OEH - Bilaketa

149 emaitza sagardo bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
oparo.
tradizioa
Tr. Documentado en textos guipuzcoanos desde Larramendi y en vizcaínos desde finales del s. XIX. Hay también un ej. de Lafitte. En DFrec hay 22 ejs. de oparo, meridionales.
sense-1
1. (V, G; Lar, , Dv (G), H (G)), opaaro ( (V)), opairo Ref.: A; Etxba Eib; Etxabu Ond 110 .
(Adv.). Abundantemente. "Fecundamente" , "francamente, con largueza", "largamente, copiosamente", "(de) mar a mar", "ricamente" Lar. "(A) pasto" , "atutiplén" Añ. "Con afluencia, con abundancia, francamente. Oparo berba egin (V-m)" A. "Liberalmente. Oparo eskiñi zeskun etxian eban guztia " Etxba Eib. . " Oparo jan, comer sin estrecheces" Etxabu Ond 110.
Oparo barazkaldu dezu. Lar Cor 216. Belar onak oparo, / ugari lorea, / usaia gozo eta / eder kolorea. Echag 136. Beragandik oparo artzen zituzten gauza baliosoak zer ta nolakoak ziraden. Izt C 233 (203 opairo). Biderako bear zuen guzia oparo prestatu zioten. Lard 529. Ille beltz eder dizdizariya / oparo dezu buruan. Bil 37. Berri onak badakaizkidatzu oparo pagatuko zaitut. Arr GB 91. Eskatzera joan zitzaizkaten grazi ta mesede espirituzko guziak oparo ta ugari eman ziezten. Aran SIgn 91. Nondik eta nortara lortu zitezkean txanponak errezago ta oparoago. Ag G 122. Maiterik eta oparo bidali zizkigun Leaburuko elizalde onetan bear genituen argia ta sua. A Ardi 144. Apaldu det oparo. Ldi BB 4. Bakotxak bear dauan guztia ugari ta oparo eukiko ei dau. Eguzk GizAuz 40. Zaingo onek len bezin oparo eskeñi nai die laguntza. EAEg 13-3-1937, 1266. Biamonerako euria oparo / ari zun, asetuz biotz eta soro. SMitx Aranz 55. Su eta gar urbildu zitzaidan, oparo edan baitzuen. Mde Pr 106. Iturri onak ura bezela / eman oparo bertsoak. Basarri 111. Zimaur bortitzarekin landuriko ortua, / honek oparo digu emanen frutua. Arti MaldanB 217. Gerritik gora biluzik eta koipe beltzaz oparo zikinduta. Osk Kurl 129. Edan dezagun oparo / ardo gozo ori. NEtx LBB 343. Eguzki berak laztantzen zaitu / oparo eta gozoki. Olea 67. [Arte-arbolak] beren fruitu gozo umotua oparo eman-naiean bait-zeuden. Berron Kijote 124. Bai karea oparo bota-erazi ere. Ataño TxanKan 59. Zenbait urtez, behin eta birritan, ez nuen etxe-teilapearen ardurarik izan, eskatu baino oparoago eskaini baitzidaten. MIH 368.
v. tbn. GMant Goi 81. Anab Usauri 113. Otx 182. TAg Uzt 284. Etxde JJ 62. Or Aitork 15. Gand Elorri 66. Erkiag BatB 35. Ibiñ Virgil 43.
azpiadiera-1.1
Vivamente, con decisión (?).
Oiek botoa zer dan / dakite zearo, / eman ere bai nori / libreki ta oparo. (1869). KarlBB 86. Jesu-Kristo nere Jaunaren amorez katibatuba neroni ikustea biziro eta oparo naiko ez nukean. Aran SIgn 61. Atsedenik gabe, zirt edo zart, ortik edo emetik jo ta ausian ibilli; oparo nai, edozeri eldu, gogotik eraso, dana ondo etorri... Ag G 256. Baita oparo erantzun ere / Jaungoikoaren deiari. Olea 38.
azpiadiera-1.2
Ampliamente, con creces.
Nire zorra bete dut oparo Agengo Baitegian. Etxde JJ 191.
azpiadiera-1.3
(Vivir...) en la abundancia.
Urte guztijan oparo bixiko gara emen. Altuna 46. Ezeren bere kezkarik barik / oparo bizi izateko. Enb 181. Ez zuen Ameriketara joan bearrik oparo bizitzeko. JAIraz Bizia 16. Oparo ta lasai etxean bizi ziran. Ib. 16.
sense-2
2. (V, G ap. A ; Lar, H (G)) .
(Adj.). Abundante, rico, fértil; generoso. "Abundar, iori, ugari, oparo izan " Lar. " Aberastasun, ondasun, uzta oparoak, richesses, biens, moissons abondants. [...] Ongille oparoa, bienfaiteur généreux. [...] Udare, urte, lur oparoak, poirier, année, terre féconds" H.
Gipuzkoatarrak ondraduak, oparoak, langilleak, alaiak eta jostatiak dirala. Izt C 212. Uste izan etzezaten aien eskeñi oparoa aintzat artzen etzuela. Lard 131. Beraren esku oparotik artu zituen mesede andiakgatik. Ib. 10. Ian-edanetarako mai oparoetan baiño obeto elikatuten da arimea illobietan. Ezale 1899, 338a. Mai oparoa eskeñi idaken ene sabelaren asegarri. Etxde JJ 154. [Alaitasuna] antzu ta urri bada bururapenetan, [tristura] aberats eta oparo da. Txill Let 74s. Sokratek esan-eginek bear zuen onera zuzendu zuten aren gogo naro, oparo ta ioria. Zait Plat 109. Ez bota errua lapiko aberats, oparo, eder eta handiari. Osk Kurl 31. Sagarrondo oparoak. Ib. 138. Gizonak bizia du amets, eta bizia ere ez nolanahikoa, baiñan oparoa, betea. Vill Jaink 139. Agur, uztaren ama oparo. "Magna parens frugum" . Ibiñ Virgil 86. Belar gaiztoek uzta oparoa ondatu ez dezaten. Ib. 71. Noiz izango zan urte oparoa ta noiz idorra. Berron Kijote 134. Haren jeinu berezia datza izaitez [...] bertsugintza oparoan. Lf ELit 128. Soroz, belardiz oparoa zan. AZink 15. Beraz, eskerrik asko / zuri, azaroa, / nigana dezulako / garai oparoa. Insausti 48. Azken aldeko aurkibide oparoak ere aipatu behar dira. MEIG III 101. Haren ikasletako eta erbesteko urteak kontatzen dizkigu hizkuntza oparoan. Ib. 92.
v. tbn. Aran SIgn 87. Ataño MLanak 102.
azpiadiera-2.1
Goian zagoz oparo, / otzausi ta lirain, / argi-musu gozotan, / xalo, gupera, zain. "Tan grácil, amplia, gozosa, elegante." Gand Elorri 65.
azpiadiera-2.2
Ingurutik, buru-astun / joaten ikusten zitun, / muker ta musin ardiak, itzal / oparoagoen lagun. "Más placenteras" . Gand Elorri 144.
azpiadiera-2.3
Fecundo, que puede ser fecundado. Cf. oparotu.
Erle komunen arra iritxi ditekeala erregiña izatera; onek ez duala zanganoakin juntatu bearrik oparoa izateko. ErleG 53.
azpisarrera-1
OPARO IZAN (?). Desear (a).
Ala, baso bana sagardo edan, alkarri gabonak oparo ta bakoitza bere etzan-lekura abiatu zan. TxGarm BordaB 26. Error por opa?
oparo
<< 1 on 0 / 0 oso >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper