1 puska.
Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos. En DFrec hay 40 ejs. (5 septentrionales) de puska y 2 de puzka.
1.
(
V, G, AN, L, BN, Sal, R; SP, Ht VocGr, Lar, VP 74v, Añ, Arch VocGr, VocBN , H, VocB , Zam Voc; ph- Urt I 29, Gèze, Dv, H),
puzka (
Sal; Lecl)
Ref.: A; EI 212, 210; Iz ArOñ, Als (nukan), Ulz (púske), R 405; Gte Erd 223 ZestErret; ZarHitz (puzka).
Trozo.
"[...] puska como si en menudos pedazos le deshiciera" CompG 4v."Erraiki phuska bat" Urt I 29."Morceau" Ht VocGr 387."Pièce" Ib. 402."Fragmento","pedazo","pieza","trozo" Lar y Añ."Partícula","pedacito" Añ."Lur phuska bat erostea, acheter un morceau de terre. Bide phuska bat egitea, [...]. Bizitzearen phuska handia da hamar urthe, [...]" H."Oialpuska, retazo de paño" VocB."Bi puskatan paratu (AN-gip)" Gte Erd 223. Cf. boska.
Bi Hostia puskak ditu gero hartzen eskura.
EZ Man
II 49.
Erraiten da gauza bat preziatua dela hartarik puska ttipiak bertzetarik handiak baiño gehiago balio duenean.
Ax 157 (V 104).
Malba osto puska bat.
Mong 593.
Letoin puskak.
ES 97.
Mari Gabontxo enea, biotzeko puskea, orienteko perlea.
Acto 264 (cf. infra PUXKA (g)).
Nihork ez bide dio ematen oihal berrizko pedazurik tresna zahartu bati. Eraman liozoke ezen bere puska tresna zahartuari eta gehiago hauts ere lezake.
He Mt 9, 16.
Bi lur-pusk ongi maneatuak.
Mb IArg
I 211.
Ezkutu lodieren tamañeko iru tipule puske.
BerastAzer 129.
--Zer dago Ostian konsagradu baño leenago? --Ogi puska bat.
Oe 137.
Maisu Iberok erdi bi egitea agintzen du: Erretablorako bear duen puska bata, bere erreglak eman, ta berdindutzea.
Cb EBO
45.
Nolaz ikusten duzu aurhidiaren begian puska, eta ez aldiz pitrailla zihaurenian?
AR 425.
Basa puska batzuek bezala ziren.
Brc 100.
Emen bizi geranok besteen obra onetan nork bere zatia ta puska degun bezala.
Ub 149.
Jostun batari puska bat, bestiari beste zataltxu bat [...] artu daruenak.
CrIc 81.
Bete-zúzte amábi sáski puskaéki bortz ogi ordiskoetáik sobratu-zirenéki jan-zutenéi.
"
Fragmentorum".
LE Io 6, 13 (TB, Dv, Leon, IBe puska, HeH phuska, EvS phuzka; Lç, Ker zat (h) i, Ol otzur, Arriand ondakin, IBk hondar).
Utzitzen badu batek Mezaren zati edo puska andi bat.
AA II 47.
Olhako sutik atheratzen den burdin puska.
Dh 163.
Gorputza luur zati bat, zimaur puska bat baño ezta.
Astar II 76.
Galtza txarren ziloetarik atorra puska agertzen.
Prot 69.
Erregetzat diagu / egur-puska andi bat.
It Fab
60.
Itxi eskeko batentzat berari jaokan janarijaren puska bat.
Ur MarIl
6.
Abereak ez du puskarik ongarri egiteko on ez denik.
Dv Dial
50 (It, Ur e Ip zat (h) i).
Arrai baten puska.
Bv AsL
137.
An ari puskak zelan nolanai batzen direan.
AB AmaE
450.
Min tzar hetarik erori zen zakhar puska zikhin bat.
Jnn SBi
81.
Paper puska batekiñ egiten du txori bat.
Alz STFer
135.
(s. XIX)
Oihal edo arropa puska batzu dilindan.
Prop 1906, 29.
Ari zan neska zar baten puska (arraia) jaten.
Iraola 98.
Aurregunetako nere itzaldi-mintzalditxoak, emendik atal bat, ortik puska bat [...] aterata [...] biotzeratu nizkion.
A Ardi
125s.
Berinak mila pusketan dira orai.
Barb Sup
94s.
Pastiza puska eror-arazi dute.
Ox 42.
Venus zeritzaion arnabar puska baten aurrean.
Or Mi
132s.
Jesukristoren gorpuzki edo gorputz puska.
Inza Azalp
87.
Amuko puzka bat arturik.
Otx 115.
Galda puska berriei.
EAEg 21-3-1937, 1334.
Arrikatz puska aundiak zankoz bultzatuaz uretara bota.
Anab Poli
14.
Bide puska bat pollita egin ginuen.
JEtchep 110.
Aburu ontan nabari den egi-puska.
Vill Jaink
74.
Txabola barnean eta lurrian esertzen ginuen zur puzka bat.
ZMoso 34.
Erakatxi nahi tut nik puskak elgarri.
Xa Odol
180.
Tzinkhorki puzka muzteko.
Casve SGrazi
46.
Perlarri-itxurako kristal-puskek.
MEIG VII 61.
v. tbn.
CatLan 31. Monho 110. Oteiza Lc 9, 17. Izt C 53. Gy 176. Lard 133. Dv LEd 40. Hb Egia 139. Bil 44. ECocin 42. Laph 15. Arr GB 62. ChantP 90. Zab Gabon 66. Sor Bar 94. Ud 116. Urruz Urz 44. Elzb PAd 68. Apaol 90. Zby RIEV 1908, 759. Elsb Fram 114. Lap 117 (V 55). HU Zez 73. AzpPr 76. JE Bur 190. Ag G 189. StPierre 14. Noe 108. KIkG 70. Muj PAm 68. Zub 26. Lek EunD 28. Ldi IL 49. JMB ELG 115. Ir YKBiz 89. EA OlBe 18. Zerb IxtS 51. Etxde JJ 159. Txill Let 22. Ugalde Iltz 16. Basarri 166. Zait Plat 82. Lf ib. XXIII. And AUzta 50. Salav 19. Ibiñ Virgil 117. Lab SuEm 172. NEtx LBB 177. Berron Kijote 222. Puzka: Ill Pill 29. Kk Ab I 56.
Puska bazan luzian / emezortzi metro.
Tx B
III 129 (hablando de un árbol cortado).
(
V-gip, BN-arb; Izt 94r, H),
puzka (
V-gip)
Ref.: Etxba Eib (puzka); Elexp Berg (puxka bat). Gte Erd 76.
Poco (de); algo (de).
"Puzkat artizu pillatik" Etxba Eib."Denbora puska baten buruan jin zen (BN-arb)" Gte Erd 76. v. pixka.
Grau puska bat dubela [irlak].
INav
131.
Judasen eskuan arkitzen zen Jesusek eta Apostol Jaunak beren jan-edanerako zuten diru puska.
Mb IArg
I 199.
Neke puska au nik ere pozik artu det.
Cb Eg
II 9.
Akusetan naz, Jauna, aserre puska batzuk izan ditudala etxian.
Mg CO
22.
Bizitasun edo gar puska bat agertu arren.
Gco II 47.
Gaitz puskabát pasátu emén.
LE Ong
64r.
Peraltako ardo-puska bat.
AA I 571.
Dakigun puskia.
fB Ic
I 43.
Pediaren puska bat da asko.
Ib. 100.
Egiten ezpadogu joste puskia.
Astar II 75.
Egunoro denpora puska bat baño ezpada bere.
Ur MarIl
24.
Moral puska bat ikhasi.
Gy 291.
Latsün phuska bateki nahasirik.
"
Un peu".
Ip Dial
50s (It y Dv pixka, Ur piska).
Pruta puskaren bat ostu zuelakoan.
Aran SIgn
80.
Nok artu daike zugatik damu puskaren bat?
AB AmaE
440.
Lo puzkat egitea nai neuke.
Ib. 367.
Artu ezazu pazientzia puska bat.
Urruz Urz
24.
Lan puska bat egina zuen.
HU Aurp
123.
Nola ditake, buru puska duelarik, gizon batek hutsa baitu dena?
JE Bur
148.
Ango berri-puska bat badakit.
A Ardi
12.
Diru puska bat norbeitekin jokatu dinat.
Zerb Artho
501.
Harrabots puska bat egiten dut.
Barb Sup
14.
Pama puska bat badezu baiña.
Tx B
228.
Adin puska bat izanikan ere.
Zub 73.
Idazki-agiri puzkok izten dautsadaz.
"
Questi pochi di documenti".
Otx 99.
Questi pochi di documenti.
JAIraz Bizia
74.
Zalaparta puska batekin.
Or QA
174.
Jende puska bat bildu zitzaion.
Anab Poli
60.
Atseden-puska bat artzeko.
Ataño TxanKan
151.
Orbel puska bat bildu gaztañadietan.
TxGarm BordaB
31.
Ukan zukeela sos puska zerbait nunbaitik.
Etchebarne 109.
v. tbn.
CrIc 85. DurPl 86. VMg 27. JJMg BasEsc 120. Echag 235. CatBus 45. Dv Lab 303. Arb Igand 106. A BGuzur 131. Kk Ab II 56. Ugalde Iltz 20. Uzt Sas 202.
"Virtuoso [...], Jaungoikoaren puska" Aq 1467.
Ai nere sabeleko puska! --esan zuan Fraiskak eskuak gurutzatuaz.
Apaol 60.
(H).
(Pl.).
Restos, sobras.
Abiatzen gira dafailako pusken biltzen.
JE Ber
32.
Porción, parte correspondiente. "Portion" Ht VocGr 406."Bere puska, bere gaiñ, sa portion à part" Ib. 406."Debruak eramanen du hortik bere puska, le diable en emportera sa part" Dv.
2.
(
H (+ ph-)).
Alimento, cosa que se come.
"
Ordua da; behar dugu phuska bat ian, [...]. Phuska onak maite ditu, il aime les bons morceaux"
H.
Cf. VocNav s.v. pusca.
v. PUSKA LEHOR.
Ezta orduz etxeratzen, bidean ari dena pusken batzen.
"
Fêtus".
O Pr
594.
Herriko etxean segretario zelakotz [...], frango puska biltzen zuen [...]: dela oilo, oilasko, ahate eta pekada moko luze.
Barb Sup
2.
Puska jan zunean, berriz pardela bilduta bidez bide asi zan.
Or SCruz
121.
Bazkaria berek behar dutela moldatu, puskak nolazpeit eta nunbaitik bildu eta.
Barb Leg
143.
Atsalde-erdiko puska jatean.
Or Eus
85.
Zatoa ta puska eramaten zuan zianbrera falta.
JAzpiroz 89.
Bazkaltzeko puska, erropa zarrak putzuan ibiltzeko, ta abar.
Ib. 154.
"6.º (B), alimentos que se dan a los jóvenes que por carnaval dan serenata de casa en casa; y también los trozos y morcillas que se cambian entre parientes y amigos al matar el cerdo; 7.º (B), objetos consistentes en cera y alimentos que se daban antiguamente como estipendio de misas y se dan hoy por los funerales"
A.
3.
(
Ht VocGr, Añ),
puzka (
Lecl).
(En la expresión puska bat, con valor adverbial).
(Un) poco.
"
Puska bat, guti bat, khuxu bat, un peu"
Ht VocGr
402.
Puska bat beregandu zanean.
Cb Eg
II 202.
Ez ditubee guztiz gitxituten, edo kenduten ezkonduben ardurak, eta naibagiak; ez bada arindu puska bat.
fB Ic
III 340.
Puskabat eziterren zeure jenijua.
Astar II 106.
Ogia phuska bat handitu denean.
Dv Lab
143.
Puska bat sosegatu zanean.
Zab Gabon
51.
Barru au egingo jat puska bat nasaitu.
AB AmaE
273.
Gaba puzka bat dala argitu.
Ib. 367.
Paulolo dan legetxe puskat kokoloa.
Ib. 327.
Puska bat goraxeago.
Urruz Zer
126.
Aleman hizkuntza hura puska bat marraskatzen bainuen.
StPierre 13.
Burua puska bat itzuliz.
JEtchep 86.
Puskat goraxau ereman.
Xa EzinB
78.
Orai hi gizondia baihiz puska bat.
Etchebarne 21.
Puska bat preparatu nintzan, eta bastante gustora apustua jokatzeko, eguna etorri danean.
Albeniz 105.
Orduan eta puska bat beranduago.
MEIG I 256.
(Sin bat).
Eta puska itsusiago da murde.
HU Zez
177.
Egungo ez-eta-ba zurruburruez puska gorago doala hemen gure galdea.
HU Aurp
197.
Ni puska obeki bizi nitake / zure diruak banitu.
Mattin 125.
4.
(
gral.; H)
Ref.:
A;
Gte Erd
76, 304.
(Con bat).
Rato, cierto tiempo; bastante tiempo.
"
Andik puska batera, de là à peu de temps"
H.
"
Handik puska batera (G-azp-goi, AN-gip) [...] andik puskaten burun etortzen (AN-5vill)"
Gte Erd
76.
"enborari dagokionez, epe luzeago bat adierazten du. Pixkat ez, puskat"
ZestErret.
"
Puskateako geldittu dittuk gure obrak!"
Ib.
Otza zaudenean irakurri puska bat.
Cb Eg
II 11.
Otza zaudenean irakurri puska bat.
Mg PAb
67.
Puska bateko alegrija.
fB Olg
25.
Gelditu nintzan puska bat.
JJMg BasEsc
137.
Gelditu nintzan puska bat.
Ur MarIl
101.
Itxok, itxok puskaten.
AB AmaE
97 (10 puzkaten).
Itxon zak puska bat.
Apaol 39.
Jo zuan kanpaia beste puska batean.
Muj PAm
65.
Jo zuan kanpaia beste puska batean.
Kk Ab
I 98.
Pusk'ateko konbidaua / badezu Txirrita.
Tx B
168.
Pusk'ateko konbidaua / badezu Txirrita.
Enb 33.
Agure orrek badik, orratik, puskaterako osasuna.
Ldi IL
22.
Nobixo izan zian ba puska baten.
(V-gip).
Gand
Eusk
1956, 214.
Txekorra saldu eta andikan puska batera.
Salav 34.
Eta besterik gabe ba zuten puska baterako alkar-izketa.
NEtx LBB
42.
Eta Kaseda igarerik puzka batian altzina ta konen mendian badago Ermita bat.
ZMoso 38.
v. tbn. Zav Fab RIEV 1907, 542. Ugalde Iltz 50. Basarri 77. Anab Aprika 77. Berron Kijote 86.
(Con adj.).
Esan zion Anjelek andik puska luze batera.
Ugalde Iltz
65.
(Contrapuesto a pixka).
"Zaude pixka bat" ori,"zaude puska bat" gertatzen zan.
Or Aitork
192.
(Sin bat).
Baiña"berela, berela" orrek etzun mugarik, eta pixka ori puska gertatzen zan.
Or Aitork
139s.
5.
(
V-m, G, L, B ap. A; Dv;
ph- H).
(Pl.).
Objetos, enseres; pertenencias; equipaje.
"
Etxe batetako puskak, les objets mobiliers d'une maison"
Dv.
"
Hartzatzu zure phuskak eta zohazkit etxetik"
H.
"2.º objetos, enseres; [...] 5.º arreo de novios"
A.
Bertzeak berriz eman ziren batzu taula gaiñetan eta bertze batzu untzitikako pusken gainean.
"
Ea quae de navi erant".
He Act 27, 44 (Dv, IBe untzi pusken).
Agertzen dira puska / etxeko guztiyak, / tupiña, burruntzali / padera, paziyak.
Echag 95.
Ejiptoz kanpora eraman zuten hura, haren emaztea eta haren puska guziak.
Dv Gen 12, 20 (Urt, Ur gauza, Ker ondasun; Ol aiena zan guziekin, Bibl zituen guziekin).
Ez da bertzela gerthatzen elizetako puska ederretan.
Dv Dial
22 (It, Ur, Ip ornamentu).
Zaldien edanarazten eta phusken antholatzen.
Laph 141.
Aiziak bota ditu emen pusken erdiyak.
Sor Bar
35.
Ostaler horri eman zerauzkaion bere puskak.
Arb Igand
76.
Fraide eta serora hoiek dituzketen ontasunak, lurrak, etxeak, puskak.
HU Aurp
142.
Ikusi zituenian puska aiek guziyak [sakua, kartoizko kaja, guardasola, bi kañoiko eskopeta, esku makilla eta iru edo lau ezpata].
Iraola 131.
Nola ezkondu zan gitar jotzalle batekin, jan ziyozkan etxeko puska guziyak iru astian.
Ib. 17.
Bizitzeko beharren beharrenik diren pusken erosteko, dela jateko, jauntzi, oinetako.
JE Bur
202.
Etxean geldituko dira gure puskak.
Ag G
38.
Bil ditzagun emen dituzun puskok eta gaberako goazen Leaburura.
A Ardi
142.
Pidaiako puska batzuen biltzen ari dela.
Barb Sup
151.
Agur erran ginioten beraz untziko adixkide guzieri eta gure phuskak harturik abiatu ginen kanporat.
Zerb Metsiko
186.
Zuk orañ ere puska ederrak / daramazkitzu etxera.
Tx B
II 146.
Baionako barraraino xalant azkar batzu joan-jin bazabiltzan egun guziez, zer nahi puska bazeramatela.
Lf Murtuts
1.
Onen amak puska zenbait eman zitidanan goraintzi bezala eramateko.
Or QA
49.
Harkitzue zuen puskak!
JEtchep 108.
[Infirmiertsak] bere puskak mahain gainean pausatu zituen.
Ib. 105.
Kaliforniako ostatu barne bat. Hango puskak, hango beztidurak izan bite.
Larz Iru
48.
Bizarra egiteko pusken aphailatzen.
Larz Senper
18.
Zenbaitan maldan anbildu eta / pusken erdiyak galduak.
Auspoa 77-78, 296.
Aterpea bagenin. Bear-bearreneko puskak palta ordea oraindik. Ez zer jantzirik, ez oirik.
Ataño TxanKan
51.
Guk ere haren etxean haunitz puska erosten baiginuen.
Etchebarne 100.
Puskak oro bildurik, kutxa berri haundian ororen plegatzen eta ohatzen.
Larre ArtzainE
139.
Mutu eta uzkur, arretaz bildu zituen bere puskak.
MEIG IX 99.
Puskak --eta pusken artean hilen gorputzak-- bizkarrean eraman ohi zituztenak.
MEIG I 246.
(Uso sing.).
Halako puska ilhun zerbait eskuan.
"Paquet".
Barb Leg
25.
Equipo, equipamiento.
Harrobi, legartegi, etxegintzako puska. Entreprise Durruty. Euskal-herriko etxea muntadura eta obra guzientzat.
Herr 29-3-2001, 3.
6.
"
Puskaz estalia da, il est couvert de haillons"
Dv.
"
Puska dario, il lui pend des loques"
Ib.
( A).
Nik, puskaz jauntzia zelakotz, begiratzen ez nioen orduan.
Dv LEd
268.
Ez du iñork soñeko sarrean, oial berrisko puzkarik jarzen.
Oteiza Lc 5, 36 (Brunet adobakirik).
7.
Presa.
"
Etsaien puska izanen dire, ils seront la proie de l'ennemi"
Dv.
Hilez geroz, gorphutza usteltzen dago. Hura harren puska da.
Dv LEd
189.
8.
(Usado como aumentativo).
Dijeritzeko neure afari puskea.
Acto 224.
Oiek dira, oiek bertsuak ezkribatu dituzunak! Ori buru puska, gizona!
Iraola 43.
Mendi puska aiek, amildegi aiek, ikaragarrrizko arkaitz aien itzal urdin aundiak, ezin-esan alako arritasunez bete ninduten.
Anab Aprika
101s.
(Precedido de adj.).
Gaizo puska!
StPierre 31.
Bere jaun lodi puska bezala baso husten ez baitago.
Ox 28.
Bere begiratuak on puska baten usaia zerion.
Etxde JJ
10 (cf. infra PUSKA ON).
Beti bat da: onegia! on puska!
Lab SuEm
199.
Osaba Pedro il zitzaigun, gizagajo on puska ura.
JAzpiroz 51.
9.
" (B), sobresueldo que consiste en ropa y calzado"
A.
10.
"
Puskak euki/izan, musean jokatzen ari garelarik, paretara"dupleak" edukitzea; hau da, binaka pareak izatea. Utziyozu, puskak izangottu ta"
ZestErret.
GIZON-PUSKA.
a)
"Gizon phuska bat, un morceau d'homme, un petit homme" H.
Sokrate gizon-puska, nagusitzat zaukan erregeen semeak.
Lf (in
Zait Plat
XIV).
b)
Hombretón, hombre grande.
Ura uan gizon-puska! Ortxe-ortxe ni alako bi bai. Aundia ezik, ona ere bauan.
Ataño TxanKan
41.
PUSKA BATEZ
(Con comparativo). Un poco (más). Cf. PUSKAZ.
Urruñako herria bera puska batez haratago dugu.
JE Ber
96.
Puska batez ttipiago.
Ib. 98.
PUSKA EGIN.
(Con cuantificador).
Partirse en (dos, tres, muchos) trozos.
Kotxea puska bi egin zan.
Cb Just
34.
Juduen Erreñua Erromatarren mendera zanean lau puska egiñ zan.
AA III 519.
Ta nai zuen egin / milla puska gaisoa / lau letagiñakin.
It Fab
33.
Eta [egur] au puska bi egiñ, eta egur azalezko zuminz batekin lotuaz gurutze bat moldatu.
Arr GB
46.
Apolonen iduria edo bultoa egin zen mila puska.
Jnn SBi
174.
Tartaroak baietz, eta, botatzen du harria, eta harria egiten da bizpahiru puska.
Barb Leg
116.
Zenbat puska egiñ ainbeste urteko / ejituen ezkontzia.
Tx B
II 67.
Tximixta indarrez gatza bi puska eginda.
JAIraz Bizia
63.
Gaur ainbat puska egiñik gaude,/ len gorputz bat baigiñan gu.
Basarri 2.
Lau puska egiten banazute.
Ataño TxanKan
213.
v. tbn. Lard 118. Bv AsL 171. Urruz Zer 26. Inza Azalp 70. Alz Burr 30. Zerb IxtS 51. Anab Poli 36. NEtx LBB 86. Lab SuEm 172. BBarand 169.
Dividir en grupos.
"
Estaziyuan bertan bi puska in giñuzten"
ZestErret (s.v. bi).
PUSKA EGOKI
(Lar, Añ)."Porción, congrua" Lar."Porción, lo mismo que ración" Añ.
PUSKA LEHOR
(AN-larr ap. Asp Leiz;
-legor G-to ap. A Apend)."Puskalegor, vitualla" A Apend."Puska leorra, comida en frío" Asp Leiz.
Iturri txiki bat topatu du bide-erditan: puska-legorretik janez atseden egiteko leku egokia.
Mok 13.
Ermitarako puska legorra / ziza-arraultz-talo goxo du.
Or Eus
221.
PUSKA-LOR.
Hato, equipaje.
Aberri-izkilluz iantzita alatsu ibilli oi dira, puska-lor aztuna bizkarrean.
Ibiñ Virgil
101.
PUSKA-MUSKA.
Pedazo, trozo. Cf. PUXKA-MUXKA.
"Egun onik! Txerriân txintxurra ba duzu?" / arekin inguruko puska-muskak nai-tu.
Or Eus
137.
PUSKAN.
Bastante (más, menos, etc.). v. PUSKAZ.
[Lur] hunek behar likek sukaldeko mahainaren heinean. Puskan errexago lukek.
Etchebarne 67.
PUSKA ON.
Buenazo."Gizon phuska on bat, haur phuska ona, un bon homme, bonne pâte d'homme, un bon petit enfant" H.
Hura zen bezalako puska onaren hitz bat bera.
HU Aurp
180.
Baditeke etzuen erretor puska onak nehor haizatu, are gutiago aizkatu.
JE Bur
132.
PUSKA PUSKAREN ONDOTIK,
PUSKA PUSKAREN HURREN.
Pedazo a pedazo.
Burdin-mailua eskuan, gizon batek puska puskaren ondotik jauzarazi zion [harroka].
Barb Leg
27.
Puska puskaren urren jaten ditu ozkan.
Or Eus
369.
Puska puskaren ondotik joan zitzazkon bere ontasun horiek.
Ardoy SFran
36.
PUSKA-PUSKAZ.
Zagia, puska-puskaz, eldu da azkenera.
"Cayendo pedazo a pedazo".
Or Eus
287.
PUSKAZ.
Considerablemente (más, menos, etc.).
Ja puskaz aitzinduak dituela oro alde orotarat.
HU Aurp
202.
Duela lau urthe baino puskaz hertsiago ditutzue athe ozpina hauk!
Barb Sup
20.
Pantalon pare bat puskaz luzegi eginik.
Ib. 45.
Bertze orhe miko miko bat, puskaz ttikiagoa.
"De beaucoup".
Barb Leg
140.
Gerotzik Dassance jaunak ere aintzin-arazi du puskaz.
Lf ELit
281.
PUSKAZ ERE.
"Con gran diferencia" A Apend.
PUSKAZ PUSKA.
A pedazos, por trozos."Assulatim, phuskaz phuska" Urt II 490s.
PUSKETAN.
En pedazos.
Konpaiak baitzuen [eltzea] pusketan ezarri.
Gy 92.
Ematen zaizkate bariak pusketan, eta karakolak zanpatuta.
Sor Bar
63.
Izan zen masakratua eta phusketan emana.
Elsb Fram
92.
Hautsi zen beraz untzia eta pusketan eman.
Jnn SBi
57.
Pusketan ezarri Semenarioko borta handia.
HU Zez
170.
Kendu zakon mutikoari bere lastozko xapela eta han berian zintzirikatu, pusketan, yende guzia irriz urraraziz.
Zub 111.
Zure bortak aurtikiz / lurrerat pusketan.
Etcham 56.
Beren laguna pusketan emana!
Barb Leg
131.
Erre-âla pusketan naigo du erori [sorgiñak].
Or Eus
287.
Urrena txotxoak markatu, asko batean, ta gogortzen ziranean, klaxk! guztiak batean atera. Orduan pusketan egin eta orra txotxoak.
Anab Poli
76.
akesek kanitaz eman du pusketan [oreina].
Balad
173.
Erran ondoan nola lehen Eskalduna / hedatu zen pusketan Ybernia barna.
Hb Esk
73.
PUXKA.
a)
(gral.; Lar, Dv, H). Ref.: A; EI 210. (Dim. de puska)."Partícula","pedacico" Lar.
Zur puxkan beraz bizia dezagula enphara.
EZ Man
I 21.
Erori naiz [urtara], herstu nahi nuke taula puxkara.
EZ Man
II 72.
Biotz osoa, ez biotz puxka, ez biotz erdia.
Lar SAgust
13.
Gisua dagokaten ala ez [merla harriek], minagrean puxka bat ezarriz ezagutzen da.
Dv Dial
51 (It zatitxo, Ur zatitxu, Ip zathixka).
Pasatzen da pasoir batian ikhusteko eia gelditzen den puxkarik.
ECocin 39.
Trapu puxka zar batetik aterarik [bi zentimokoak].
Sor Bar
62.
Oiltu zaun besugo puxka bat.
Mdg 132.
Bide puxka baten buruko.
JE Ber
76.
Jesukristo osorik dago osti osoan eta osorik osti-puxka bakoitzean.
KIkG 70.
Geroxago emango dut [bertso] oien puxkaren bat.
Inza (in
Jaukol Biozk
VII).
Larru-puxka bat mozten zitzaien.
Ir YKBiz
11n.
Supazterreko puxka-miko guziak azkeneraino jan arte.
Barb Leg
26.
Barazki-puxka gozoez egiña.
Barb
IL
45.
[Zerriaren] puxkarik goxoenak aiztoz txikiketan.
Or Eus
138.
Zeruko puxka zerbait.
Iratz 82.
Euskal-anima puxkak bailiran [kanta-zarrak].
SMitx Aranz
104.
Eremaiten ahal zituen jateko puxkak.
Ardoy SFran
154.
Latiñ-puxka auek.
Berron Kijote
20.
Jan dügüla bai axurki / laurdün phuxka prunki.
Casve SGrazi
92.
Bi trapu puxka zauri gañean.
MMant 76.
Ezartzen daut ere xingar puxka bat.
Etchebarne 27.
Tipula-puxka txeatuak igeri dabiltza.
MEIG IX 108.
v. tbn. Laph 57. Lh Yol 22. Etxde JJ 28. Mde Pr 123. Lf in Zait Plat XV. Salav 46. Larre ArtzainE 101. En DFrec hay 6 ejs. de puxka.
(
V-gip ap. Elexp Berg; H).
(Frecuentemente con bat).
Poco, pequeña cantidad.
"
Lo puxka bat eginda jaikitia"
H.
"
Emoidazu diru puxka bat"
Elexp Berg..
Lán puxkabát barinbadú.
LE Prog
120.
Gatz puxka bat.
ECocin 44.
Sukhar puxka bat dut.
Laph 164.
Artu zuen diru puxka eman ondorean.
Aran SIgn
42.
Kape puxka bat.
Sor Bar
89.
Lur garbi puxka bat eskura du hartzen.
Zby
RIEV
1908, 206.
Salbatu zuten diru puxkarekin.
Etxde JJ
214.
Denbora-puxka bat igaro zan.
Anab Aprika
66.
Aren gurasoek esku-gain puxka bat bazuten.
Zait Plat
22.
Gure etsaien iritzietan izan diteken egi-puxka aitortuaz.
Vill Jaink
77.
Gero tabernan ere par-puxka bat egin genduan.
Salav 88.
Naiago du sagardo / puxkat edatea.
Olea 189.
Oore-puxkat eskeintzeko.
Berron Kijote
56.
Bazuen harek burutik makur puxka bat.
Etchebarne 63.
Eskolan ibilia nintzan puxka, harekin ibili nintzan.
Ib. 74.
v. tbn. Dv Lab 284. Barb Sup 54.
(Contrapuesto a pixka).
"Un poco de morfología" (pixka bat ez ezik puxka bat baino gehiago ematen duena, ordea).
MEIG II 129.
Bocado.
Bere jana esketik nahi izan zuen bethi bildu [...]. Phuxkarik hoberenak pobrentzat zagozkan, txarrenak beretzat.
Laph 72.
Arrotz hoi ez zen itzaltzen, afaritik zerbeit puxka bildu arte.
Barb Leg
23.
(Precedido de bere).
Patrimonio.
Ori [da] Ama Birjiñaren ait-zati edo bere-puxka.
Iñarra
EE
1892b, 559.
b)
(Con valor adjetivo).
Pequeño.
Zein óngi pagatzenduén inzáion zerbitzu púxka!
LE Ong
81v.
Bizitegi berezi bat, baratze puxka datxikola.
JE Bur
198.
Ibaiaren bertze aldetik, luzera, zelai puxka bat.
JE Ber
43.
Hor egiten beren atsalaskari puxka.
JEtchep 47.
c)
(Con bat)."Puxkatian, puska batian, durante bastante tiempo. Oinddio puxkatian etxoin biozue autobusan zain bazarete" Elexp Berg.
Zaude puxka bat, alkarrekin joango gera.
Zab Gabon
26.
Ago puxka batian, eta beriala nauk or.
Urruz Zer
122.
Baña oraindik badet puxkaterako purua.
NEtx Antz
104.
Oraindik beste puxka batean egon giñan atseden artzen.
Anab Aprika
80.
An puxka batean ibilli eta gero.
Salav 41.
Orain txoriak juan bearra du / puxka bateko emendik.
Olea 154.
Puxka batean egosten eukiaz.
Berron Kijote
188.
Eoziñ gauz esan, ta aztu itten tzian andik puxka batera.
(AN-gip).
PPer
FLV
1987, 192.
d)
(Pl.).
Cosas, efectos, pertenencias.
Ango etxekandreak atorra ta maindire ta puxka gobaraberriak esi gainean zabaltzen ditualarik.
Lh Yol
4.
Ene puxka hoik bilduko dazkiadatazu othoi, deusik ahantzi gabe.
Barb Sup
17.
Uste gabetarik hartua izan behar duzu zurekin gure puxka zerbeit?
"
Quelque petite chose à nous".
Barb Leg
23.
Bizkarrean makilatik dilingo soineko puxka batzu deramatzalarik.
JE Bur
207.
e)
(Seguido de bat, con valor adverbial).
(Un) poco.
Puxka bat aldatu behar duela, medikuaren aintzinerat agertzeko.
Barb Sup
103.
Puxka bat kolpatua zelakotz.
Barb Leg
66.
Aberiyak puxka bat konpondu / berak al zuten moduan.
MendaroTx 353.
Etorri puxka bat onutz.
And AUzta
54.
Muthiko hau da puxka bat ahuldua!
Larz Iru
90.
Etxea puxka bat altxatu egin nai det.
Salav 17.
Nik puxka bat probatua baitut / mundu untako bizitzea.
Mattin 123.
Fraile-mutillek puxkat ebaindua.
Berron Kijote
115.
Orduan ama puxka bat lotsatu zen.
Etchebarne 58.
Oiek zebiltzen triste zegona / puxkan bat konsolatzera.
EusJok II 70.
f)
Montón, cantidad de.
Eta alaxen joaten nintzan bala tartean barrena nere karretilla artan letxu-mordo bat eta beste patata puxka batekin.
Salav 53.
g)
Cosa o persona querida.
Baiña mutillak etzuan bere puxka ura biotzetik botatzeko gogorik.
NEtx LBB
124.
[Etxean] bai-zituan bere biotzeko puxkak eta guraso zaarren eskuz jasotako orma urtetsuak.
Ib. 99.
PUXKA LEHOR.
"Puxka-legor (G), fritada" A. Cf. PUSKA LEHOR.
PUXKA-MUXKA
(Pl.). Objetos, efectos.
Hainitz ximenki edo garbiki zaduzkan beraz erien gelak eta hango puxka-muxka guziak.
Jnn SBi
268.
Mezaren emateko eta Sakramenduentzat behar dituen puxka-muxkak daduzkan burdin-xurizko kaxa.
Prop 1893, 148.
PUXKA-PUXKA.
Poco a poco.
Eta gero, denbora joan, denbora jin, beti puxka puxka arizana niz etxearen haunditzen eta edertzen.
Etchebarne 99.
Horrek beti puxka puxka indarra hartzen zuen urte guziz.
Ib. 134.
PUXKETAN.
Dim. de pusketan.
Emazu zure erbia puxketan xehaturik eltze batian.
ECocin 14.