OEH - Bilaketa

170 emaitza sagu bilaketarentzat

Sarrera buruan (36)


Sarrera osoan (134)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
enara.
etimologikoa
Etim. Para su posible procedencia de *eNala y su relación con elae, elai, v. FHV 326.
sense-1
1. (V-m, G-goi-bet, AN-gip-ulz; Lcc, O-SPAd 883 SP (-nh-), Añ), enada (V-m, G, AN, L-ain; Volt 49, SP, Urt I 26, Lar, , Hb, Dv, H (+ -nh-)), ainhara (L, S; Ht VocGr 360, Lar, Lecl, Dv, H; añhara S), enere (Aq 498 (AN)), añari (Sal, R), ainada (Darric ap. DRA .), ainhera (BN-lab-ciz, S, añe- BN-mix; Arch VocGr , VocBN ; añhera Gèze), einhara (L-sar), eihara (L; Hb), eñada (Hb), ernara (V-m-gip), inara (G-nav, AN, B; -nh- L, BN-baig; SP, H), inare (AN-mer, Ae), iñar (Sal, R), inera (B), inada (iñ- Hb), inade (-nh- L-côte), enae Ref.: Bon-Ond 144; VocPir 446; A (enara, ainhara, añai, enada, einhara, ernara, inhade, inara , iñar); A Apend (añari); Lh (ainhara, eihara); Lrq (añhara); Arzdi Aves 161; Lrq (anhara); Etxba Eib y SM EiPáj (ernara); Izeta BHizt (iñera); Echaide Nav 111.
Golondrina; vencejo. " Eñada, ainhara, hirondelle" Atheka voc. " Enara (V-m, G-bet, AN-gip), golondrina. (G-goi), vencejo" A. En Izt C 198, en una lista de aves, aparecen enada y ainhara, además de elaia. Cf. el topónimo Enararri (Cicujano (1718), ap. LzG AEF 1963-64, 150). Bouda (BAP 1955, 336) añade la forma enae, que no encontramos en ningún otro lugar. v. elai, txenara . Tr. La forma enada es usada por autores guipuzcoanos y septentrionales --ya desde Pouvreau, aunque no se documenta en esta zona a partir de mediados del s. XIX--; enara sólo se encuentra en el s. XX, en textos guipuzcoanos, además de en algunos vizcaínos como Lauaxeta y Erkiaga. In(h)ara lo emplean autores septentrionales (ya desde Oihenart) y algunos meridionales del s. XX, como Lizardi (UO 56) y Erkiaga (Arran 191); Lizarraga de Elcano usa inare, y se encuentra además un ej. de iñade en Prop 1906, 170. En cuanto a las formas con a- inicial, ain(h)ara aparece en textos septentrionales desde mediados del s. XIX, además de en los meridionales Satarka (EEs 1925, 195) y Etxaide (Itxas 196); la forma suletina es ainhera . Con h- incial sólo se encuentra (y no como forma única) en Haraneder. En Prop 1892, 225 aparece inharazen, seguramente errata por inhararen . En DFrec hay 2 ejs. de enara, meridionales, y uno de inara , septentrional.
Zerik inhara. O Po 46. Arranoak, usoak, enadak. SP Phil 4 (He 4 henadak). Aiñhera bakhoitzak eztiala bere hegaletan bedatsia ekharten. Egiat 244. Etortzea inarea kafiara. (370s). LE-Ir. Enada gauza ez, beldurti, ikarakor. VMg 25. Nola enadak egin / oi duten kabiak. It Fab 159. Enada, atoz nigana. Bv AsL 103. Izatu ziren ganbiatuak, Proiñe enadara, Filomela roxiñoletera. Gy 231. Enadak hegalez. Hb Egia 145. Usoak, ainharak, zikoinak idukitzen dute beren ethortzeko muga. Dv Ier 8, 7 (Ol enada, Ker elaiak). Gaztetasunak bainerabila airean ainhara bezala. ChantP 70. Arinik dohan ainhara. Elzb Po 194. Iñharak horra airez aire / Nun doazin alde hartara. Zby RIEV 1909, 109. Inharak airetan. Arb Igand 54. Ainherak iduri. Prop 1900, 216. Añhera saldoak hitzasten zühaiñetako adarretan. Eskual 30-10-1908 (ap. DRA ). Enara pitiñ pizkorra. Ag EEs 1917, 173. Eñada biko batek egunean 6400 xomorro galtzen dituzte. Argia 11-4-1923 (ap. DRA ).
v. tbn. Dass-Eliss GH 1924, 413. Iñarak zerura airatu. Barb Sup 143. Egin ainharak bezala. Ox 109. Inharak harat hunat dabiltza. Ib. 174. Enarak egan dijoaz. Jaukol Biozk 12. Ugiña urratzen dun enara antzo. Or Mi 102. Enarak etorri-garaiez. Ldi BB 84. Enada beltzak. Loram Y 1933, 336. Enarak ba-duaz. Laux AB 23. Inarak urteoro Santa Krutzetan torri (B). A EY I 95. Bealdetik zerabilkien egaldia enarak. TAg Uzt 107. Ainarak ere [badu] umen-ohantze beroa. Iratz 104. Enada polit oiekin. EA OlBe 16. An zetozen enarak ontziaren atzetik. JAIraz Bizia 22. Aiñararen (enara, elae, golondrina) bat, bakarti, izuak eraginda lez, igaro zen ertzetik. Etxde Itxas 196. Bai pozik dabiltzana enara oneik! Erkiag Arran 191. Enada berantkorra. Arti Ipuin 55. Enada billakatu zen. Ibiñ Virgil 119. Enara txiokariak. Ib. 77. Enarak ez du bein egindako kabirik iñoiz aldatzen. NEtx LBB 327. Ainarak mehe, tropan dabiltzalakotz. EZBB I 27. Enara batek ez du udaberria egiten. Ib. 95. Urrian artoak burutzen eta hainarak buztantzen. EZBB II 126. Udarik ez dakar enara bakar batek. Berron Kijote 147. Udazken-sarreran enarak bezela aldegin zin jendeak. Ataño TxanKan 113. Enarak gordearren / teillapeetara. Zendoia 171.
sense-2
2. inara (G-nav, BN-baig), inede (AN-gulina), inere (AN-erro). Ref.: EI 362. Murciélago. v. GAU-ENARA.
sense-3
3. añari (Sal, R-uzt), ineria (det. G-nav). Ref.: A (aiñari); A Ronc 377; EAEL 94. Mariposa. "Itz au (mariposa) esateko badegu euskeran itz mordo galanta, ona emen batzuk: aiñari, altxalili [...] eta abar" EgutAr 4-3-1959 (ap. DRA).
azpisarrera-1
ENARA-HABIA. Nido de golondrina.
Iñara-kabi zârrok, urtero beteak. Ldi UO 56.
azpisarrera-2
ENARA-BELAR. (ainhara-belhar L ap. A Lcq 49, Dv; enada-b. Lar; -lh- SP, Urt II 396, Dv, H, A (que cita a He); -berar Izt C 43; inhara belhar SP; ainerabelar Casve). Celidonia, hierba de las golondrinas (Chelidonium maius).
v. tbn. Zerb GH 1931, 228. v. ELAI-BELAR.
Eman behar zaiela enada-belharra oin zolaren azpian. SP Phil 346 (He 348 enhada belharra).
azpisarrera-3
ENARA ERREAL (AN-gip). Ref.: A; Arzdi Aves 161. Avión (Delichon urbica).
azpisarrera-4
ENARA IPUR-TXURI. "(Delichon urbica), avión común" MItziar Txoriak 91.
azpisarrera-5
ENARARENAK. "Ernarianak, nidada de la golondrina. Urtero zure leio gañian, ernarianak" Etxba Eib.
azpisarrera-6
ENARA-SAGU (inara-s. AN-araq ap. A Apend; iñeresagu G-nav ap. A). Murciélago. v. GAU-ENARA.
azpisarrera-7
ENARA ZITAL (ainera z. BN-ad ap. EI 362). Murciélago. v. GAU-ENARA.
azpisarrera-8
ENARA ZURI. (aiñari zuri R-vid ap. A; añai zuri R ap. A).
a) "Golondrina" A. b) "Aiñari zuri (R-vid), [...] mariposa" A.
azpisarrera-9
GAU-ENARA v. 1 gau.
azpisarrera-10
ITSAS-ENARA (itsas.ainhara BN-lab ap. Lh; itxas-ernara V-gip ap. SM EiPáj). "(GH), mouette" Lh. "Charrán común, golondrina de mar (Sterna hirundo)" SM EiPáj.
Itsas-enarak baizik ez zituzten jakile izanen. Mde HaurB 98. Itxas enarak [...] lau muetako auek ezagutzen baiditut: [...]. MItziar Txoriak 53.
azpisarrerakoSense-10.1
" Itxas-enara aundi (Gelochelidon nilotica), pagaza piconegra" MItziar Txoriak 53. "Itxas-enara beltz (Chlidonias niger), fumarel común" MItziar Txoriak 53. "Itxas-enara ega-zuri (Chlidonias leucopterus), fumarel aliblanco" MItziar Txoriak 53. "Itxas-enara musu-zuri (Chlidonias hybrida), fumarel cariblanco" MItziar Txoriak 53.
azpisarrera-11
UGALDE-ENARA. "(Riparia riparia), avión zapador" MItziar Txoriak 91.
azpisarrera-12
UR-ENARA (ur-iñara B ap. A (s.v. iñara)). "Golondrina" A.
enara
<< eliza 0 / 0 estregatu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper