Harremana

    OEH - Bilaketa

    5751 emaitza gizon bilaketarentzat

    Sarrera buruan (103)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    lagi.
    sense-1
    (Camp Gram 83 (ap. NeolAG), A), lage ( VocCB , Dv (V)).
    Ley; fuero. Figura como errata por lege en Ur CancB III 96, 4: Ardi, idi, zaldijak izan dira lagia ausi dabenak, de donde pasa a VocCB y de éste a Duvoisin; seguramente tbn. es el Cancionero Basco la fuente de Campión. Arana Goiri, sin embargo, la cree voz viva en la lengua, y la desvincula etimológicamente de lege (v. NeolAG). Cf. Azkue: "Esta palabra lagi que la oyó [Sabino Arana], decía él, de labios de un anciano en un ferrocarril". Sg. NeolAG abundan los ejs. en la prensa nacionalista. En DFrec hay 7 ejs. v. lege.
    Gordeikek Jaungoikoaren lagija. AG 222. Geure Lagi doniak eta Geure atta zintzuen burutasuna. "Nuestros honrados privilegios". AG Bizkaitarra 1 (1893) 163 (ap. NeolAG ). Gure asabaen lagija edo lagijak, gaur, erdelerrijan eraz, foruak edo poruak deritxenak. AG 650. Azaldu eban lagija zer dan, onen jatorrija, bere biar-ixana ludijan. Kk Ab I 19. Lagi au bere atal gustijetan gorde dagijela. ForuAB 143. Gure asaben Batzar-tokija / lagi zuzenen gorde-lekua. Enb 143. Asaben lagijak. Ib. 122. Orra ixil-ixillik bildurrez [...] / lagiko idaztija egiñik atara. Ib. 53. Ainbat lenen lagijak ipiñiriko erri-auzitegiperatuta. EAEg 9-10-1936, 7.
    azpiadiera-1.1
    (Como primer miembro de comp.).
    Bizkaiak bere buruba eskututen eban lagi-bidetatik. "Apelando a las vías legales". AG 162. Konpirmau dabezala geure Foru edo antziñeko lagijak, eta lagi-inddarra emon dautsiela. Ib. 1602. Mendijak basotuteko lagi-arautija egin biar dala. "Reglamentación legal". (1917) ForuAB 69. Egizko lagi-bidera [zuzendu] . Enb 54. Algustidunak beren / lagi-jagolari / aldioro damotsez / eskarrak ugari. Ib. 98.
    azpisarrera-1
    LAGI-ARAUZKO. Legal, conforme a la ley.
    Lagi-arauzko Zabalgunde ixena dauken zertanetako bazterrak. "Carácter legal". (1918) ForuAB 109.
    azpisarrera-2
    LAGI-ATEZKO, LAGI-ATAZKO. No contemplado por la ley.
    Biarrezkua ixan ezkero azkenerañoko bidiak eta lagi-atazkuak eurak be artuko dauz. "Medidas extremas y excepcionales". EAEg 9-10-1936, 7.
    azpisarrera-3
    LAGI-AURKAKO. Ilegal.
    Lagi-aurkako erriketa egipenetatik sortuko diran erantzun-biarkixunetatik. "Contrarias a la ley". EAEg 9-10-1936, 7.
    azpisarrera-4
    LAGI-BATZA.
    a) Parlamento, cámara legislativa.
    Españako Erkal-Lagi-Batzak. "Las Cortes de la República". EAEg 9-10-1936, 7.
    b) Constitución.
    Españako Lagi-Batza barruban iraunik. "Dentro [...] de las prescripciones establecidas por la Constitución". EAEg 9-10-1936, 7.
    Código.
    Gudal-zuzentza-lagi batz-arauz gudaroztiak gudari-lagipetuko dauz. "Militarizará [...] con sujección al Código de Jusiticia militar". EAEg 9-10-1936, 7.

    azpisarrera-5
    LAGI-EGILE (Creado por AG en 1893). Legislador.
    Lagi-egille arrotz batek iñakindurik. AG Bizkaitarra 1 (1893) 167 (ap. NeolAG ). Orduban Araba bere burubaren jaun bakarra ta berarentzako lagi-egillia zan. AG 1564.
    azpisarrera-6
    LAGI EMAN (Creado por AG en 1897). Regir, gobernar.
    Israelgo erri neuriari lagi-emongo dautson buruba zeugan jaioko dalako. (Mt 2, 6). AG 1405 (Ol larratu, Arriand jaurri).
    azpisarrera-7
    LAGI-HERRI. Estado. v. laterri.
    Antziñeko euzkeldun laterri edo lagi-errijak sei ziran: Araba [...]. AG 1592.
    azpisarrera-8
    LAGI-GIZON. Hombre de leyes.
    Idazlarijak ain ospetsubak / alantxe lagi-gixonak / Ama Euzkadi aldeztuteko / edonoz gertu dauzanak. Enb 35.
    azpisarrera-9
    LAGI-KALTE (BeraLzM). (Creado por AG en 1894 de lagi 'fuero' y kalte 'contra').
    a) Contrafuero. v. forukalte.
    Bizkattarrak euren Jaun Pillipa II-ari zintzorik irazten dautsoe lagi-kalte bateri jarkirik. AG 1498. b) "Antilegal" Bera.
    azpisarrera-10
    LAGI-ZAHAR, LAGI-ZAR (Creado por AG en 1887). Fuero, Ley Vieja. Sg. NeolAG, aparece con frecuencia en la prensa nacionalista. v. LEGE ZAHAR (b).
    Jaun-Goikua eta Lagi-Zarra. AG 911. Gora Jaun-Goikua ta gora Lagi zarra! Enb 127.

    lagi

    lagi
    << KASKOKO GIZON 0 / 0 LANDA-GIZON >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper