OEH - Bilaketa

782 emaitza dantza bilaketarentzat

Sarrera buruan (119)


Sarrera osoan (496)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
harpe.
Onom.: In arrigu de arbe. (1032) Arzam 125. In loco qui dicitur arbea, id est petra super petram. (1104) Ib. 125.
sense-1
(G-goi, AN-araq, L-ain, B, BN, S; Lecl (harpia), Dv, H (L), VocB ), harripe. Ref: A; Arin AEF 1927, 20; Satr VocP; Izeta BHizt2.
Caverna, gruta. "Caverne, grotte. Harpeko, qui est de la grotte, de la caverne" Dv. "Grotte, caverne: creusée ou naturelle dans un rocher: étymologiquement abri sous un rocher: de harri, pierre, et pea, le dessous" H. "Concavidad, de bajo peña" VocB . "El txerritegi de la txabola de Ubegiko saroia es un arpe o gruta natural cerrada por delante con pared, en la cual tiene una puertecita" Arin AEF 1927, 20. "Concavidad o lugar de abrigo bajo las rocas" Satr VocP. "Cueva. Arpeko Saindue Bidarraiko dermioan dago. Arpe orrek izen aundie du " Izeta BHizt2. v. karbe, leize, kobazulo . Tr. Empleado en textos septentrionales desde mediados del s. XIX; en el s. XX tbn. en los meridionales. Además del gral. (h)arpe , hay harripe en un ej. de Prop .
Sartzen da harri-ziluan, / zu gorderik zauden lekuan. // Jaun larru zuria sendi / delarik harpetik, / Andere bilo horia / bere lagunen artetik / gibelerat gelditzen da. Bordel 95. Harpe hura gerendan argindua zen, bobedaka denak harri pollit eta maxkorrez beteak. Dv RIEV 1931, 556. Abiatzen da mendiari gora, [...] eta han khausitzen du harpe batean bere goarako atherbea. Laph 40s. Fraideak, isla hartan zabilalarik, aurkhitu zuen han harpe batean zagon ermitau bat. Jnn SBi 56. Harpe edo leze batean du bere egoitza. Ib. 380. Lurdeko harpe sainduaren aintzinean kantatzekoa. Zby RIEV 1908, 292. Behar ukhen zien hiritik kanpo joan eta han sarthü harpe batetan zoin aberen atherbe zerbützatzen beitzen. Ip Hil 90. Huraz beste gaintian eraiki zien harpe eijer bat eta harat eraman imajina. Ib. 201. Eskualdun andana handi bat Lurdera joana zen beilaz edo erromeriaz. Han zebiltzan gure herritar maite horiek, harpetik elizara. Arb Igand 7. Lurdeko harpe sainduaren itxura ezarria, bere harroka eta guziekin. HU Aurp 184. Lordako harripea eginik, hartan ezarri dugunaz gero [Andre-dena Maria] . Prop 1898, 122. Gure menditarteko arpe ta zuloetan. Lh Yol 12. Betleemeko harpe batean / Salbatzalea da sortu. Etcham 229. Zulo barnean arpe aundi ta otz bat arkitu zuten. Or Mi 71. Harat hunat zabilalarik, harpe batean ikusten du Basa-Andere bat. Barb Leg 126. [Manresako hiriño] bazterreko harpe batean ikusi zuten hanitz aldiz, bakarrik, gogoetatsu. JE Ber 59. Aldi aietako gizonen bizitoki ziran arzulo eta arpe asko ibai inguruetan daude. JMB ELG 45. Arpe eta leizaetan. Ib. 51. Santimamiñe, [...] eta Isturitzko arpeetan. Ib. 49. Arpetako irudiak. Ib. 49. Baita Akelarre eta Arpeak ere / ikusi Zugarramurdin. Or Eus 385. Akelarreko arpeetan zoro-dantza duten sorgin-taldeak irudiko lukee. TAg Uzt 59. "Garrait... Garrait" diote harpeek eztiki... / Uhainek bereturik beren harrapoan / hitz hori itsasperat dute eramaki. Iratz 62. Euskalduna harpetarat berriz itzul dadin? / Ez, atxoa, berri gaiten mende berriekin. Ib. 34. Sagar ustelekin bera usteltzeko beldurrez, mundua utzi zuen, eta Sublakeko harpe batean kokatu. Zerb IxtS 101. Lau mila eskualdun beilari Lurdeko harpean. Herr 20-2-1958, 1. Orotarik urrun behar zuten bizi, mendiko harpe edo oihan zokoetan. Zerb Azk 13. Arpe antzeko lurpeko egoitza batean. Zait Plat 48. Zaitegi jaunak nasaiki aipatuko du Harpearen Mythoa . Lf ( in Zait Plat XXII ). Erriari eutsola egoan mendiska batera igon eben. Antxe eukan Nikanor-ek beretzat zerturik gordelekutxu bat, erdi arpe, erdi aterpe. Erkiag BatB 19. Libetios, Helikon-go arpea, ur gardena zeriola. Ibiñ Virgil 53n. Urte bat egon zen, harpe batean lehenik, eskelari etxez etxe, gero ospitalean etzanez edo Dominikanoen komentuan. Ardoy SFran 99. Harpetako eta harri-aroko gure aintzinekoen erlisionea. CEEN 1973, 121.
azpiadiera-1.1
(Como primer miembro de compuestos).
Bernadetak harpe xokhoan / Eskuz xilhaturik lurra, / Bet betan hark egin xiloan / Sortzen hor hasten da ura. Zby RIEV 1908, 291. [Bethleemeko] harpe zolan, harri prezius batetan ürhe eta zilharrezko leinhürüz üngüratürik, irakurten dira hitz horik: [...] Heben Maria Birjinaganik Jesü-Krist sorthü izan da. Ip Hil 99.
Cavidad, hueco bajo las piedras, bajo las rocas. Cf. Lar: "Arrecife, calzada empedrada, viene del Bascuence arrizpea, suelo de piedra, como lo es la calzada".
Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur, donde es menos frec. En autores meridionales encontramos sólo arripe; entre los septentrionales hay harripe en Hiriart-Urruty y Oxobi y harpe en Zubiri.

[Gorputza] bere obian ta arripe lur kalkatuz betean sartu ezkero. Mb IArg I 293. Ez da sarzen bekatuaren aiztur ta oikur gaistoen oial trabarietan, ez eta ibiller txarren arripe galgarrian ere. Ib. 293. Sartu ebela bere gorputza izara baten inguraurik arripe garbi ta barri baten. CrIc 44. Kontrabandoko bota / zeguen arri-pian, / begiratu ezkero / billa zitekian. Ud 18. Irriz badoa muskerraren ondotik, sasipez harripe. HU Aurp 99. Josetxo, itxasoaren beraldietan joaten zan berutz, arriak jaso ta arripeak ikustera. Echta Jos 58s. Arripietako karramarroak arrapaten. Ib. 58. Botillakin buruan / jo ta akabatu, / kulpa gabe etzuen / susto txarra artu; / eta gero maleziz / arripian sartu. Noe 128. Horra beraz nun duten, hobi baten jabe, / Harri pean gordea, lothurik etzana. Ox 80. Errekako zoko-moko guziak ezagutzen zituen, eta izterrak buluzirik bazabiltzan harpe guzietan besoa sarturik, eta eskuz arrain ausarki ateratzen zituen. Zub 21. Amabireiño ikusi ei-zituen Atx-kastilloko arripeti urten, Arraiñetako zubie igaro ta [...] erreskadan yoiazala. Akes Ipiñ 31. Orma-ondora eldu, eta ipiñi eben gure tontokilloa lengo arripean. Bilbao IpuiB 50. Zulokunie nun, an etzun; eta burue, al bada, arripien. Gerrika 75. Lurdeko Harpe Sainduaren aintzinean. Larre ArtzainE 181.
azpisarrera-1
HARPE-GIZON. Cavernícola. v. harpetar.
Azken urthe hautan españolek "cavernícolas" izengoititu gintuzten, harpegizonak. Lf GH 1932, 433.
azpisarrera-2
HARPE LATZ.
Zaldiak hor utzirik, badoazi zazpi gizonak lerro, lerro, lezearen hegitik, arte hartako berri behar dutela jakin. Ez nahi bezain laster heldurik han, harpelatzean, gelditzen dire, mutuak, begiak esnea baino zuriago eginak. Ox GH 1922, 370.
azpisarrera-3
HARPE-ZULO (B; VocB). Caverna. "Arpezulo, cueva, concavidad prolongada de bajo peña" VocB. "Agujero de la cueva. Arpezulo batean sartu ginen" Izeta BHizt2.
[Artzak] bildotxa aginkatu ta bere arpe-zulora eraman. Lh Yol 33. Ardiak, mendi mazelan, / belhar onez ase; / bere harpe zilo zolan, / otso tzarra gose... Ox 91. Beste enda handiago eta indartsuago batek W-Europa beretu ondoan, lehen izaleak leizeetan eta harpe-zuloetan ezkutatu ziren. Mde Pr 270.
harpe
<< haritz 0 / 0 harrinabar >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper