OEH - Bilaketa

149 emaitza sagardo bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
polit.
etimologikoa
Etim. Préstamo románico de procedencia occitana.
Onom.: Una llamada Maria Polit (Arizcun, 1539). LexHNav I 127.
sense-1
(V, G, AN, B; Lcc, VP 77r, Lar, , Izt 7r, Dv, H, VocB ), pulit (SP, Deen II 84, Ht VocGr, Lar, Lecl, Dv, H) Ref.: Bon-Ond 155; A; Holmer ApuntV; Iz ArOñ; Etxba Eib; EAEL 216; Elexp Berg .
Bonito, lindo. "Polida cosa, gauza polita " Lcc. "Joli" Ht VocGr 376. "Propre" Ib. 410. "Bello", "curioso", "hermoso", "lindo", "pulido" Lar, . "Lindo, bonito" A. Cf. politu (2). Tr. Documentado al Sur desde Lazarraga; su uso crece durante el s. XIX y es general en el XX. Al Norte se documenta desde mediados del s. XVII; la forma general es con palatalización (v. infra POLLIT), siendo pollit más frecuente que pullit. Hay sólo pullit en ECocin, J. B. Elissamburu (PAd 58), M. Elissamburu y en Othoizlari. Emplean tanto pollit como pullit Goyhetche (82, pu- 223), Hiriart Urruty, Barbier, Oxobi, Iratzeder (80, pu- 68), Lafitte y Mattin (46, pu- 50). Sin palatalización emplea polit Oihenart, y pulit se encuentra en Gasteluçar, M. Elissamburu, Hiribarren (Esk 104), Hiriart Urruty y Mattin (123). Hay politarik en Lizardi (IL 91) y Anabitarte (Poli 21), aunque ambos emplean por lo demás polit, sin -a constitutiva. En DFrec hay 89 ejs. (1 septentrional) de polit, 3 de politt y 20 (19 sept. ) de pollit.
Arzai polita, ik jakingo dok eze guek goazela Dueroko riberara. Lazarraga A, 1147r. Zer, ahatz lakidita / haren begi polita? O Po 36. Bildots pulit bat hemen duk / eta bildots zerukoa. 78. Eta Ama maitea, atozea, non da zeure aurra, Jaungoikoa dan hume txukun, polit hura? Lar SermAzc 46. Txinako txakur polit bat. Mb IArg I 231. Debozio andiko Ama txit eder ta polit bat [...] Eleiza artan lenagotik adoratzen zan. Cb Senar 119. Eztabill Jauna itz polit-ederren billa. AA III 328. Ai, ze polita / geuk ikusi ta / yantzunagun txoritxua! Zav Fab, RIEV 1907, 94. Dama gazte polit bat / bada Donostiyan. Bil 46. Dibersio polit bat / buruan det pasa. Xe 154. Alkatxofak politak daude. Sor Bar 48. Bozkatzea gauza pulit bat dugu oraino. Elsb Fram 62. To, hauxe da marmutxa pulita. HU Aurp 98. Ointxikitxuak dituz politak, / estuak eta laburrak. Azc PB 122. Egualdi polita gaur. Ag G 273. Jantzi polit-ederrak. Kk Ab I 56. Euren artian onakoxe alkar-izketa politak eukezan. Kk Ab II 152. Ollasko dotoriaz, / ollanda polita. Enb 199. Huna erran polita: iende zakarra maiz otz. FIr 159. Tokiaren polita! Lab EEguna 73. Ara: gertatu polit bat esango dizut. Ldi IL 110. Zoritxarra omen da polita izatea. SMitx Aranz 211. Neska fiña ta polita zetorren benetan. Etxde JJ 27. Beñolako emakume politena eskuratuko ziola. S. Barandiaran ( in MEIG II 70 ). Astuak pe gaztetan politak izaten ei dira ta eskerrak orri. SM Zirik 50. Txoko polit bat badu Gipuzkuk. Basarri 75. O, lorategi zoragarria, / polita zu politetan. Ib. 158. Arratseko ihintzen / freskura politean nintzen desgorpuztu. Arti MaldanB 200. Gauza polit asko ikusi genituan saltokietan. Osk Kurl 86. Antxen ere ikusi giñun apustu politak. Salav 102. Polita izango da Ameriketa berriz ikustea. NEtx LBB 68. Kantu poli-bat. Alzola Atalak 93. Lurdesek ere izan zuan semetxo polit bat. TxGarm BordaB 176. Diman daukagu plaza polit bat. FEtxeb 93. Itxura polita dute kanpotik. MEIG II 100.
v. tbn. (Para autores meridionales anteriores al s. XX): Añ LoraS 16. Echag 143. Lard 47. Noe 64. JanEd I 96. Zab Gabon 45. Bv AsL 100. AB AmaE 180. Urruz Urz 48. Apaol 101. Alz STFer 133. Etxeg in Ag AL 7. AzpPr 99.
azpiadiera-1.1
(Con reduplicación intensiva).
Amasei errialeko zapatia asko dozula, ogeta laukua nai dozu, eta au bere polit polita. Astar II 156. Ama Mariaren irudi eder bat, baseliza polit politean ondo gordeta. Ag Kr 46. Ik, polit-politorrek, gaur be nai doan jantzea egin don Almika-n Ondartzako jitanoagaz . Echta Jos 197. Kantu gozoak kantari ez ebazan eroan ba basoetxe polit-polit bateraiño? Bilbao IpuiB 213. Puli-pulita ez dago bañan / horrek bihotzez maite nau. Mattin 141.
azpiadiera-1.2
" Polita izango litzake, no faltaba más" Garate Cont RIEV 1934, 58.
azpiadiera-1.3
Bueno, agradable. " Solastun berdina, polita da (AN-5vill)" Gte Erd 3.
Mintzari zuhur, pulit, Baratzabal yauna. Hb Esk 156. Santu langilleari apaizak ematen zion otordu polit bat, indartu zedin zerbait. Bv AsL 51.
azpiadiera-1.3.1
(Ref. a bebidas).
Liburu gutxi behar da sagardoa polita egiteko: sagar ona. Lab EEguna 84. Bikaña aparia, polita ardoa... Ldi IL 48. Sagardo polita. Olea 195. Eran-gusto politteko ardaua. (V-gip, comunicación personal)
azpiadiera-1.4
Bastante grande. " Neskatxa pulita, une grande et forte fille. Haur pulita, un gros et bel enfant. Arrantza polit bat egin dugu, nous avons fait une bonne, une jolie pêche" H. " Zartara politta artu najuan ate-markuan kontra. [...] Bei politta erosi jok Pellok " Elexp Berg.
Oi ta bost ontza urretan ziran, / zer kantidade polita. PE 136. Bada, zan edale polit bat. Urruz Urz 47. Diru pillo politta eukan bakotxak etxeratzeko. Echta Jos 274. Urre dirutan zati polita eroiala. Kk Ab I 75. Gitxienez baidira / irurogei aneurkin, / sail polita neurtzeko / emakumeak oñekin. Enb 205. Alde polita ziten ta alâre / bildur dite elkarrengana. Or Eus 308. Irabazi politagaz etorri dira etxe aldera. Ag Kr 44. Lenengo ta bein baserritarrai errenta polita ezarriko leuskioe. Eguzk GizAuz 124. Markiña-inguruan "insignis" piñu-sail politak badaudela-ta. Munita 71. Irabazpide polita, beraz. Etxde JJ 41. Urrena loreak biltzen. Pilla polita bildu zuanean exeri zan Poliren ondoan. Anab Poli 135. Atun-pillo polita ekarren untziak. Erkiag Arran 130. "Negosioa" egin eban polita! Bilbao IpuiB 201. Naiz biamona euki / polite aldian, / edanaren kezkarik / ez da biotzian. BEnb NereA 27. Diru-mordoxka polita egin zuan. Berron Kijote 88. Errenderik baserri-sail polita zeukak. Ataño TxanKan 137. Aita zana ere gizon polita uan [...]. Aren bularreraño ez niñun, berriz, ni. Ib. 44. Baita dirutxorta polita ere. TxGarm BordaB 97. Bertso pila polita dakar. MEIG II 132.
azpiadiera-1.4.1
Etxeratu nintzan ta izerdi politak boteaz, alegia, egin nun nere erderalpen ori. Ldi IL 32.
azpiadiera-1.5
" Polit ou pulit [...] ne se dit guère que par ironie" Dv. "Il se dit ironiquement: lan polita egin du, il a fait là un joli ouvrage. Gizon polit bat da, c'est un joli homme, c'est à dire, peu digne d'estime" H.
Polita izan zan a! Eurak agintzen ez ebenean eurak ipiñitako plakea, gero, nagusi jarri ziranean, eurak kendu. Etxabu Kontu 158. Len erdi zaputzik geundenok adiskidetzeko, arrazoi politak itun oiek. Bere iritzikoak ez giñalako, zigorra merezi genin. Ataño TxanKan 226s.
azpiadiera-1.6
(Uso sust.). Una buena, una barbaridad. " Polítta pasáu, menuda la que (nos, les...) ha sucedido. Politta pasau jakun Portugalen " Elexp Berg.
Polita jazo zan auteskunde aretan! [...]. Ez dakit zelan jo urnea ta autsi egin eban. Etxabu Kontu 64. Aurreratu naiak eraginda, polita asmau eben; zera: aregaitik edo onegaitik eskola barik geratzen zana atzeratzea toki bat edo beste. Ib. 10. Urte baten polita egin genduan, amaitu ta geroko kalejiran. Ib. 30.
azpisarrera-1
POLITAREN POLITEZ.
De puro bonito.
Zer ahapaldi pullita, ama! Uste dut, pullitaren pullitez, jadanik ikasia ere dugun Luixak eta nik. Barb Sup 107.
azpisarrera-2
POLITIK.
Lindamente.
Lorarik lora egan dabiltzaz poz pozik, / mitxileta arroak jantzita politik. AB AmaE 308.
azpisarrera-3
POLLIT (G-to, AN-ulz, L-ain, B, BN, S, R; H; pullit L, BN, S; Urt III 284, Dv, H, polli R-uzt, BN) Ref.: A ( polli, polit, pullit ); Lh ( pullit ); ContR 508; AtSac 47; Iz Ulz ( arrúnt ); Iz R 293, 299; Iz IztG 204 .
(Formas palatalizadas con o sin valor expresivo). " Begi pullitak, jolis yeux. Soineko pullita, jolie robe. Gizon gazte pollita, joli jeune homme. Aharantza pullita, langage, chant joli. Atheraldi pollita, repartie, saillie agréable, plaisante" H. "Lindo, gracioso" A. " Eta jantzia? A! Pollíta ta, ekus baléza, anítx pollít (R-is)" ContR 508. " Ñótto tzu, baia póllit, es pequeñito, pero bonito" Izt R 293. " Gorki pollite, lo muy bonito (B)" Iz IztG 204.
Orroit gutaz, sort-herriko / izar pullit maitagarriak! Iraultza 162. Bera beno pollitago / ezpalinbalu emaztia, / agardent edale guti / joan likidio etxera. AstLas 10. Ditugu guztiz gauza ederrak / ugari eta merkeak: / soiñ egokiyak, zapata pollit, / armariyo eta kutxak. Echag 115. Zoin pollit, zoin eder den! Arch Fab 75. Bethe duzunian huts hura, yosten duzu indi-oilua eta estekatzen, emaiten diozularik forma pullit bat. ECocin 16. Or barrunen dauden bost gauzatxo pollit oriek zer dira? Arr GB 59. Hain zalhua da non erran baititake iduri duela alimalexka pullit, bizkarrean hezurrik ez duten batzueri. Elsb Fram VII. Nahaskeria pullitik baita bazterretan, holaxet kukutzen denik. HU Aurp 89 (164 pollit ). Orok maite zütügü / andere pollita! Xikito 13. Ikusi ginuen partida bat pollitenetarik. JE Bur 137. Aizkolariyak ziran Tolosan / itxura pollit askiyan. EusJok 91. Zillarra izen pollit ori, zillarra bezalako argi zuriz josia labetik jarion mea urtuari [...] esan oi zioten . Lh Yol (ed. 1921) 16s. Zure kokotsa bezein pollitak dira sagarño hauk. Barb Sup 22 (107 pullit ). Gure bertsulariaren atheraldi pollit bat. Ox 201 (51 pullit ). Xure esku pollitak ez dituxu andeatuko xurrutategian baxera ikuzten. Zub 62. Uxo pollit ori bixi dala. Enb 169. Bere ezpain gorri, betazal urdin, azkazal me pollit ta guzi. TP Kattalin 191. Pollit baino pollitago agertu nahiz mustatxak ur-azukretan bustitu zituen. Lf Murtuts 30. Haren so pullita, haren buru-daldara. Othoizlari 1954, 13. Gure herrian bazuten etxeño bat pollita hartua. JEtchep 34. Uste dugu aise irakurriko dutela nobela pollit hau. AIr ( in Izeta DirG 10 ). Ardiak abilki iganarazten dituzte antzokirat, beren joare pullitekin. Lf ( in Casve SGrazi 14 ). Ez dela pollit salatari-malatari artzea xaharrekin. Larre ArtzainE 12.
v. tbn. It Fab 81. Bil 70. Aran SIgn III. ChantP 76. Urruz Zer 143. StPierre 24. Inza Azalp 110. Jaukol Biozk 86. Etcham 141. FIr 156. Iratz 68. EA OlBe 30. Zerb Azk 22. Mde Pr 141. Ardoy SFran 195. Xa Odol 307. Casve SGrazi 44.
azpisarrerakoSense-3.1
(Con reduplicación intensiva). "Bellatulus, edértxoa, pullit pullita " Urt III 284.
Beste gauza pollit pollit bat ere topatu det. Arr GB 58. Herrixka xuri pollit-pollit bat. Zerb Ipuinak 82. Ikare daldaretan zagon urtxintxa pollit pollit bat. Barb Sup 30. Bigarren anaiak lore pullit pullit batzu harturik, baderamazka Jauregirat. Barb Leg 136.
azpisarrerakoSense-3.2
Bueno, agradable.
Azti pullit harek erran zion, Oilarburuko haitz handienaren puntan, detximako lurretik kanpo, eman zitzan gau-erditan, etxeko oilarra eta bi oilo ederrenak. Barb Sup 79. Predikari pollita, otoitz egile handia, langile presta... Zerb Azk 84. Hau pertsuzale porrokatua zen eta bera kantu egile pollita. Xa Odol 32.
azpisarrerakoSense-3.3
Bastante grande.
Zimino beltzez bazen andana pullita. Ox 130. Ostera etxera. Oiñez dana. Beaje pollita! Guk egingo ote genduke? JAzpiroz 91. Bere balio eta garrantzia pollita baitzuen gure denboran Urdozko eskolak. Larre ArtzainE 18.
azpisarrerakoSense-3.4
(Con sentido irónico).
Bainan oraiko errepubika pullitari berdin zako heiek miseria gorrian hil diten bai ala ez. Elsb Fram 161. Banuke oraino mila gauza irri egingarri khondatzeko gure errepublika pullitaren gainean. Ib. 146. Ni harritua: --To orai pollita haiz! Etchebarne 43.
azpisarrerakoSense-3.5
(Uso sust.).
Loiolako xokoaren pollit, atsegingarria. JE Ber 55.
polit
<< pitxer 0 / 0 pozoi >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper