OEH - Bilaketa

170 emaitza sagu bilaketarentzat

Sarrera buruan (36)


Sarrera osoan (134)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
burruntzi.
tradizioa
Tr. Propio de la tradición occidental. En textos vizcaínos, y en Iztueta y Zaitegi al menos, la forma documentada es burduntzi . Los guipuzcoanos emplean burruntzi, que tbn. hallamos en el vizcaíno Otxolua. v. gerren.
sense-1
1. (V-ple-oroz-arr-ger-gip, G-azp-to, AN-gip; VP 8r; IC 441v <burun->, Mic; -nzi Lar, Añ, Aizk (G), VocCB Dv, Hb), burduntzi (V, G; -nzi Lar, , Hb), buruntzi (G-goi) Ref.: A (burduntzi, burruntzi); Arin AEF 1926, 46; Iz ArOñ (burdüntzi), To (burruntziya), UrrAnz (búrduntzixa); BU Arano 215; Etxba Eib (burduntzixa); EI 382; Holmer ApuntV I 112; Elexp Berg (burduntzi); ZestErret .
Asador, varilla para asar. "Açadador [sic] burunçia" IC 441. "Buruncia, asadador" Ib. 446. "Burduntzi, jakiak sutan erretzeko burni-ziri luzea" Urkia EEs 1930, 8. "Burruntzi xilindrua, asador cilíndrico de corderos" BU Arano 215. "Burduntzixan sartu eta beko sutan erretako lukainkia, onena" Etxba Eib. Duvoisin, que cita el ej. de Ur CancB, propone la trad. "poële", movido probablemente por una conjetura etimológica (considera el término un compuesto de untzi, "vase"). Cf. VocNav: "Burrunci, asador (Leiza)", y LexBi: "Burrunsi, canelón de hierro, útil de cocina", "burdunchi, asador de hierro para poner al fuego las aves que han de servirse sin otro condimento".
Suzko lanzez ta burrunziz agitz josi-igarotuak <-gora->. Mb IArg I 317. Errementarijaren etxian, zotza burduntzi. Mg PAb 120. Esan eiozu imini dagijala urdai zati bat erreten burduntzijan. Ib. 69 (Arr BAP 1948, 514 burruntzian). [Usakumeak] eztaukee burdunzijan sartutia baño, samur ta koipatsubak egoteko. Ib. 104. Antzara gaisoari kentzen diozke atzenean dituan luma guziak, sartzen due burruntzi batean ta erretzen due. AA III 375. Burduntzira, zital galdua. Zav Fab, RIEV 1909, 35 (en la vers. de Ur CancB III 82 burruntzira ). Burruntziko olloa. Zav Fab, RIEV 1907, 533. Ikusten dute suan / tornu-burruntzia, / eta artan jiraka / kapoi bat andia. It Fab 27. Batez ere linburtzen zuen, arikiak / burruntzitik botatu oi zuen usaiak. Ib. 257. Soldadu bati bertako mutil gazte batek burduntzia tripatik sartu ta espaldan igarorik. Izt C 391. Burrunzian erreta. Lard 543. Burruntziya diruri / aren bizkarrak. Xe 298. Nori gogoak emon artu burduntzia / tau sartuta galduko eutsala begia / agura berenoak bere andreari? AB AmaE 237. Arranbarrillak / burruntziyak / krespi ta padera. Alz STFer 128. Eguzkia ta euria, Martiko eguraldia. Negar da barre / txitxi-burduntzi. (In A BGuzur 152; en nota el autor agrega: "Zuzu-burduntzi beste batzuk"). Badakizu naizena burduntzia bezin zuzena, bakoitzari berea ematen. Urruz Auspoa 113, 14 (ap. ELok 49).
( s. XX) Gizakumientzat, gizonen artean, tremesa ta burruntzia, tupia ta upela, ipui loi ta gordiña, esakera dollor ta zakarra. Ag EEs 1917, 170. Eltze ta kazpel, burruntzi ta brisela sutan, aingeruen ardurapean utzita, leioetara irten ginan. A Ardi 45. Nola etzuten egingo farre Bilintxen itz, burruntzia baño zorrotzagoak aditzean? Bil (ap. DRA ). Artuban burduntsixe ta tximistan sartutsen begi bakarretik. Rollo 12T. Atara neban arin burduntzitik lukainka ta arbitxua sartu aren ordez. Or Tormes 27. Nagosia [...] asi zan burduntzia biraka. Ib. 27. Sua piztuko du, ta burruntzia irauliko. Or Mi 74. Inpernuetan erre bearra / ori daukazu lan txarra; / lendabiziko illea eta / ondoren berriz bixarra, / burruntzi-puntan bueltak emanaz / geratzen zaizun pixarra. Tx B III 97 (B 141 burruntziyaren puntan bueltaka). Zuk orain biarko zenuke noski, nere alabak ollaxkuak eramatia zure burruntzi orretan erretzeko. Alz Burr 12. [Arkumia] burruntziyan zegola kosk egiteko egon nindukan. Ib. 32. Aur bat etxean negarti, / ez dula burni-burruntzi; / aitak egin dio lizar zuzenez, / aiztoz koska, burni gori... Or Eus 166. Abia adi [ahuña] bertan prestatzera / gerrenan (burruntzi) erdia ezartzera. Etxde JJ 21. Artu sutan egoan burduntzia, eta zast! begi-begitik sartu eutson. Bilbao IpuiB 176. An dago gari soroen inguruan zutik obelisko burduntzi-idurikoa ta irurogei beserdi ta goragokoa. Zait Plat 13. Okerra atera bada igeteia ta zuzena bada burruntzia, lenagoko errementariak bezela. Uzt Sas 22. Dakienak daki, aizea burruntzian sartzen. (B, AN; refrán popular). DRA (s.v. jakin ). Urte zarra bukatzean, sagu-zaarra burduntzian. EZBB II 130. Etzekit, motel, kortsea daramaten eta burruntziren bat irentsi duten. Ataño TxanKan 16. Burduntzian da parrillan okelie ipinteko. Gerrika 285.
sense-2
2. (G-to-goi) Ref.: A; Iz To .
(Tras izotz, etc.). Carámbano. "Carámbano, canelón de hielo" A.
Añ luzaroan leizearen barrungo arkaitzetatik zinzilik zeuden jela-burruntziak urtu eta erortzen asi ziran. Arr GB 77. Inguruan millaka abetxo zuri garden zeduzkan [maiak] tellatuetako izotz-burruntzi antzo. Or Mi 80. Izotz burruntziak bialtzen ditunean otza nork jasan dezake? (Ps 147, 17). Or MB 679. Horrelako horma-burruntzi tenteak ere ez izaki, Erkiaga adiskideak esango lukeen bezala, andrazkoen arteetarik ihes egiterik. MEIG I 182.
sense-3
3. (G-to), burduntzi (G-azp) Ref.: A; Gte Erd 212 .
"Persona insistente" A. " Ez adi ain burduntzi izan (G-azp)" Gte Erd 212. Cf. ib. 212: "Burruntzia baino petralago [da]".
Ez ari aiñ burduntzia izan, itxon zak puska bat, ez zeramak urjolak garirikan. Apaol 39.
sense-4
4. (G-goi-to-bet), burduntzi (V-gip; A) Ref.: A; Iz ArOñ (burduntzixak) .
Libélula, caballito del diablo. " Burduntzixak, libélulas" Iz ArOñ. Cf. Casve: "Libellule, maribürduntzi, mariorratz". v. andereño (2).
sense-5
5. (G-bet ap. A ), burduntzi (V-m ap. A ).
"Stratus, ciertas nubes en forma de cintas largas muy negras, que generalmente producen lluvias" A. v. BURRUNTZI-LAINO.
sense-6
6. "(V-gip), dolor vivo" A.
sense-7
7. "(V-ple), las mayores piezas de un telar (son tres y de hierro)" A. v. burnaizaki. Cf. burruntziki-giltza.
sense-8
8. " Burduntzi, espiga dañada de trigo" A Apend.
sense-9
9. " Burdúntzi, señal en árbol" Iz ArOñ. Cf. BURRUNTZI-ZULO.
sense-10
10. "(V), mugido (Darric)" DRA .
azpisarrera-1
BURRUNTZIA SARTU. Burlar, zaherir.
Zuk bai, Mañaxi, burruntzia sartzen didazula zure esaera zorrotzakin. Alz Burr 13. Orrek bai sartu dizutela... burruntziya! Ib. 46. Bestelako burruntzija ez eutsen eurai bakaldunak sartu, naiz ta Bertolda maltzurraren bidez ixan! Otx 53.
azpisarrera-2
BURRUNTZI-JALE. "Traga virotes, el serio y erguido sin causa, burrunzijalea" Lar.
azpisarrera-3
BURRUNTZI-LAINO. "Burduntzi-laiñuak, los estratos (nubes)" Iz ArOñ. v. supra (5) .
azpisarrera-4
BURRUNTZI-ZULO. "Burduntzi-zulo (V, G), agujero redondo en la oreja del ganado lanar" A. "Burduntzi-zulua, el orificio en la oreja (señal de ovejas)" Iz ArOñ.
burruntzi
<< burdina 0 / 0 danba >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper