazula / asko deut esperanzarik; / asi gura dot zuregan, jauna, / oi baietz konfiadurik. Ib. 1184r. Esan dit sekretu eduki dezadala eta esanen didala. Baietz egieki ofrezitu diot. CartEsp 463. Respondatu zioten baiez <-ez>. Ber Trat 111v. Esan dit zuk dezula beraz kulpa. Baietz <-eç> esan diot. CartAzp 126. Beraz zeure iustiziaren ereduz neure gaizkiak gatik kondena nazakezu? Aithorzen dut Iauna, baietz. Harb 137. Erran zioen deblauki erregek, baietz, deusetan ere dudatu gabe. Ax 345 (V 229). Eta ihardetsi zuen baietz. Ib. 448 (V 293). Nitan gainen gudukatzen, / Batak etzitukedala, / Baietz bertzeak diostala. O Po 21s. Baietz, eranzun zion Torkuatok, eta egia zion. Mb IArg I 73. Baietz, zekarziela, esan zioten Juezak. Ib. 211. Medikuak ezer etzala zioten, baña Santuak, baietz, eta Sakramentuak bereala estu eskatu zituen. Cb Just 124. Galdegin zioten ea abiatuko ziren, berriz ere, benjamintarren kontra. Jainkoak ihardetsi zioten baietz. Lg I 241. Saulek galtho egin zereioan [...], heia zerbait ikhusten zianez; harek baietz, lürretik jalkiten zela bat. Egiat 172.
    ( s. XIX.) Emon biarko genduke bizitzia, ta galdu onra, ta ondasun guztiak Fedeko artikuluren bat ukatu baño leenago? Baietz dinozu. Mg CO 89. Atozea, etziñake gogo, eta egarriarekin etorriko? Uste det baietz. AA III 439. Ez ote zate gozagarriren bat eman bear, alaitu ditezen Zerurako bidean? Baietz dirudi. Ib. 577. Onei erantzuten jakue bapere pena bagarik: Eleisaan bere pekatu egin legijala. Baijetz. fB Olg 186. Eztakit azartu, edo atrebiduko zarian baijez esaten. Astar II 169. Bertatik eranzungo dau baijez. Ib. 19. Ea nekazaritzako erremientak Euskarazko izen garbiak zituzten; erantzun nion, baietz. Izt C 232. Gazte onek barriz erantzun eutsan baijetz. Ur MarIl 72. "Zatho enekin, eta ederki biak gare askalduko". / Baietz kuxian baderro arratoiñ yaunak phozik. Gy 65. Eta erantzun zienean baiez, gauza guziak bereala prestatu ziran. Lard 28. Prinzesa biotz biguñekoak, baiez, esan zion. Ib. 65. Orok baietz diote. Hb Egia 144. Batzuek diote baietz eta bertzeek ezetz. Nik ez dut frogatu. Dv Lab 139. Maite ninduzun galdetu eta / baietz erantzun zeniran. Bil 52. Paperaz baietz erantzun zidan / konforme zegola bera. PE 149. Il nai etzualako, lenago baietz esan bazuan ere. Zab Gabon 96. Ez dabe danak Paulo, baietz erantzungo, / Dongak dirala batzui deutsezu entzungo. AB AmaE 211. Ikusirik bada Ugolino kardinalaren gogua, agindu zion baietz. Bv AsL 177. Mundu hau zahartzearekin ez doa ontuz. Diote zenbaitek baietz: gero-ta gehiago argi, ongi, edergailu eta gozagailu dugula lurraren gainean. HU Zez 115. Harekin ezkontzekotz, egin zezola lehenik atsegin bat. Baietz, gogotik, harek egin zezakeena balinbazen. Ib. 36. Kristinauak erantzun eutsan baiyetz. Itz Azald 13. Guk, baietz, erantzunaz, laister zan etorri karta ori eskuan zuela. Moc Damu 34.
    ( s. XX.) --Urrun zoaz Josetxo? --Uste dot baietz. Echta Jos 104. --Neuk ere eztizut gauza andirik eskatzen... Konprome? --Baietz esan bearko. Ag G 300s. Baratoa erdi-bana artzia obeto ez ete deritxon, eta bestiak baietz ba. Kk Ab I 95. Ikhusi duk? Ukhurturik, / Eztiki baietz erran dik. Ox 45. Bortol Kürütxagako zenak, Haritxabaleten ihizlari lagünetarik beitzen, baietz ziuan beti. Const 36. Ia balkoe ondoan etziten utziko zion, eta baietz. Or SCruz 46. Galdegin zion ea bidari-gizon ura gisakoa ote zen; baietz, kezketan ez egoteko. FIr 149. Amak ezetz ta semiak baietz, / Asarraturik itsumustuan. Enb 46. Hemendik beretik erraiten bazinio baietz, geldirik egon liteke behar bada. Barb Leg 143. Bereala, gorri-gorri eginda, izkide errikoiari aitortu bear izan zion baietz, bera etzala txikitan amaronetik aritua. Ldi IL 85. Itaun orri baietz darantzutsoe irakasle batzuk. Eguzk GizAuz 180. Elerti-zaliak ezetz, abertzaliak baietz! Nori nagokijoke? Laux AB 14. Nik baietz uste. TAg Uzt 98. Esan Muñoa jaunari, baietz, ezkondu nai detala... lenbailen, lenbailen. Etxde AlosT 37. Bizkitartean buru beroak ez diren herritar batzuek geroneri finkatu izan daukute baietz. Zerb Azk 39. Eta... zer esan bear ete dautsat? Baietz? Erkiag Arran 61. Ezpaituzu keinuz bakarrik baietz eta ezetz adierazten, erabat ederki erantzunez baizik. Zait Plat 146. Nere leenbiziko galderari ezetz, eta bigarrenari baietz erantzun arte, eztuzu deus frogatzen gure kontra. Vill Jaink 69s. Lehen dantza, ene galdatzen dautzut!... Hitzemaiten duzia?... Errazu baietz! Larz Iru 140. Ea ango datil guztiak biltzen ote zituzten, galdetu nion gidariari. Baietz, ez zala alerik bildu gabe gelditzen. Anab Aprika 43. --Aizu, Protaxi. Ez al dezu zerbait entzun? --Baietz esango nuke! NEtx LBB 171. Semeak baimena eskatu eutsoen gurasoei [...]. Baietz gurasoek. Alzola Atalak 39. Hunen sehier galdegin zioten etzizaizkoten jarraikitzen ahal gure misionestak. Baietz. Ardoy SFran 233. Eta euskaldunak ote giñan aiek galdetu eta guk baietz. Alkain 121. Jujeak galdegiten dako hura denez Etxebarne. Baietz. Etchebarne 54. Zuk baietz esan arte / egongo naz estu. FEtxeb 158. Ez dakit ez ote den hauxe Soroak bere bizian ondu zuen idazlanik biribilena: nik baietz esango nuke. MEIG III 125.
    v. tbn. Añ GGero 81. It Fab 239. Arr GB 144. Sor Bar 32. Arrantz 33. Zby RIEV 1908, 761. Jnn SBi 100. Azc PB 132. A BeinB 63. Iraola 40. StPierre 11. Lh Yol 17. Inza Azalp 73. Altuna 55. Etcham 202. Otx 35. ABar Goi 74. Lf Murtuts 180. SMitx Aranz 135. Mde Pr 53. Txill Let 87. Bilbao IpuiB 276. Ugalde Iltz 52. Arti Tobera 280. Osk Kurl 168. Uzt Sas 121. Azurm HitzB 63. Berron Kijote 113. Etxabu Kontu 30. Ataño TxanKan 255. Onaind STeresa 62.
    azpiadiera-1.1
    (Repitiendo un asentimiento).
    "I", belarrira itandu eutsan, "ni orretara nagoana egia da?" Leberin zaarrak barrea euki eziñik, "baietz gizona", erantzun eutsan. A BeinB 76. --Eztok izango, Mitxin! Duendea il ik? Ixillik egon adi.--Baietz ba, Martin; egia diñuatela! Bilbao IpuiB 198. Bai, bai, baietz ba, erantzun eutsan mutiko saltzailleak. Erkiag BatB 42. --Lehenbailehen joaitia dut nik galdatzen! --Joanen hiz, muthikoa [...]. --Ba, lehenbailehen lekuen hustea! --Baietz... Lehenbailehen! Larz Iru 30.
    azpiadiera-1.2
    Jaungoikoak ez al dakizki gure premiak? Alegia baietz. Inza Azalp 123. --Errak, muthikoa, saritan truk, eremanen gaituk bertze aldera? --Baietz segurki! "Mais bien certainement!". Barb Leg 64.
    azpiadiera-1.3
    (V, G, AN-gip-5vill). Ref.: A; Gte Erd 34; Elexp Berg.
     "Agregado a un nombre o verbo cualquiera, como no sea éste conjugado, se formula una apuesta. Etorri baietz (V, G), a que viene, apuesto a que viene. Lau baietz, apuesto a que hay cuatro, litm.: cuatro que sí" A. "Ori egin baietz! (G-azp, AN-gip), baietz ori orrela egin (AN-5vill)" Gte Erd 34. "Baietz Marinok irabazi" Elexp Berg.
    Gaur ere nere andriarekin / egingo nuke apustu: / botilla aundi bat basorik gabe / baietz seguru ark ustu. Xe 270. Eingo neuke baketu laster baietz Kuba. AB AmaE 257. Baña askotan ziran ipiñi posturak, / Alde bitan jarririk sendo ondasunak, / Kana bat baietz, ezetz, Antonen gañean. Ib. 300. Emazteari nion / egin nik apostu / anka biko asto bi / aurten baietz moztu. Urruz Zer 30. Jokatuko eieban arek, eta baita Matxinek be, eurenean Sardinzarren etxean baño urre zar geiago idoro baietz. Ag Kr 182. --Ze amalau libra gero, ezurra ta azala besterik eztauketa? --Nai dezu amabi baietz? --Nai dezu ezetz? --Pillumena, ekatzu pixu ori. Ag G 85. Neronek gertatuko dizutet, biar bazkaritako, Californiarren eraz. Beatzak ere, gozoaren gozoz, miazkatu baietz? A Ardi 115. Iru anega baietz / eraman gañian. Noe 67. Errira joatean / bi oñen gañean, / baietz bertsuak jarri / gauz onen bidean. JanEd II 70. Nere doblia ebaki baietz / egiña zeukan papera. Tx B I 216. Bekoki-barruan asmo garratzen bat erabilli baietz egingo neuke. Kk Ab II 139. Eta buruba egingo naieukek ordu-bai-ordu ire lepotik gustijak barreka asi ixan baietz. Otx 128. Amar milla laurleko, alajaña!... Bai geixeago ere, eman baietz, alkarren leian, beartsuak eta aberatsak! Ldi IL 104. Donosti baietz, Getari baietz, / baietz ogeiez azpitik. Or Eus 391. Txandresen semeak eta nik eraman baietz orduerdi batean Molaritik Getarira. TAg Uzt 98. Berreun killoko arria leporatu baietz. Bilbao IpuiB 207. Ta bein ein eieban trabesa, baietz amalau txuleta jan iñon laguntasunik barik. SM Zirik 70. Oraintxe ere, egingo nuke sukaldean argia itzaltzeke egon baietz! NEtx LBB 90. San Markos gain ortan amaiketakoa egin baietz gaur! Ataño TxanKan 33. Esan zidaten lau plaza baietz, lau ta erdi ta bost eta erdi baietz jokatzeko. BBarand 177. Bein ere ez degu orduan bezela dirua jokatu minututara: ogei ta amairuan baietz. Albeniz 174.
    sense-2
    2. (V, G, R; Lar, Añ, Dv, H). Ref.: A; Iz ArOñ; Etxba Eib; Gte Erd 34; Elexp Berg.
     (Sust.). (El)sí, asentimiento; permiso, consentimiento. "Afirmación" Lar, Añ.. "La réponse affirmative" H. "Baietza (V, R), la afirmación, el permiso" A. "Neska gaztien baietza, ez da segurua" Etxba Eib. "Baietza artu oan (V-arr)" Gte Erd 34. v. baiezko. Tr. Documentado exclusivamente en la tradición meridional.
    Baietza arturik, agindu eban Dionisiok, imini egijela gizon axe bera urrezko oe baten. Mg PAb 216. Balanza, batzuetan etziten da baietzera, besteetan ezetzera: atzenean gertazen da balanza makurtua baietzera, baña ez osotoro. AA II 210. Bañan ikusten zaitut / erantzun nai ezik, / baietzik esan gabe / ain gutxi ezetzik. Bil 101. Pagaurik beti ondo Martaren saietsak / Asten zireanean ezetz, ta baietzak. AB AmaE 237. Agertu eutsen bere barruko gogoa, / Ta euren baietzagaz aurrera arloa. Ib. 421. Onek emoten dabe baietza / pozez beterik mutilai. Azc PB 115. Lotsaz beterik, baina neskea / begi biakaz lurrean / eta esateko gero baietza / eztauko minik urrean. Ib. 118. Zelan daukazu azarkeria, baiyetzak eta ezetzak eukiteko, ez dakizun gauza baten ganean? Itz Azald 14. Lenago zerzelidade guztiai ondo begiratu bear iakue, ta baietza emon ordurako, berak dakarzan astuntasun ta ibilbide guztiak ikusi eikezuz. Ag AL 119. Don Jose Antoniori baietza emon ezik. Ag Kr 151. Anjelek, bada, ezeban erantzun ez baietzik ez ezetzik, gauzea gero ikustekotan gelditu zan. Ib. 74. Eta ikusikozu zelan biotza birbiztuko jatzun agoa-beteko baietzaz. Echta Jos 227. Sabasek urrengo domekan eurakaz bazkaldutera joateko baietza emon eragin eutsen Dari da Josetxori. Ib. 315. Egunok igarota erabagirik ezpalego aituko da baietza emon daula. ForuAB 139. Adriani, onera erakarrita, baietza erasan ziotenean. A Ardi 77. Leia andiz eskatuten eutsan bakaldunari baietza emoteko. Otx 46. Baietza du ikurritz; baietza ekin deadarra. Ldi IL 71. Ba-dira ederretsi ditudan neskatxak. Baña eder-iritzitik, aien baietzera, alde aundia dago. TAg Uzt 283. Parre zegian etengabe lasai eta baietza zemaien oargabe neskaño txoragarriak zesaiozkan guztiai. Ib. 307. Ezeri baietzik eman gabe zalantzan nindagon. Or Aitork 131. Emakume maitatuaren baietza entzuteraño. Txill Let 75. Ta zeatz meatz iragarritako burubideari, baietzaz erantzun eutsan Bizkarrondo zaldunak. Erkiag Arran 91. Datorrena datorrela, baietza emon biotz-eske etorrenari? Ib. 61. Ezta samur jakitea, baiña atzenengo galdera oni baietza zor zaiola esango nuke. Vill Jaink 23. Esan alaikiro benetako baietz bat. MAtx Gazt 106. Joakiñak bere baietza eman zion artarako. NEtx LBB 17. Aren gogaldiak garbiak zirala-ta nere baietza ematera bearturik nengola esaten bazait. Berron Kijote 160. Zuen baietza "bai" izan daitela, eta zuen ezetza "ez". Ker Iac 5, 12 (Lç zuen baia). Naiz-ta Aita Santuaren baietza euki. Onaind STeresa 71. Amak ala esan zionean, ezin ukatu ta baietza eman. JAzpiroz 50. Egun batean batu ziñeen, / testigu San Antonio, / zeuen baietzak alkarrengana / ziurrik zuan balio. FEtxeb 123.
    v. tbn. Belaus Andoni 17. EA OlBe 40. SMitx Aranz 65. Zait Plat 43. Basarri 165. Etxabu Kontu 66.
    azpisarrera-1
    BAIETZEAN.
    azpisarrerakoSense-1.1
    a) (V-gip). Ref.: Etxba Eib (bayetzian); Elexp Berg (baiezko).
     "Baietzean dago, está en que sí" A Morf 683. "Oiñ artian beintzat, baietzian dago, a lo menos hasta ahora, está en que sí" Etxba Eib. v. BAIEZKOAN.
    Baietzean dago; berak Oñatin ill bear omen du. Ag G 258. Orduan umea pitin batean baietzean eta ezetzean jarri zan. EguTol 15-5-1920 (ap. DRA ). --Eztezu ezer argituko, Ane. --Baietzean nago, ba. NEtx Antz 84. Orduan aukera auxe neukala, esan zidan nagusiak: joateko kamion batean [...]. Baietzean gelditu giñan. Anab Aprika 57. Eritxi onegaz senarra baietzian, ezkutau zan errittik urten barik. Etxba Ibilt 463. Bururatu jakon uezabari lorateiko bigunian "iñuzente" eraittia neskamiari, eta au danari baietzian eukala, egon ziran jolasetan bedartzan. Ib. 470s. [Zubikaraik] baietzean ipiñi zituan kaputxinoak. Etxabu Kontu 95.
    azpisarrerakoSense-1.2
    b) (Como fórmula en apuestas).
    --Jokatuko nioke edozeiñi eztala gaur Mondragoin onek aña esne ematen duan beirik sartu.--Zenbat pitxarro? --Amar baietzean emango nuke. Ag G 89.
    azpisarrerakoSense-1.3
    c) "Baietzean, supuesto que sí, en caso afirmativo (L, BN, S). Lander" DRA .
    azpisarrera-2
    BAIETZ EGON.
    Pensar que sí.
    Onen [geren izkuntzaren] erabilkera aztu ez-pada, nagitu egiten zaielako ez ote da? Askotan baietz nago. Inza (in Jaukol Biozk VI). Begi-begijetara jaurten ixan dautset, eta oingotz guztijak al dagoz itsurik. Baietz nago! Otx 141.
    azpisarrera-3
    BAIETZ-EMATE.
    Arrazoi garbitan agertu du ark ez zuala deusen errurik izan Grisostomoren eriotzan, eta zeiñen urruti dabillen, iñoren maita-esekeari baietz-emate ortatik. "Cuán ajena vive de condescender con los deseos". Berron Kijote 162.
    azpisarrera-4
    BAIETZERAKO.
    Inclinado a, partidario del sí.
    Geienok giñan baietzarakuak, baña ainbeste tira-bira genbillan. Gerrika 135.
    azpisarrera-5
    BAIETZ ETA BAIETZ. (Intens. de baietz).
    Onduko zara zere bizi guzirako? [...] Baietz ta baietz juramentaturik eriak esan. Mb IArg II 333. Alde askotan itandu eban egia ete zan albistea, ta alde guztietan ao batetik zirautsen baietz da baietz. Ag Kr 114. Bada ango musikero arrek itz egin ziyon amoriyo kontu eta neskak [...] abisatu ziyon baietz eta baietz. Iraola 70. Biharamunagoan bazkariterat jitea baietz eta baietz hitz-emanik, berehala utzi nuen. JE Bur 129. Iya nerekin konforme zegon / asi nazaion galdian, / baietz ta baietz erantzun ziran. Tx B I 75. "Ba, gaur norbeit loriatzekotz, hura eginen duk, puska hauk oro guk etxerat eremaitearekin". Baietz eta baietz, heltzen dire holaxet Kamieten-bordako parrera. Barb Leg 136. Baietz eta baietz, guarda-ondoa bera bidali zuten. Lf Murtuts 18. Dantzan eragiteko txilibitu bat lortu bear ebala emon eutsan buruak. Baietz eta baietz. Bilbao IpuiB 153. Ain zorrotz zion Don Kijotek baietz ta baietz gudalosteak zirala. Berron Kijote 195.
    azpisarrera-6
    BAIETZ-EZETZ.
    "Que si que non" SP.
    azpisarrera-7
    BAIETZEZKO.
    Afirmativo. v. baiezko.
    Aita Santu berberak onartu ta legezkotu eban aitaturiko Alkartearen baietzezko erantzuna. Onaind STeresa 125.
    azpisarrera-8
    BAIEZKO. v. baiezko.

    baietz

    baietz
    << bai 0 / 0 2 baile >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper