OEH - Bilaketa

170 emaitza sagu bilaketarentzat

Sarrera buruan (36)


Sarrera osoan (134)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
sama.
sense-1
1. (V; Dv (V), Zam Voc), zama Ref.: A; Iz ArOñ ; Etxba Eib; EAEL 279; Elexp Berg; Gte Erd 4 y 275 .
Cuello. " Sama, samía, (el) cuello de gallina" Iz ArOñ. " Samía biurtu, retorcer el cuello" Ib. "Pescuezo. Zizniak lakotxe sama jasua eta leguna nere maittiak " Etxba Eib. . " Geldik ezpaago samia moztukostat " Elexp Berg. . v. idun, lepo. Tr. Documentado en autores vizcaínos desde mediados del s. XVIII. Hay zama en el Tormes de Orixe.
Ekarri arren bere beti saman errosarioa. Urqz 24. Merezi dabela errotarritzar bat samatik lotuta itxas barrura botatia. CrIc 67. Sartuten deubanian ganibeta samati erraijetaraño. Mg PAb 89. Alkarri eskuti edo samati oratuta. fB Olg 72s. Ta ebagi eutsan samia San Juan Bautistari. fB Ic II 166 (v. tbn. samia ebagi en JJMg BasEsc 231 y Bilbao IpuiB 259). Neu izan banintz epai emollea / seguru biurtuko eutsuen samea. AB AmaE 316. Samatik belaunetaraiñoko soiñekoak. Ag AL 23. Ipiñi eskuak neure samatik, sorbalden gañean ezarri ondo. Ag Kr 210. [Karlos] samatik elduta eukan lurrean ittoten. Echta Jos 45. Samako zanak asarrez andituta. Kk Ab I 32. Bufandia sama-inguruban ezarri. Altuna 67. Zama-ondotik eldu eustan. "Echóme mano por el collar del jubón" . Or Tormes 97 (v. tbn. 99). Zamea ta eztarria atzamarkaturik. "El pescuezo y la garganta" . Ib. 29. Oi ene, nire samea! Okertu yat sekulako! Otx 81. Gorantz edo koratillo au ija okotzeragiño erabiltten dan janzkija dozu, eta sama-aldian estutueran [...]. Ib. 125. Samaragiñoko gorantzak. Ib. 124. Egingo neuke, ta samea egin bere [...] antxe dagozala. Erkiag Arran 26. Okotza kakotu, / samia igartu, / azala zimurtu. And AUzta 135. [Txakurrari] bizkar, sama eta buruan [...] igortziak egiten eutsazan. Erkiag BatB 82. Zerbait datorkio samara; eztarria orrikak estutuko baleuskioe lez. Ib. 196. Kutxillo luze andia sartu eutsan samatik [idiskoari] . Ib. 56. Pikoa haginekaz oratzeko samak luzatzen zituzten. Osk Kurl 186. Samea makurturik. "El cuello reclinado" . Onaind ( in Gazt MusIx 207 ). Samatik sokaz lotuta itxi dabela urkatzeko zorian. Gerrika 274.
v. tbn. DurPl 80. Azc PB 123. Itz Azald 70. Eguzk GizAuz 103. Bilbao IpuiB 203. Zait Sof 170. Etxabu Kontu 94.
azpiadiera-1.1
" Samia postura eiñgo neuke ezetz, apostaría el cuello a que no" Etxba Eib. .
sense-2
2. (, VocCB , H (V), Zam Voc), same (Lar, H).
"Garganta, [...] eztarria, samea " Lar. "Desgargantarse, [...] samea galdu " Ib. "Guturalmente, estarriaz, sameaz " Ib. "Garganta, (V) sama, samea " . "Gaznate" Ib. "Tragadero, (V) irunsbidea, samea, samazuloa " Ib. "Garganta, paladar" VocCB. . " Egon leiteke zure begira saman azurra dala, [...] con un hueso atragantado" Zam Man 67.
--Zer da barau naturala? --Samati estamangura ezerbere ez igarotea, gaberdiko amabietarik eta komulgau artera. Oe 140s. Azur bat saman geratutea. NekeA 219. Keia, keia mendira; olloak lastategira; azeritxua larrara; esne beroa samara. (V-m). EZBB II 35.
azpiadiera-2.1
"Garganta, destreza en el cantar, eztarri ona, same ona " Lar. " Same ona dauka emazte orrek, cette femme a un bon, beau gosier, une belle voix" H.
Eztantzun [...] [kardantxilloaren] soñua? / zoragarria aren samea / zoragarria kantua. Zav Fab, RIEV 1907, 94 (v. tbn. en la misma pág. sama ).
azpiadiera-2.2
"(El) lado de la garganta en el cuello de una persona" Iz ArOñ. .
sense-3
3. " Sama estua, samía, (el) cuello estrecho (de la jarra)" Iz ArOñ. .
azpisarrera-1
OKERREKO SAMA. "Okerreko samatik yoan ddako (V-m), se le ha atragantado" A EY III 249. v. KONTRAKO EZTARRI.
azpisarrera-2
SAMA-ERRE. "Medio afónico" A Apend.
azpisarrera-3
SAMA-HIL. "Afónico" A Apend.
azpisarrera-4
SAMAKO (Añ (V); sameko Lar H). "Gutural" Lar y Añ.
azpisarrera-5
SAMAKO MIN. "(Vc), angina. Samako miña oiñetako ezkotasunak egiten deusku, irutarik bitan gitxienez, la humedad de los pies nos causa las anginas" A.
azpisarrera-6
SAMAKO OLO. "Samako oloa (V-ger), gargajo" A Apend.
azpisarrera-7
SAMA-KORAPILO. Lazo de corbata.
[Jaun-hartze janzkiaren] sama-korapilloa zuzendu. Osk Kurl 59.
azpisarrera-8
SAMAKO ZULO, SAMAREN ZULO. Gaznate.
Opaten dabena da / aginen kanpoti, / oso irunsteko gero / samean zuloti. Azc PB 218. Samako zuloan beera errezto ta zirin-zirin yoiakioen [sagardaua] . Erkiag Arran 121.
azpisarrera-9
SAMA LODI. "Sama-lorixa, bocio. Gaztetatik etorri jakon sama-lorixa" Etxba Eib.
azpisarrera-10
SAMAPE (En casos locales de decl. sing.). Parte de debajo del cuello.
[Azeriak ardia] samapeti oratu ta itoteko. Mg PAb 110.
azpisarrera-11
SAMARAINO. a) (Estar metido, hundido, etc...) hasta el cuello.
Oñen ganian ezin egonak, adi erazoten deutse guztijai ardaoz aserik dagozana samaraino. Astar II 123. Aragizko gurarijetan samaraino ondaturik dagozan guztijak. Ib. 146. Lapiko andiagorik ez dot uste etxe guztian eukenik. Samaraiño urez beterik egoan. Bilbao IpuiB 44.
b) "Samaraiño etzara zu aren, no llegas tú ni al cuello de aquél" Alt Eusk 1925, 72.
azpisarrera-12
SAMA-SAMA (En casos locales de decl. sing.). Pleno cuello.
Lau ankaz bere ganera jausi, sartu agiñak sama-saman, eta bertan ito eban sagu-duendea. Bilbao IpuiB 197. Nik orduan zast, eldu sama-samatik eta bertan ito yoat. Ib. 198.
sama
<< saku 0 / 0 samalda >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper