OEH - Bilaketa

170 emaitza sagu bilaketarentzat

Sarrera buruan (36)


Sarrera osoan (134)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
txikitxo.
sense-1
1. (Urt III 320, Lar), txikitxu (Holmer ApuntV), xikitxo (Urt III 401), ttikitxo .
(Dim. de txiki ). "Bestiola, [...] bestia txikitxoa " Urt III 320. "Pequeñuelo, pequeñito" Lar. "Tamañito" Ib. Tr. Documentado en textos vizcaínos y guipuzcoanos desde mediados del s. XVIII. La forma más usual es txikitxo. Hay txikitxu en Astarloa, Altuna, Enbeita, B. Enbeita y Erkiaga; ambas formas en Uriarte, R.M. Azkue, D. Agirre y Kirikiño, y ttikitxo en Olabide, junto a txikitxo. En DFrec hay 5 ejs. de txikitxo y 1 de ttikitto.
Aur txikitxo amaren ugatza baño edaten ez dutenak. Mg CC 196. Murmurazio txikitxoak. Ib. 221. Alakoak izango dira nire egitekorik txikitxoenak. LoraS 178. Botatzea galletara arri kosko edo txikitxoak. VMg 84. Ipui onek esan nai du txikitxoen bear izatera etorri ditezkeala gizonik andienak. Ib. 22s. Eztaukazube aragijaren tentazinoe txikitxu bat bere? Astar II 139. Jaio dala esanaz sagu txikitxo bat. It Fab 262. Edozeñek emoten deutsanak edarija txikitxu oneetatik bati baso bete ur otz. Ur (V)Mt 10, 42 (Ol, Ker txikitxo; Hual txikerxko). Au esan ta deitu zion mutil txikitxo bati. Bv AsL 211. Abade txikitxu batek, gau ta egun beragandik aldendu edo alderatu baga, ondo ilten lagundu eutsan. A BeinB 66. Txikitxoa bazara, ezereztzat eukiko zaitue. Ag AL 76. Gizon txikitxuen antzera. Ag Ioan 191.
( s. XX) Jo eban txalupeak atx txikitxo bat. Echta Jos 82. Naparrako erri txikitxu baten. Kk Ab I 92. Nere anai txikitxo auetako bati egin ziñioten guzia, neri egin ziñidaten. Inza Azalp 83. Orrattiño, lagun txikitxuba ikusi gura... Altuna 49. Aur txikitxo bat xexto batian / xatar tartian jarriya. Tx B 192. Gotzon txikitxuekaz, zoli ta ederto, / abestuko dau Jaupa. Enb 86. Beren oroiak txikitxoak dira orain oi diran bezelako baratzak izateko. JMB ELG 90. Zu Bet-Leen, Eparata, / Yudako leñuetan ttikitxo ori! Ol Mich 5, 1 (Dv xumetto, Ker, BiblE txiki). Ez dok txantxetakoa / txepetx txikitxue. BEnb NereA 125. Zu izango ziñan azi txikitxo ark, mundu guziko landare ta abere danak baño geiago balio zun. MAtx Gazt 17. Goraipa itzak alor aundiak, txikitxoa landu ezak ala ere. Ibiñ Virgil 90. Beste faltarik ez dauka onek: / txikitxua izatia. Uzt Noiz 65. Txikitxoen bihurrikeriekin. In . MEIG VI 32. Txal txikitxoa tratanteari / agindu geuntsan saltzeko. FEtxeb 45. Erri txikitxu ori albora itxiaz. Gerrika 288.

v. tbn. Izt C 171. Azc PB 122. Itz Azald 164. Urruz Zer 15. A Ardi IX. GMant Goi 43. In Jaukol Biozk VIII. Munita 81. And AUzta 84. Etxabu Kontu 225.
azpiadiera-1.1
(Empleado como vocativo).
Txikitxo aurpegiera obea egingo al didazu zure laguntxo orrek baño. BorrB 36. Amore miñek dozuz, txikitxo, / entrañetara sarturik. Balad 169.
azpiadiera-1.2
Joven, pequeño.
Gauza itsusi oek egiñ nituanean txikitxoa nintzan. AA III 527. Txikitxu edo gastetxu dirianetik ardura andi bat eukijagaz euren azikeran. Astar II 97s. Esan dit, alegia, abek gaztetxoak, txikitxoak dirala oraindik eta urruti aietara iritsi gabeak dirala. Muj PAm 44. Neke ta bear artu ninduen / txikitxo ta gaztetati. And AUzta 111. Ibai orrek poza damotsa mutillari, txikitxu zanean arrankaritan eta, ezkaillutan eta, sarri ibillia dalako. Erkiag BatB 119. Martintxo! Martintxo! / Oraindik txikitxo. NEtx LBB 303.
azpiadiera-1.3
(Uso sust.).Niño pequeño.
Zuen Aitak ez du nai, txikitxo oietatik bat ere galdu dedin. Lard 410. Txikitxoen eta bularreko aurren aotik zure alabantza artu zenduen? Ib. 430. Itanduten eutsan sarri txikitxoenak Riktrudisi. Ag AL 150. Bere txikitxoen aurrian galbidia emongo eutsen gauzarik egin baño obe dala samatik errotarri bat estu ta itxasora bota ixatia. Kk Ab I 40s. Nere txikitxua ta / nere politxua. In . Jaukol Biozk VIII. Onako txikitxo auetako bati egin eztiozuena, neri ere eztidazue egin. Ir YKBiz 423. Bein sartu ez zan txikitxo batek / ikaraz dagi deadar. Or Eus 340. Ama dalako txikitxuentzat / zimintarririk onena. BEnb NereA 194. Eskolan sartu barri ziran txikitxoak, neska ta mutil ibilten ziran bertan. Etxabu Kontu 93.
azpiadiera-1.4
Humilde, llano.
Ikusiko dituzue onelako gizon ta mutillak toki guzietan aurrenengo eta txikitxoai goitik bera begiraka. Ag Serm 265. Zu, Aita, zeru-lurren Jaun ori, gaiok jakintsuai ta zuurrai estaldu ta txikitxoai agertu dautsezuzalako. Ker Mt 11, 25 (Ur txikitxo; Hual txiker).
sense-2
2. (Aq 507 (G)A).
"Medio cuartillo" Aq 507.
azpisarrera-1
TXIKITXOTAKO. De cuando era pequeño, de la infancia.
Mendipe baten dago / Uzpitxa-Jauregi, / nere txikitxutako / jolasen lantegi. BEnb NereA 49.
azpisarrera-2
TXIKITXOTAN. De pequeño.
Lan egin daigun aurrai euskeraz / txikitxutan erakusten. BEnb NereA 193.
azpisarrera-3
TXIKITXOTATIK (txikitxuerik V-ple ap. EI 154). Desde pequeño.
Ala bada txikitxotatik eman bear da aziera ona, aurtxoak zigortxoa ekusita beldurtzen diranean. VMg 86. Ama Loiolak txikitxutatik / dauko biotz garbi ori. Enb 151. Sorgin-kontuan asko entzun dot / txikitxutatik onaiño. BEnb NereA 211.
txikitxo
<< txiki 0 / 0 1 txori >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper