OEH - Bilaketa

149 emaitza sagardo bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 puru.
tradizioa
Tr. La forma pur se documenta en Leiçarraga, Tartas, CatLan y en algunos autores suletinos (alternando con phürü, en ocasiones, como es el caso de Maister, en un mismo autor); con vibrante múltiple lo usa Xalbador. Hay puro en autores navarros y, con el significado de 'cigarro puro', tbn. en algunos guipuzcoanos y vizcaínos. La mayoría de los escritores labortanos lo emplean con oclusiva incial aspirada.
sense-1
I . (Adj.).
azpiadiera-1.1
(L, BN, S; H; ph- Urt), pur (S; VocBN , Gèze, H), puro Ref.: Lh; Lrq .
Puro, sin mezcla; puro, total, absoluto. " Ezti phúrua " Urt I 102. "Net, sans mélange ni alliage" VocBN . Baina Zibitatea bera zen urrhe purez, beira pura irudi. Lç Apoc 21, 18 (He phuru [...] garbi, TB huts [...] huts, Echn puro [...] garbi, Ip xahü [...] argi, Ur (G), Ol garbi [...] argi, Ur (V) garbi [...] garbi, Dv garbi [...] arraso, Ker garbi [...] uts, IBk, IBe huts [...] garbi). Ebanjelioko doktrina puraren araura bizitzeko. Ins G 1r. Iaungoikoa izanik espiritu puru bat. Cap (ed. 1893), 43. Hau da Iosephen esposa / sendagailla purua. Hm 120. Uskaldun puro leitzen estakitenei. El 1. Ardo purua ur tanto batekin. Iraz 57. Ez deus phuru batzu baizeñ ez garen arren. He Gudu 39. Zerren Espiritu naste bagea edo purua dan. Cb CatV 24. Mudatzeko metal bajo eta bilak urre puruen puruenean. FamInst 822. Gizon puroetan ezta izan nior ere ederrago eta obeki eginik nola Adan. Ib. 707. Miseria eta erromesia phuruba baizen ez zarela. Mih 31. Jinkuak bere huntarzün püraz eta Jesü-Kristoren mereximendüz emaiten dauküna. CatLan 63. Etorkiz zare jausten puruenetarik, / Frantzian diren etxe zaharrenetarik. Lg in Iraultza 121. Mila gauza funsgabekoen eta kuriostasun phuruzkoak direnen gainean. Brtc 7. Gure eskualdun phuruen errenkurek. Ib. 7. Beste zaragijetako ardaua egongo dala purubagua. Mg PAb 61 (en boca de Maisu Juan). Gorputz bagako espiritu uts edo puru [...] batzuk. Astar II 280. Beher huntan talendua / dela grimasa purua. Gy 293. Hura da ezti phurua eta garastiena. Dv Lab 301. Zeruko urdin puruan. Bil 67. Nai degu lege puruba. Ud 135. Langilleai komeni / erari puruak. JanEd I 22. Esne purra saldu eta / hura frango edan. Xa EzinB 103. Oiek beti erdaldun puruak ezagutu ditut nik. Insausti 41. Sagardo puroa edan bearrean, ur dexente nastu. Albeniz 18.
v. tbn. Oe 49. Zuzaeta 89. CatUt 45. CatLlo 19. CatUlz 17. Puro: LE Doc 43. CatB 27. CatAe 24. CatSal 25. CatR 25.
azpiadiera-1.1.1
Auténtico, sin doblez, sincero.
Haren amodioa guganat handi zen, noble, pur eta delikatu. Tt Onsa 129. Bere liberalitate phuruz ematen baititu gauza guziak. Ch III 54, 17 (SP, Ol y Pi huts, Ip bera, Leon garbi). Jainkorentzat behar duzun amodio phuruak ematen darotzun lege xoillak. He Gudu 95. Zuñek oro largoki emaiten beitütü, amurio pür batez. Mst III 54, 7. Jainkozko amore eder, puru edo nasgabe onek zure ditxa du bere atsegin, edo saria! Cb Eg III 381. Amodio puruaren Ama! Mih 49. Amodio puruenaz / nahi zaitut pagatu. Monho 82. Jangoikoaren amóre púroa. LE Ong 74r. Karitatea phuruago da. Jaur 397. Zuganako dakatan / naitasun purua. Bil 94.
v. tbn. Brtc 227.
azpiadiera-1.1.2
Puro, sin pecado; casto. " Phürü (S), pur, chaste" Lh.
Eztezála komunika berzeren bekhatuetan, eure burua pur begirezak. 1 Tim 5, 22 (en las demás versiones garbi ). Bata eta berzea xahu eta pur begira ditzagun: eta garen kaste, ez eginez solament, baina desirez. Ins D, 7r. Iaungoikoak Birjineen odol puruagaz egin eban gorputz bat . Zubia 149. Jainkoaren Amaren espos garbia, arima phuru, humil, pairakor eta barnekorren modela. JesBih 445. Ama guziz phurua. MarIl 41. Mantxarikan gabeko / birjiña puruak. Bil 33.
sense-2
II . (Adv.).
azpiadiera-2.1
1. (ph- H; phürü S ap. Lh), pur (phür S ap. Lh; ph- H). Sobre todo.
Besteren egitekuetzaz eztezazüla har ezagützerik, eta jente handienetzaz phürü eztüzüla arrankürarik. Mst I 21, 3 (Ch guziz ).
azpiadiera-2.2
2. (S; ph- H), pur (S; ph- H), pu. Ref.: A (pürü); Lh (phürü, phür). Por lo menos.
Zu puru mintzo zira / beste ororen aitzineti. AstLas 33. Plazér bazenéit ützúli bedeátzü libéa phü? " Au moins" . Lrq Larraja RIEV 1935, 139.
azpiadiera-2.2.1
(ph- S), pu (S) Ref.: Gte Erd 144 .
Por lo menos, como mínimo. " Ixtoria horrek irainen düzü hiru urte pü (S)" Gte Erd 144.
azpiadiera-2.3
3. (phürü S ap. Lh; ph- H), pur (phür S ap. Lh; ph- H). Totalmente. "Entièrement" H.
Huna nun den orai jabe berria, / bere pür diana mündü güzia. CantEspS 114. Kontent pür bizi delakoz jentia. Xikito 11. Ikhusgarri zen pür. Ib. 11.
azpiadiera-2.4
4. (phürü S ap. A). De ninguna manera.
Gaizua, ez gitik phürü / aisitarzünak arhintzen, / bena gitik lan gogorrak / osoki gü ebakitzen! Casve SGrazi 86.
azpiadiera-2.5
5. (phürü S ap. Lh; ph- H), pur (phür S ap. Lh; ph- H). "Pour peu que; pourvu que" H.
sense-3
III . (Sust.).
azpiadiera-3.1
(V-gip, G-nav), puro (V-gip, G-nav) Ref.: Iz Als (ayúntamentubák); Elexp Berg (puro) .
(Cigarro) puro. " Guziyeirí purú máten daue. Enézukésain zénbat puró dian " Iz Als 54. v. ZIGARRO PURU.
Purua musturrean dariola kea. AB AmaE 258. Paperezkorik etzuela nai / izatekotan purua. Tx B I 261. Pizturik ezpañetan / puru-ondakiña. MendaroTx 314. Puro erraztundun bat ezpainen artean. Leon GAlm 1951, 14. Puro au erretzen dedan bezin laister. NEtx Antz 103s. Puru andi bana bizturik. Bilbao IpuiB 102. Kafe ta puro, / kopak nai beste. BEnb NereA 67. Purua itzali bezaio. Lab SuEm 196. Nere drogak kopak eta purua izaten ziran. Uzt Sas 22. Naiz-ta ni puro erre-zalea ez izan. Alkain 30.
v. tbn. Noe 114. EusJok 108. NEtx Antz 104. SM Zirik 38. Erkiag BatB 42. TxGarm BordaB 109. Insausti 201. Puro: Izeta DirG 69. Osk Kurl 104. Ataño TxanKan 208.
azpisarrera-1
ARRASTAN PURU. "Arrastan phü, du reste, cependant" Lh.
Arrestan pürü aphez net galanta züzün eta huna. Lf Murtuts 28.
azpisarrera-2
PURUAN.
azpisarrerakoSense-2.1
a) (V-gip). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. (Precedido de gen.). A fuerza (de). "Biarran eta lanan puruan zerbaitt aurreratu eban" Etxba Eib. "Jardunan puruan atara zetsan baieza" Ib. "Ibilixan puruan zeoze ikasiko zeban" Elexp Berg.
Erregutzian puruan, esan zetsan azkenian, leiotik ikusi eban guztia lorateiko bedartzan, ezer eskutau gabe. Etxba Ibilt 471.
azpiadiera-1.1
"Urtian puruan diru puxkat aurreratu dau" Elexp Berg. "Asmauko jonat gau guztian puruan ze esan bioten" Ib.
azpisarrerakoSense-2.2
b) "Puruun egon (G-goi), estar en sazón" JMB At. Cf. FURIAN (b).
azpisarrera-3
PURU-PURU (H). Intens. de puru. "Gu euskaldun puru-puruak" H.
Au nor degu? Gu español purupuruak. Au nongoa dan ez dakigu. Cb EBO 42.
azpisarrerakoSense-3.1
" Erhoa da pur-purra, il est fou, purement fou" H.
azpisarrera-4
PURUZ (Precedido de gen.). A fuerza (de). "Jardunan puruz ikasi dau pelotan" Elexp Berg.
azpisarrerakoSense-4.1
" Denporan puruz aterako dau (V-arr)" Gte Erd 259 (junto a gostuz, poderioz, etc., de otras zonas).
puru
<< prostata 0 / 0 1 puska >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper