1.
(V-m-gip);
andrezkoRef.:
A;
EtxbaEib;
ElexpBerg. Mujer en general, persona de sexo femenino."Sexo femenino"A.
"Andrazkuak ez dauka soldautzara juan biarrik"Etxba Eib..
Cf. IC II 55: Ara, ara, andrasko mendia, en una explicación etimológica del top. Andramendi.v. andrakume, andre (2); cf. gizonezko. Tr. Documentado desde finales del s. XIX sobre todo en textos vizcaínos. En DFrec hay un único ej., de andrezko. Andrazkoak begoz berton, Mari Andres zainduten; goazan gizonok. ABeinB 77.
Adalbaldo ta Riktrudisek lau ume izan zituen: gizonezkoa lenengoa, ta andrazkoak beste irurak. AgAL 149.
Aitabitxi bat egon oi dala gizonezkoentzat, eta amabitxi bat andrazkoentzat. ItzAzald 132.
Gizaldi guztietako gizonezkoak eta andrazkoak artu egiezan Jesukristok, gu erosiagaz, ekarri euskuzan onera eta mesede guztiz aberatsak eta ugariak. Ib. 169.
Gaurko egunean andrazkoak baztarretara daroien zeregiña, sarea edo galtzerdia izan oi da. AgKr 132.
Besteak baño zentzun geiagokoa edo biotz obekoa zan andrazko batek [...].Ib. 136.
Ta elizpean euron etorrereari begira dagozan gizonezko ta andrazko guztiak, nutill ta gizon, neskato ta andra danak. ZamRIEV 1907, 425.
Ama zan andrazko mardo galant bat. EchtaJos 58.
Zerenak dira, andrasko andiorrek daukazuzan naibageak? Ib. 153.
Erri-sarreratik jaztetxeraño oñatiar guztiak, andrazko ta gizaseme, gure baserritarrai zerbait esan beharra bazeukaten. AgG 71.
Baño utzi ditzagun andrazkoak eta ikusi dezagun gazte adoretsuen esetsaldia. Ib. 100.
Andrazkoengandik onura andiak ataraten ebazan, eta ilabetean geiago irabazten eban, eun itsuk urtebetean baño. OrTormes 15.
Gure errietako andrazko guztiak / Aberats eta txiro, zar eta gaztiak, / Batza ortan sarturik, lan egingo dabe / uri eta baserri, nagitasun bage. Enb 145.
Lendik be ba-dakigu bakalduna ixakeraz bijotz-berea dala, batez be andrazkuakaz. Otx 50.
Andrazko jantzitta igaro zittuzan bakanderearen otseintzako andradijen lo-gela guztijak. Ib. 83.
Dantzaldi-oro zatoa, / gizonezkoen arloa. / Andrezkoeri begirapenez / betetzen dite basoa. OrEus 170.
Andrazko sorgin gaizkille bat. NEtxAntz 11.
Andrazko marmariotsuak. EtxdeJJ 137.
Gizonezko ta andrazko, bata besteari bultzaka ta sakadaka. ErkiagArran 36.
Bai andrazkuak eta bai gizonezkuak. SMZirik 56.
Gizonezkoak baso-lanari egiten eutsien [...]. Andrazkoak, ostera, ardi-uleak garbitu ta liñuek gertetan ekiten eutsien. AkesIpiñ 22.
Gizon batek eguneko 5.000 berba inguru esaten dauz, andrazko batek 8.000 inguru gitxienez. EgutAr 20-2-1959 (ap. DRA).
Bederatzi gizonezko eta bi andrezko. ArtiTobera 263.
Maitakuntza asieran, lenengo urratsetan, andrazkoa bigunago izaten da geienbat. ErkiagBatB 155.
Andrazko ziraunan gaiztokerixia. EtxbaIbilt 480.
Gizonezko naiz andrazkoren bat. BerronKijote 57.
Ildakoa andrazkoa bazan. EtxabuKontu 75.
Andrazko zala gizonezko zirudian, indartsu ta biotz bipilleko. OnaindSTeresa 13.
Laguntza eske gaude / gizon ta andrazko, / bitarteko zeraden / Ama egiazko.Ayesta 139.
Andrazko ta gizonezko, autobus da kamioietan sartzen ziran da juaten ziran. Gerrika 257.
Horrelako horma-burruntzi tenteak ere ez izaki, Erkiaga adiskideak esango lukeen bezala, andrazkoen arteetarik ihes egiterik. MEIG I 182.
sense-2
2."(V-m), deriv. de andrazko, abundancia de mujeres. Úsase en admiraciones. An etorren andrazkoa! ¡Qué cantidad de mujeres venía allí!"A.
azpisarrera-1
ANDRAZKOTAN. "Ume-jolasa, bereziki neskena; jostailuzko ontzi txikiekin guraso, ama edo, oro har, garai bateko andrazko bat bailitzan jolastu. Gu askotan ibiltze giñan andrazkotan"ZestErret.