OEH - Bilaketa

170 emaitza sagu bilaketarentzat

Sarrera buruan (36)


Sarrera osoan (134)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 tranpa.
tradizioa
Tr. La forma tranpia se documenta en textos guipuzcoanos ya desde Ochoa de Arin.
sense-1
1. (V-gip, B; Lcc, Lar, , H) Ref.: A; AEF 1925, 81; Elexp Berg .
Trampilla, abertura practicada en el piso o tejado. "Assomar, tranpara egin " Lcc. "Trampa" Lar, . "Agujero del piso superior por donde, sin necesidad de bajar a la cuadra, se echa la comida al pesebre del ganado" A. " Tranpatik bera jausi nitzan bedarrondo ta guzti " Elexp Berg. .
Ohepetik atheratzen da, kadera baten gainera igaiten, teilatuko tranpa berinezkoa idekitzen. Arb Igand 79. Iberdueroko ispetoria naiz eta atia zabaldizu. --Ba, pixkatian itzaixu, tranpia kendu biot eta. SM Zirik 121 (juego de palabras con el significado de 'fraude'). Bein batean nonbaiteko gaztelu batean Febo-zalduna, bere azpian tranpa leertu-ta lurpera irauzi omen zuten. Berron Kijote 169. Kortara sikua botateko tranpiaren estalkia. Gerrika 141.
sense-2
2. (SPDv, H).
"Petite armoire, petit buffet" SP.
sense-3
3. (V, G, AN, S; Añ, H, Foix ap. Lh), tranpia. Ref.: A; Elexp Berg. Trampa, artilugio para cazar, atrapar (sentidos prop. y fig.). "Ratonera, ratera, zepoa, sagu tranpa " . "Piège, soit au propre, soit au fig. Tranpa bat da hauxe zeinetan hainitzek uzten baititutze bere buruak hartzera " H. "Trampa para coger pájaros" A. "Guet-apens" Lh. " Mutikotan tranpekin ibiltze giñan txorittan " Elexp Berg. AxN explica lakioez eta segadez (341) por lazoez eta tranpaz. .
[Sathanek] gu tranpan eror-araztekotzat. He Gudu 153. Burni tranpa paratuta [...], elduko dira nola ezdakitela aizeri urruti daudenak, ta eroriko dira. Mg PAb 164. Erori zan ipiñi zioten lakio edo tranpa batean. VMg 53. Urlia gaxoa erori omen da tranpan. AA II 224s. Eta tranpatik libre / du leoia uzten. It Fab 137. Tranpian ere dakust oraintxen mirua. AB AmaE 410. Ederki enganatu / duzu [hartza] zure "tranpan". / Han zagolarik kexu, / jarri zaizko miran / eta zonbait pirola / sartu haren tripan. Etcham 232. Txoria, ezkontziakin majo arrapau induen tranpan. SM Zirik 76. Kostako iake ez-jakiñian / ni tranpan arrapetia. BEnb NereA 171. Eta susmo txar bat dauka, maitale batekin dagoela senarra har-emanetan. Eta badauka andreak bere tranpa preparaturik. Arti Ipuin 59. Laxter joango giñun, lurmenak egin ta tranpak jarriz, txori arrapatzera. Ataño TxanKan 72.
azpiadiera-3.1
Lemazaiñak sare ertza edo tranpea izena emoten jakona, neurkin inguru goitik berako guztia, ontzira jasoten eban.Etxabu Kontu 119.
sense-4
4. (V, G, AN; VP , Lar, H), tranpia (Lar, ) Ref.: A; Elexp Berg. .
Trampa, engaño, fraude. "Ardid" VP 89v. "Jokuko tranpia, fullería" Ib. 49r. "Trampa, engaño" Lar. "Trampear, lo mismo que petardear, tranpiaz bizi" Ib. (v. tbn. Añ). "Engaño, jugarreta" A.
Jokuan egin ote deban tranpiarik. OA 164. --Zein fruituetatik eta zenbat zor dugu amarrena? --Obispadoetan usatzen den bekala: tranparik bage. El 64s. Besteen asmanz ez-diranak, deshonrak, engañanzak eta tranpak. Mb IArg I 229. Juan da emendik tranpa, / ta fede gaiztoa, / ya ur bage saltzen da / tabernan ardoa. GavS 34. Pekatubak ondo ez agertuteko egiten dirian tranpa, ta emoten dirian atxakija, esesino, ta eskusa bide bagiak. Mg CO 175. Joko ta beste onelakoetan tranpa ta engañurik sartu dozunez. EL1 137. Tranpiaz eta engañuaz pobreen odola txupatzen due. Gco II 33. Pisuan tranpa egitea. AA II 167. Bigarren tranpa da erosleak elkar artzea gauzen prezioa beerazteko. Ib. 182. Beste tranpa ta lapurreta modu asko. JJMg BasEsc 197. Baña Goloren tranpak zirala bide bere eskuetara beñere iritxi etziran. Arr GB 96. Berealaxe herejetzarren tranpa ta arti-magañai igarritzeko menastarririk seguruena. Aran SIgn 99. Beren artzaiak egin / diyela tranpiya. EusJok II 125. (85 tranpa) Badakit nik tranpak asko kostatzen dirala. Sor AKaik 125. Erbia beti izan da gaitzik gabia [...] / aizeria bestera, dana da tranpia. AB AmaE 409s.
( s. XX) Orduan konturatu naiz zer zan tranpa guztia. Ill Testim 15. Askok esan du tranpia zala. EusJok 32. Tranpa aundiko sarearekin / egin nai zuen arrantza. Tx B I 123 (B 180 tranpiya). Orduen tranpie yaukek. Kk Ab II 33. "Tranpa" txiki bat aitortzeko ainbestetaraño lotsa. Ldi IL 49. Ura nahastu edo batez besteko tranparik egin dan jakiteko. Oñatibia Baserria 94. Konsegiduko dabie andik edo emendik, naiz da tranpa ta abar, euren asmua betetzia. SM Zirik 23. Ez ostu, ez izan gezur-testigu, ez egin tranparik. Or Mc 10, 19 (Lç damu, He, TB, Leon bidegabe, Ol iruzur, Ker zuzenbage, IBk azpikeria, IBe kalte). Karta txarrak ematen zitzaizkionean, beti esaten zuen tranpak egiten zizkiotela. Arti Ipuin 67. Judasek ainbat tranpa badute / Amerikako ardiyak! Auspoa 77-78, 297. [Guardia] oietatikan aldendutzeko / izaten zituzten tranpak. Uzt Sas 178. Beste baterako ikasi zuten apustuan tranpa egitea ez dala libre. BBarand 183. Fede oneko eta dirua eskuetan darabillen batentzat ondo montauta dagoan tranpa gogorra. Gerrika 133.

v. tbn. Cb Eg III 359. CrIc 182. Astar II 15. BOEans 408 (B, 1856). EusJok 141.
azpiadiera-4.1
Ganera Anton Zapatariren zerari tranpa-tranpia deitutea be ez dot uste ondo legokenik.Bilbao IpuiB 27.
azpiadiera-4.2
Malicia. "Ume onek tranpa asko dauka" (G-azp).
sense-5
5. Defecto.
Ta esaminadoriak / kañoia arturik / joten dau lurren kontra / bedauko ots onik, / eta topetan badau / inundik tranpia, / zapalduba izango da / eskuko armia. DurPl 115.
sense-6
6. Trampa, deuda.
Bere zor edo tranpak estaltzeko dirubilla dabillenari. AA II 192.
sense-7
7. "Peldaño" A Apend. .
Ama batek zenbat aur izan dituen ainbertze tranpa baditu zeruan irabazirik. (BN-ciz). A EY I 188.
sense-8
8. (G ap. A ).
Fresquera. v. tranpadura.
sense-9
9. Tablado, escenario.
Tranpa gainean ziren guziek merezi dituzte ororen laudorioak eta eskerrak. Herr 28-4-1960, 3.
sense-10
10. Tejadillo de un trinquete.
Eginaraziko zion pilotari, dilindaka, punpe bat ezkerreko tranpa gainean, bestea gibelekoan. Larre ArtzainE 243.
sense-11
11. (Uso adj.).Tramposo.
Aspaldian diferente / Dituzte kondutak [gaztek], / Batzuek dira onest / Eta bertziak tranpak. (1929). LuzKant 113. Izanikan ere tranpak, / Abil zikanerian, / Tronpatuak omen dira / Orai uste gabian. Ib. 114.
azpisarrera-1
TRANPA-JOKO. Timo.
Nire buruan ganeko egunetan buelta asko emoten neutsan tranpa-joko oneri, eta, onako esperientziekin jakiñian egotia gauza ona be ona zala esaten neutsen etxe eta kanpokuei. Gerrika 134.
azpisarrera-2
TRANPA-KAJA. Caja usada como trammpa.
Zulo baten sartuta an jarri zuten tranpa-kaja bat, eta arekin arrapatu zituzten beste bi [azari] . BasoM 25.
azpisarrera-3
TRANPAN. Haciendo trampas; engañando, engañosamente.
Itzak eder ta biyotza falso, / beti dabilla tranpiyan. Xe 189. Ez iñor engañatzen / zu bezala tranpan. PE 90. Ez giñan oinbeste enpeñatuko / tranpan ibilli bagiña. Tx B I 218. Biyotza tranpan zebillelarik / mingañez maite ninduan. Ib. 67. Urdaburutik tranpiyan sartu / zaio arrano gorriya, / oartu gabe eraman dio [aurra] . Tx B 192. Tranpian asi zitzaion baña / okertu dio masailla. MendaroTx 432. Bai ete? erantzun zetsan Matxinek barrez-barrez, tranpan arrapau ebala pentsaurik. SM Zirik 109. Badakit dabillela / Mattin jaun au tranpan. Uzt EBT 65. Aiek, berriz, zagiak askoz beerago utzi ta tranpan igo mantxo. JAzpiroz 32. Biok genbizen tranpan da guzurrez. Gerrika 133. Ez dabil tranpian: besteek irabaz dezaten galtzen du. MEIG I 109.
azpisarrera-4
TRANPA-OHOL. (tranpol Vc, G-to ap. A). a) "Agujero del piso superior por donde, sin necesidad de bajar a la cuadra, se echa la comida al pesebre del ganado" A.
b) "Tranpol (V-m), defensa del pesebre para que no caiga la comida" A.
c) Tablero de una trampilla.
Nikanor-ek, arako tranpa-ola jaso dau isil-isillik, eta zeozer ikusi ta erdi-susmau egin dau. Erkiag BatB 141.
azpisarrera-5
TRANPARA. Fraudulentamente.
Antza eskasak dira / bere [aguazillaren] irabaziak, / tranpara kentzen ditu / multarik erdiak. BEnb NereA 203.
azpisarrera-6
TRANPAZKO. Fingido, falso, de engaño.
[Bilbaon] izan omen zan atake bat gogorra, tranpazkoa. BasoM 24. Ikusi-mukusin an zebillela, tranpizko txipotxaren gañera igotzen zanean, orra gure txantxangorria bi anketatik txintxilik. Ataño TxanKan 73.
azpisarrera-7
TRANPA-ZULO. Trampilla, abertura practicada en el piso o tejado.
Jausi zan tranpa-zulotik kortako zimaur artera. SM Zirik 121. Goiko sapaiak tranpa-zuloa dauka. Erkiag BatB 133.
azpisarrera-8
TRANPETAN (V-gip ap. Elexp Berg ), TRANPATAN (G-azp). Haciendo trampas. "Gure neskatillia tranpetan dabill" Elexp Berg. "Diabruoi alakuoi; berriz be tranpetan arrapau aut" Ib.
Etzara ibiliko tranpetan gero... Khontuz gero khontuz! Zu baño gizonago izatea behar da niri adarra joteko. Osk Kurl 26.
tranpa
<< tentelu 0 / 0 tturrindu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper