Azpisarrerak (sarrerak) (119)
2 arrantza.
(V, G, AN; Aq, VP 83v ( -nz- ), (V), VocCB , Dv (arrantz), H) Ref.: A; Ond Bac ; Etxba Eib (arrantzia); Iz ArOñ, To, Ulz; Elexp Berg; ZestErret .
Rebuzno. "Rebuzno, arrantzea (G)" Aq 174. "Cri de l'âne" H. "Rebuzno" VocCB. "Graznido" DRA, que cita a Darric. "Rebuzno" Ond Bac. "Rebuzno" Etxba Eib. "Asto-arrantziak esnatu eban" Ib. "Arrántza bat, un rebuzno" Iz ArOñ. Sobre su diferenciación de arrantza 'pesca' por medio de la acentuación, v. s.v. 1 arrantza.
Astuaren arranzia, min bagia. Mg PAb 121. Igo zutenean, asi zan astoa arrantza sendoak egiten. VMg 74. Alperra ostikadea, / Eta arrantza gogorrak egitea. Mg ( in VMg 113 ). Mg ib. 113. Alper ostikadea / ta arrantza tzarrak egitea. Zav Fab, RIEV 1907, 540. Ori ez dek irrintzia, ori dek arrantza, eta i bezelako astoak errotan obeto zeudek elizan baño. Zab Gabon 74. Gaurko arratsaldian, aditzian zure kantua, iduritu zait nere asta-kume aren arrantza. Urruz Urz 49. Berak entzun zituzan astoen arrantzak, / Berak irurai artu ardureaz antzak. AB AmaE 245. Iaso eban astoak / zerurantz burua / egiteko arrantza bat / miragarrizkoa. Azc PB 54. Erriko asto zaarren arrantza gortugarriak. A BGuzur 108. Arrantzea <-tzoa> entzun badozu astoa ur dago. Ezale 1898, 174a. Bazter guztietatik entzuten zan oo ta aida, [...], orroa, marrua, arrana ta arrantza. Ag G 83. Albistari orren egia ta astoaren arrantza or nunbait dituk. Ib. 225. Ene mutillak! zer zuan ango / Putz, arrantza ta dantzie! / Agur, Matxalen, zure astua... Enb 167. Maiatza da ta arrantz aundiyak / egiten ditu larrian. Tx ( in Imaz Auspoa 24, 155 ). Egia esan nik, neronek / Lehen-arrantza jo zunean / Etxe guztia, antxen gañean / Nuala etsi nun. JKort EuskOl 1931, 30. Zakurren zaunkak, astoen arrantzak. Anab Usauri 4. Esango dautse astoa izateko arrantzea baño eztabela bear. Kk Ab II 116. Ordurarte zalditzat euki ebenak, aren arrantzakaz gortuta ta aren larranakaz zurtzauta, astotzar andi bat baño etzala ikusi eben. Otx 122. Astuak arrantzia / Idiak arnasia / Alan berotzen eben / Jaio dan infantia. (V-ger). Balad 195. Zaunka ta asto-arrantza, / sardin-saltzaille deadar. Ldi UO 36. Noizbait errian jeki dirala / ezagun da asta-arrantzean. Or Eus 239. Harritxabaleta yaun apezaren abotsak asto-arrantzaren indarra euki bide zun segurki. Etxde JJ 22. Bidean yoiala baiña, beien morrosak eta astoaren arrantzak entzun. Bilbao IpuiB 167. Lasto sikua, zatozanian, / kortan naikua daukazu; / beste gauzarik ez dozu bear, / arrantza gitxi eidazu. BEnb NereA 103. Astoaren arrantza mingabea. EZBB I 47.
(V-gip, G-azp; VocCB, Dv, H) Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg; ZestErret .
"Grito en general" VocCB . "Haut cri, clameur" H. "Llanto clamoroso" Etxba Eib. . " Aren arrantzia entzun zan Arrajolatik " Ib. " Ez jakuen geldittu beste arintasunik, arrantza eittia baño. Ib. " Llantos fuertes" Elexp Berg. "Erregiak kamioia ekarri ezotselako, sekulako arrantzak ein zittuan" Ib. "Umeen oihua, orroa, negar zaratatsua" ZestErret .
[Infernuko] zizpuru, garrasi, illeta, ulu, arrantza, inziria ta musika tristeen enzunaz. CrIc 35. Amak ematen ditu illeta andiak, atera bear ditu bere buruko illeak deadarrez ta arrantzaz. Mg CC 50 (CO 65 diadar ta arrantzaz). Ikusi ditut nosbait idijak korteetati atera, ta salduten euren pagurako, arrantza batian isten zitubela idi-jaubiak. Mg PAb 193. Nekatzen ezpada, edo etxean, edo kanpoan, zertan edo artan, ez dira faltako ostikokak, arrantzak eta oitura gaistoak. AA III 616. Falta duenak arrantza, / mingañarekin fiyantza, / gero izain du kobrantza. Xe 233. Orduan Abadinoko sakristaua [...], zan Meza guztia kanta edo erezten ebana. Arek zirean gedarrak eta arrantzaak! A Ezale 1897, 36b. Ango oju-arrantzak eta iskanbilla, danboliña isiltzearekin batean! Mok 17. Aren arrantzak, aren alarauak, aren diadarrak. Otx 86. Mr. Biela gizajoak, negarrari ez, baizik arrantzari eman zion. JAIraz Bizia 18. Kankarru zaar ori baiño aguroago ez al noa ba ni neu, zuk ainbeste arrantza ta zaparrada egiteko, zeure txaranbel motel orregaz? Erkiag BatB 44. Txurrut ere ondotxo, eta kantua ta arrantza. AZink 128. Behin eta berriro jaikiko dira aurrera ere bidegabekeriaren kontra astotxo baten arrantzak. MEIG I 176.
"Aullido del lobo" Ond Bac. .
ARRANTZA BATEAN. Llorando clamorosamente. "Negarrez gogor ekin. Umiak arrantza batian jardun du gau osuan " ZestErret.
Ikusi ditut nos bait idijak korteetati atera, ta salduten euren pagurako, arrantza batian isten zitubela idi-jaubiak. Mg PAb 193. Umia arrantza batian negarrez euan. SM Zirik 89.
ARRANTZA EGIN (V-gip ap. Elexp Berg; arrantz ein Voc Zeg). "Rebuznar" VocZeg.
Belarrez ase eta / egiñaz arrantza, / guztia zan arentzat / festa eta dantza. It Fab 62. Ardoaz ez geiegi / artu konpiantza, / izan ez dezazuten / astoaren antza, / kantatu bearrian / egiñaz arrantza. Urruz Urz 51. Astoak egiten dit sarritan arrantza, / Baña kantuan ari falta zaio gatza. AB AmaE 405. Baie Jonandon, arrantza eiten dabenien astue dala igerrikotsie. Kk Ab II 151. Astuak ba-eban egin arrantza. Otx 15. Olerkia atera naien abestu nai duenean, arrantza egiten omen dute [Romantiko olerkariak] . JArt Y 1933, 325s, J. Artetxe. Astoa ekarriko zendun erantzuna emoteko. Ia, eragiozu arrantza ia. Bilbao IpuiB 101. Hizketan ez ezik, soinua jotzen ere ikasi zuen [zinemak] . Are gehiago, marraka, marrua, kurrinka, orroa, makakorroa, irrintzi eta arrantza egiten ere bai. MIH 328.
(V-gip; VocZeg ).
"Llorar a gritos, arrantza ein " VocZeg. "Llorar clamorosamente" Etxba Eib y Elexp Berg. .
ARRANTZAN. Gritando, cantando, etc. estridentemente.
Pello, asi al zera / gaizki arrantzan? / Ajustatuko dizut / zarraill ori giltzan. Ud 27. Iru gizon kantari / Azpeitiko plazan, / gu ikustiagatik / amaika bazan, / [...] / Pello're arrantzan, / ni're esperantzan, / justu itzegingo det / an zer pasa zan. AzpPr 54.
ARRANTZAZ. Rebuznando.
Arrantzaz asitzen da / bereak esaten [astoa] . It Fab 51. Astoa abiaurik kortatik arrantzaz, / Guzurtau zan bertantxe gorriturik lotsaz. AB AmaE 244. Astua ere arrantzaz dago. Noe 130. Eztenak sartu eutsezanian / Gorputz gustijan astuai, / Asi zan larri, jausi ta jagi, / Arrantzaz dei ta dei danai. Enb 167.
v. tbn. MendaroTx 90.
(Fig.).
[Transistorea] arrantzaz dagoela?/ Bai, bai; arrazoiz! Zendoia 209.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper