OEH - Bilaketa

5802 emaitza gizon bilaketarentzat

Sarrera buruan (103)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
lagi.
sense-1
(Camp Gram 83 (ap. NeolAG), A), lage ( VocCB , Dv (V)).
Ley; fuero. Figura como errata por lege en Ur CancB III 96, 4: Ardi, idi, zaldijak izan dira lagia ausi dabenak, de donde pasa a VocCB y de éste a Duvoisin; seguramente tbn. es el Cancionero Basco la fuente de Campión. Arana Goiri, sin embargo, la cree voz viva en la lengua, y la desvincula etimológicamente de lege (v. NeolAG). Cf. Azkue: "Esta palabra lagi que la oyó [Sabino Arana], decía él, de labios de un anciano en un ferrocarril". Sg. NeolAG abundan los ejs. en la prensa nacionalista. En DFrec hay 7 ejs. v. lege.
Gordeikek Jaungoikoaren lagija. AG 222. Geure Lagi doniak eta Geure atta zintzuen burutasuna. "Nuestros honrados privilegios" . AG Bizkaitarra 1 (1893) 163 (ap. NeolAG ). Gure asabaen lagija edo lagijak, gaur, erdelerrijan eraz, foruak edo poruak deritxenak. AG 650. Azaldu eban lagija zer dan, onen jatorrija, bere biar-ixana ludijan. Kk Ab I 19. Lagi au bere atal gustijetan gorde dagijela. ForuAB 143. Gure asaben Batzar-tokija / lagi zuzenen gorde-lekua. Enb 143. Asaben lagijak. Ib. 122. Orra ixil-ixillik bildurrez [...] / lagiko idaztija egiñik atara. Ib. 53. Ainbat lenen lagijak ipiñiriko erri-auzitegiperatuta. EAEg 9-10-1936, 7.
azpiadiera-1.1
(Como primer miembro de comp.).
Bizkaiak bere buruba eskututen eban lagi-bidetatik. "Apelando a las vías legales" . AG 162. Konpirmau dabezala geure Foru edo antziñeko lagijak, eta lagi-inddarra emon dautsiela. Ib. 1602. Mendijak basotuteko lagi-arautija egin biar dala. "Reglamentación legal" . (1917) ForuAB 69. Egizko lagi-bidera [zuzendu] . Enb 54. Algustidunak beren / lagi-jagolari / aldioro damotsez / eskarrak ugari. Ib. 98.
azpisarrera-1
LAGI-ARAUZKO. Legal, conforme a la ley.
Lagi-arauzko Zabalgunde ixena dauken zertanetako bazterrak. "Carácter legal" . (1918) ForuAB 109.
azpisarrera-2
LAGI-ATEZKO, LAGI-ATAZKO. No contemplado por la ley.
Biarrezkua ixan ezkero azkenerañoko bidiak eta lagi-atazkuak eurak be artuko dauz. "Medidas extremas y excepcionales" . EAEg 9-10-1936, 7.
azpisarrera-3
LAGI-AURKAKO. Ilegal.
Lagi-aurkako erriketa egipenetatik sortuko diran erantzun-biarkixunetatik. "Contrarias a la ley" . EAEg 9-10-1936, 7.
azpisarrera-4
LAGI-BATZA.
a) Parlamento, cámara legislativa.
Españako Erkal-Lagi-Batzak. "Las Cortes de la República". EAEg 9-10-1936, 7.
b) Constitución.
Españako Lagi-Batza barruban iraunik. "Dentro [...] de las prescripciones establecidas por la Constitución". EAEg 9-10-1936, 7.
Código.
Gudal-zuzentza-lagi batz-arauz gudaroztiak gudari-lagipetuko dauz. "Militarizará [...] con sujección al Código de Jusiticia militar". EAEg 9-10-1936, 7.

azpisarrera-5
LAGI-EGILE (Creado por AG en 1893). Legislador.
Lagi-egille arrotz batek iñakindurik. AG Bizkaitarra 1 (1893) 167 (ap. NeolAG ). Orduban Araba bere burubaren jaun bakarra ta berarentzako lagi-egillia zan. AG 1564.
azpisarrera-6
LAGI EMAN (Creado por AG en 1897). Regir, gobernar.
Israelgo erri neuriari lagi-emongo dautson buruba zeugan jaioko dalako. (Mt 2, 6). AG 1405 (Ol larratu, Arriand jaurri).
azpisarrera-7
LAGI-HERRI. Estado. v. laterri.
Antziñeko euzkeldun laterri edo lagi-errijak sei ziran: Araba [...]. AG 1592.
azpisarrera-8
LAGI-GIZON. Hombre de leyes.
Idazlarijak ain ospetsubak / alantxe lagi-gixonak / Ama Euzkadi aldeztuteko / edonoz gertu dauzanak. Enb 35.
azpisarrera-9
LAGI-KALTE (BeraLzM). (Creado por AG en 1894 de lagi 'fuero' y kalte 'contra').
a) Contrafuero. v. forukalte.
Bizkattarrak euren Jaun Pillipa II-ari zintzorik irazten dautsoe lagi-kalte bateri jarkirik. AG 1498. b) "Antilegal" Bera.
azpisarrera-10
LAGI ZAHAR, LAGI ZAR (Creado por AG en 1887). Fuero, Ley Vieja. Sg. NeolAG, aparece con frecuencia en la prensa nacionalista. v. LEGE ZAHAR (b).
Jaun-Goikua eta Lagi-Zarra. AG 911. Gora Jaun-Goikua ta gora Lagi zarra! Enb 127.
lagi
<< KASKOKO GIZON 0 / 0 LANDA-GIZON >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper