Harremana

    OEH - Bilaketa

    5777 emaitza gizon bilaketarentzat

    Sarrera buruan (103)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    aldra.
    etimologikoa
    Etim. Viene a tener, limitado a V, el mismo valor que (t)alde. En todo caso, el grupo -dr-, constante, es por lo menos sorprendente.
    sense-1
    (Vc ap. A; Aq 74, Izt 75r, Dv (que cita a Ur), H (V)); altra; aldera (Bera).
    Grupo, tropel. "Tropa de gente, ganado, etc., aldrea (G)" Aq 74. "Troupe, grand nombre" H. "Tropel, legión" A. "Aldera, grupo. Euzkeldun xortak edo alderak" Bera (parece tratarse de una variante facticia, con la anaptixis prescrita por la escuela sabiniana). v. ARDI-ALDRA, LAGUN-ALDRA, OSTIKOLARI-ALDRA, OTSO-ALDRA, SOLDADU-ALDRA, SORGIN-ALDRA, USO-ALDRA, ZALDI-ALDRA. Tr. Documentado en textos vizcaínos y en algún guipuzcoano del s. XX. La forma altra se encuentra en msOñ (117v). En DFrec hay 3 ejs. de aldra.
    Obe luke, San Crisostomok dionez, demonio aldra edo pillo bat sartutzea beren korputzetan Jesu-Kristoren aragi ederra baño. Mg CC 251. Ari asko zebiltzan larrean alkarrekin aldra edo tegi bat eginda. VMg 69. Ganadu aldriak legez, urteten dabee pekatarijeen umiak soinubagaz. fB Olg 76. Inurri aldra bat leguez. fB Ic I 3. An dago praile aldra bat koruban. fB Ic III 308. Buruko uleen lekuan suge aldra andi bat ebala. Ur MarIl 28. Bialduten ditue Españara kristinau aldraak. Ib. 22. Ikusi neban aldra andi, iñok zenbatu eikian bat. Ur Apoc (V) 7, 9 (Lç, He tropela, TB yende oste, Dv oste, Ur (G), Ker, IBk talde, Ip saldo, Echn yendetze, Ol samalda, IBe gizatalde). Angeruen aldra guztiyak. Ur BulaAl 43. Alde guztijetatik ikusten dan eskeko aldria. (1860). BBatzarN 191. Erdu goazan guztiok / lorakaz aldra baten / Ama dogu, ta opaten / lorak Mariari. Azc PB 37. Eta lazkan ebilzan gizon-piloak, zer egoan ikustearren, euren aldraak meaztu ebezan. Ezale 1897, 52. --Beraz Mendiolako iaunak i baiño beste adiskiderik ezeukan? --Aldra atan ez iauna. --Ta aldra andia izango zan? --Eliza batekoa; toki askotako ientea etorten da mezara ta... Ag AL 81.
    ( s. XX) Leorreruntz igari etozan egasti aldra begiragarrikotzat artu eikezan. Ag Kr 62. Uriko soñularien aldrea edo Armonía de Arranondo . Ib. 47. Arrantzaleak itxasora badira, ikusten dira aldra askotan ainbanaturik, gitxienez berreun txalopa, potin da batel. Echta Jos 248. Zugaztietako txori aldra iskanbillatsuen txiotxo txiotxi pipirrio alaiak. Ag G 150. Iru edo lau aldratan banatu ziran, aldra bakotxak eukola bere menbian bidiaren zati bat antxe lapurretan ekiteko. Kk Ab I 116. Aldra bakoitzeko arpide bat beintzat euki oi dute. JBDei 1919, 308. Apostolu ta ikasle-aldra andiaren aurrean. KIkV 32. (KIkG 21 ikasle-talde) Au jaristeko sortu bioguz / Nai-nun amarreko aldrak. Enb 67. Au ikusi dabenian txori-aldrak aneika. Ib. 41. Mendirik mendi azkar gudari-aldreak, / bildurrik bagiak. Ib. 56. Durangar abeslari aldreaz. Ib. 134. Mutiko aldra baitzen emen. TP Kattalin 183. Itxas-antzarrak odeyak ziar, didar ta didar / duazanian aldretan. Euzk 1930, 428. (ap. DRA) Esateben leku askotan "alde txarreko" aldra andijak agertu ziriala Andikoetxen, euren prakagorri, buztan, adar ta gusti. Kk Ab II 89. Ta ontziaren biran portu-ondoan gazte-aldra ikasi ori bildurik. TAg GaGo 36. Or duan ozte-aldrea / aberri-miñez kantari! Laux AB 52. Langille-aldra andiak. Eguzk GizAuz 66. Gizon nai giza-aldra bakotxak besteakazko artu-emonetan zor dautsen zuzenbidea. Ib. 179. Egunero [...], zelatari-aldra bat joaten zan Getaritik Zarautzera. TAg Uzt 219. Egillea berbera, Pelix Maria Samaniego, Yurreamendi, [...] ta beste Zalduntxo aldrakoak. Onaind MEOE 251. Plazako giza-aldrari arnasea bera be etxakon entzuten. Bilbao IpuiB 271. Emakume aldra bateko andrerik iztunenak. Etxde JJ 136. Neskatilla aldra zoragarria. Erkiag Arran 41. Ez daitela anarkisten sailleratu, ez daitela aldra orretakoekin adiskide izan. Erkiag BatB 174. Denporeagaz, [erramulari] areikaz be aldra ederra atara eitekean. Etxabu Kontu 156. Baña olako bei aldra batek zeregin asko. Gerrika 32.
    azpiadiera-1.1
    (No ref. a seres vivos).
    Zazpi pekatu aldra andiren Burubak edo Amaak. Andiguria, ta onei darraikon gurari aldra aixetsuba. fB Ic II 263. Alan, zazpi pekatu oneek, bakotxak bere aldran pekatu tegi andija ta gurari tegi andija daukeelako, imini jakuen pekatu buruben izena. Ib. 264. Ze pekatu aldra eta tegi neurribagia daukazun zeure gañian! Ur MarIl 53. Jaungoikuak lurraren gañera bialdu dituzan kastigu ta zorigatx guztiak, goseak, izurriak, lur-ikarak, suzko-aldrak, sugarrak. Itz Berb I 143. Buruan daukat ondo gordeta / laurogei gaitxen aldrea; / eta zein daukan, gaisdunak berak / emoten dau albistea. Azc PB 242. Eolok txopan oiala / zuzen puzturik, Erkuli-ataka / zear Netuni aitak / bere sarde zorrotzaz / ontzi-aldra daragi luzara. "La armada". Gazt MusIx 101.
    azpisarrera-1
    ALDRA-BURU. Jefe de una banda.
    Eta onan batzen ebenian [bidazti] talde azitxua, etorten zan eurakana aldra-burua zan lapurra. Kk Ab I 116.
    azpisarrera-2
    ALDRAKO. Colectivo.
    Langilleak banezean artuta, ugazaba batzuk buztarri gogorregia ezarri nai izaten dautse; ori be galerazo dagikie agintariak, aldrako egiune edo kontratuei bidea idegi ta emonaz. Eguzk GizAuz 165.
    azpisarrera-3
    ALDRAN. En grupo. Cf. INGURU-ALDRA.
    Eundaka mutillak, kalera aldran urteten diranian. Kk Ab II 158. Gudari gorrien menpean estaduarentzat guztiak aldran lan-egin bear orrek, neke gorriak dakartsez. Eguzk GizAuz 133. Lurra muga banandura barik, guztiak aldran ei-darabille. Ib. 133. Onen jarraian gizonezkoak joaten dira, senide guztiak, banan banan, apaizaren orpoz orpo eta gero garaitikakoak, aldran. Erkiag Arran 168. Abestuten bakarka nai aldran. Etxabu Kontu 191.

    aldra

    aldra
    << 1 aldizka 0 / 0 aldrebeskeria >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper