(gral.; Lar, Añ, Arch VocGr , VocBN , Gèze, Lcq 151, Dv, H, Foix);
amentz (H(L, BN));
ametsRef.:
Bon-Ond 147; Alth Bot 6; A; Lrq; AEF 1955, 72; Iz ArOñ ; Elexp Berg. Melojo, roble marojo (ref. tbn. a otros robles marcescentes). "Árboles silvestres llamados tocornos en muchas partes y en otras se dicen carrascos [...]; a estos llaman en vascuence ametza" IC II 581. "Rebollo" Ib. II 77. "La casa de Amezqueta de parientes mayores, trae por armas un arbol, ametza, que es roble silvestre..." Is 150. "Carvallo" Lar. "Quexigo" Lar y Añ. "Aritzak azala, ametzak bezala: zarrak ezin dagike gazteak bezala" Lar (s.v. viejo; Zerb GH 1936 226: Haitzak azala ametzak bezala, bainan gizon zaharra ezin gaztea bezala). "Le charme" Arch VocGr. "Chêne à grosse écorce fort propre pour les tanneries, bois excellent pour le feu" VocBN. "Chêne, tozin" Dv. "(Quercus tozza), melojo, carvallo", "(Quercus lusitanica), quejigo común" Lcq 151. "Chêne tauzin" Gèze, H, Foix y Lrq. "Chêne blanc ou tauzin" Alth Bot 6. "Carballo, rebollo (árbol) [...] En Zigoitia (Alaba), la traducen por 'tocorno', palabra no comprendida en el Diccionario de la Academia española" A. "Ametz n'est point le chêne rouvre, mais bien le chêne tauzin, quercus tozza, comme aritz est le chêne pédonculé, quercus pedunculata, et non le 'roble'" Vinson RIEV 1908, 255. "Joaquín de Gomendio al Ayunt. de Oñate... Dice que el roble basto que en lengua vasca se llama ametza, es el que viene antes y el que más leña produce en las tierras areniscas" José I. Lasa Aranzazu (Nov. 1967), 26. "Melojo, rebollo, carvallo negro" Elexp Berg. Atearen bereko kolomatik Etxeberriren aldean den amets makur batera. (1765). SenperEus 59.
Abe nagusijak dira oneek: Aritxa, Artia, Ametza [...]. MgPAb 188.
Probinzia onetako lurrak bere griñaz ematen dituen zuaitzik ezagutuenak dira Aretxa, Pagoa, Artea, Zumarra, Agiña, Lizarra, Ametza, [...]. IztC 124.
Ametz eder eta haritz hek guziak. "Il laisserait debout maint chêne et maint sapin".Gy 290.
Ametza haritz mota bat da zurgintzako on ez dena. DvLab 318.
Hobe dugu bertze zer-nahi arbola landatzea ametza baino. Ib. 318.
Arte, pago, ametz ala gaztaña badira. ForuAG 263.
Urdanibiko leioak barrenean piztutako suaz dirdirikatuak ageri
ziran ametzen adar ilunen artetik. LhYol 18.
Nere ardiak ametz bakar horien azpian, xiloz xilo badoazi, itzal pitta bat atxeman beharrez, hek ere. BarbSup 51.
Ametz eder baten azpian egin nuen nere otruntza ttikia. "Je fis mon petit repas sous un beau chêne-tauzin".BarbLeg 149.
Ametz hostoak, farra farra, mugitzen ikusten nituen. Ib. 149.
Ametz ondoko belarrean. OrMi 100.
Ariztietan, ametza deritzan mota beintzat, Gipuzkoan oso galdua dala ta nago. Munita 39.
Udagoen gozoa / argiz, aundiz, geldiz, / pagoz, zumarrez, erkiz, / sasi ta ametz oriz. GandElorri 169.
Aritzak azala ametzak bezela; zarrak eziñ gazteak bezela.EZBB I 40.
Ametz ederrik bauan ortxe. AtañoTxanKan 26.
Ametz edo gaztaina abar bat.LarreArtzainE 60.
Aritz, pago ta ametz, / gorosti ta elorri. Insausti 164.
azpiadiera-1.1
"Arce. Ametza, añubietako zugatza"Etxba Eib. .
azpisarrera-1
AMETZ-ARBOLA.
v. AMETZ-ONDO. Gezaltzako lizunean, goiko erpiñean zegoan ametz arbola bat, lizunera erdi zintzilika. AndAUzta 86.
azpisarrera-2
AMETZ-BELAR.
"Ametz-bedar (msLond), grasilla, tireña" A.
azpisarrera-3
AMETZEZKO.
"Qui est d'essence de chêne" Dv.
azpisarrera-4
AMETZ-EZKUR.
"Ametz-ezkür (S, Foix), gland du tauzin" Lh.
azpisarrera-5
AMETZ-ONDO.
"(S), plant de chêne-tauzin" Lh. v. AMETZ-ARBOLA. Su gaitza ginduen bethi, hirian egiten ohi diren ez bezalakoetarik: ametz-ondo, abar ihartu, zukur, ezpal, baginemokon zer nahi. JEBur 78.
Ametz eta gaztena ondoz. "Pieds de tauzin et de châtaigniers".ArdoySFran 32.