OEH - Bilaketa

149 emaitza sagardo bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
aldagarri.
sense-1
I . (Sust.).
azpiadiera-1.1
1. (L ap. A ; SP, Urt II 44, Ht VocGr, Lar, , H), aldarri (Ht VocGr 369, Lecl).
Vestidura. "Habit, vêtement [...]. Aldagarriak eztu fraidea egiten" SP. "Amictus" Urt II 44. "Habit" Ht VocGr. "Vestido" Lar y Añ. "Vêtement, habillement" Lecl. "(Subst.), habit de cérémonie" Dv. "2.º ropa en general, [...]; 3.º bata en una pieza (antiguamente), de arriba abajo" A. Tr. En la tradición labortana (salvo en algún ej. moderno) tiene el significado de 'ropa, vestidura', mientras que al Sur se usa con el de 'muda'. En DFrec hay 5 ejs. de aldagarri.
[Zeruak] aldatuko dirare / Nola aldagarria, / Bañan zu izanen bethi / oso eta berria. "Sicut vestimentum" . EZ Eliç 338. Orduan piltzarrak eta aldagarri ihetzeak distiatuko du eta tresna preziosak ilhunduko dire. "Explendebit habitus vilis" . SP Imit I 24, 5 (Ch tresna, Mst beztimenta). Zeren aberatski berregindurikako aldagarria darabillaten. SP Phil 198s. Hunelako edo halako aldagarri iaunzteaz. He Phil 250. Aldagarriak badire osoak 2. (1751). SenperEus 151. Galtza eta maipolis lerdenak soinean, / Yaunskil aldagarritan besta egunean. Hb Esk 171. Ezda aski izan zetzatzen aldagarri, zapata, lephoko, izkilinba, buruko, kaxadura, orraze, bizar, eskularru eta agur bereziak. Hb Egia 130. Kopeta zimurtua du, bixta laburtua; horra non den aldagarri ferde batean hetsia bere bizkar xorrotxa. Ib. 136. Nehork ez bide du aldagarri zahartu bat oihal berriz osatzen. HeH Mt 9, 16 (Dv aldagarri; abillamendu, He tresna, TB abitu, Ur jantzi, Ip suñeko, Ol, Leon soineko, IBe jantzi). Ekharrazue aldagarri hauta, eta jauntzozue. Dv Lc 15, 22 (Oteiza, Brunet arropa). Aphezak soinean dituenean elizako aldagarriak, Jesu-Kristoren ordain jartzen da. Dv Imit IV 5, 3. Azeri zahar errefiñatu, aldagarria gorria, / here bustanaz gobernatzen duk Nobenen purailleria. Lander (ap. DRA).
azpiadiera-1.1.1
(V, G, AN, B; VocBN, H, VocB ) Ref.: A; Iz ArOñ; Izeta BHizt2; ZestErret .
Muda de ropa. "Vestiaire de rechange" VocBN. . "Muda, o sea, la ropa de mudar" VocB . "Mudas de ropa, ropa interior" A. "Muda de ropa" Iz ArOñ. "Aldágarrixak, las mudas, vestidos" Ib.
Emon osten iaten, aldagarriak bere emon ostezan da lotara bildu ninduen. A BGuzur 137. Aldagarri berri aiek zabaltzen zituenartean, aizpak esan zien: gure apaiz berriarentzat erosi ditut miesa zuri eder auek. A Ardi 76. Ondarrean hari hutsa edo kapita ateratzen dute [lihotik], bero-egunetako jauntzi, xukador, athorra, mokanes eta aldagarri (xurizko aldagarri) guzien ehungai. Lf GH 1924, 395. Negu-erdian berotzen zinun / artzai otzaren zangoa, / galtzerdi, bartan, bi aldagarriz; / bi soiñez gorputz osoa. "Dos mudas" . Or Eus 413. Abarkak bai, oñetan; aldagarririk, ordea, ez. "Duabus tunicis" . Ol Mc 6, 9 (HeH soineko aldatzeko, DvHtoy aldagailu, Ker barruko soineko, IBe aldatzeko soineko). Aldagarriak ere guziei eman zizkien; eta Benyamini, irureun zillarki eta bost aldagarri. Ol Gen 45, 22 (Urt aldatzeko arropak, Ur bi soñeko, Dv bira soineko, Ker jantzi garbi biña).
azpiadiera-1.1.2
"Aldatzeko arropa, jazteko zein oherako, eta abar" ZestErret .
azpiadiera-1.2
2. Mueble.
[Lantegietan] ekidatzen ez dan gauzik ez da, esan baterako, iltze, ingi [...], txapel, lankai, txaboi [...], aldagarri (mueble), sagardo. IPrad EEs 1915, 121.
azpiadiera-1.3
3. altagarri. "Althagarri (S), chose propre à orner" Lh.
azpiadiera-1.4
4. (Fig., ref. a personas, en un sentido irónicamente elogioso).
Aldagarri handia, filosofo famatuia, / Ezpeletako nahasmendu guzien iturria. Prot 69.
sense-2
II . (Adj.).
azpiadiera-2.1
1. Cambiante, variable.
Non zera, Cinthia, illargi aldagarria? Lar SermAzc 46. Beraz, norberaren gogoa ezteritzagu aldagarri danik, erabateko gizadiaren gogoa baizik. Zait Plat 73. [Erri] aren aldarte aldagarriei alki (konforme) izanik. Ib. 124. Eresia aldagarri. NEtx LBB 139. Han du erak idurizko leku aldagarria itoka, zapalduta, hutsetik sortua. MEIG IX 119. (en colab. con NEtx) Beronen kolore aldagarria neurtu. Ib. 118.
azpiadiera-2.1.1
(Lo)que se puede cambiar.
Iraungarri datekenak, ordea, iraun egin bear du, ta aldagarri dana, aldatu bearra dukegu erabat. Zait Plat 33.
azpiadiera-2.2
2. (Lar, ).
Movible. "Mueble" Lar, .
azpiadiera-2.3
3. De recambio (prenda de vestir). " Soineko aldagarria, vêtement de rechange" Dv. Cf. OHE-ALDAGARRI.
Jantzi aldagarri bat eman eta egun artako bazkari-apariak zorro batean sartu zizkion. Etxde JJ 225. [Bizikletaren] aulkitxuan barruko jantzi aldagarri bat --eukan bakarra-- lotu. Erkiag BatB 106.
aldagarri
<< aitzakia 0 / 0 aldi >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper