Azpisarrerak (sarrerak) (103)
alafede.
Etim. En vista de cast. ant. a la he cabe sospechar si el vasc. alafede 'a fe' no será íntegramente un préstamo, a pesar de vasc. ala 'así', 'de aquella manera', alajainko, etc. Cf. A. Legarda BAP 1951, 44n: "Tan exacta se le antojaba la equivalencia al P. Larramendi que llegó a afirmar en su Dicc., s.v. fe, que "a la fe se tomó del vascuence alá fedé "".
(AN-gip; Lar, , Izt, H), alafedea (-ia AN-ulz), alafere Ref.: Garbiz Lezo 213; Iz Ulz (oñetákuak) .
A fe, ciertamente (usado a menudo como exclam.). "(Donoso) cuento por cierto, kontu polita ala fede " Lar. "Badira izketa batzuek sarritan auan ekartzen diranak, egin dezagun kontu: Nere konzienzian; nere animan, nola naizan Kristaua, nola naizan Pedro, ala fede, eta batzuek bear bada juramentutzat artzen ditue" AA II 29s. "(A) fe de" . "(Sí) por cierto [ponderando], bafedea. En Guipúzcoa, bai ala fede " Izt. "Par ma foi" H. " Alafede, [...] atenuación del juramento Ala Jainkoa " Garbiz Lezo 213. " Ongi pastuek óngi konta. Ala fédia! " Iz Ulz 445. Cf. E 223: "Ixil endin nahi nikek, ala ene fedia!"; cf. tbn. PromTa 152-153: "Prometatzen drautzut zu bizi zaren artean eta ni bizi naizen artean ez berze emazterik egiteko, ala ene fedea, ala ene fedea, ala ene fedea". v. alamiafede. Tr. Documentado en textos septentrionales, alto-navarros y guipuzcoanos. Con -a sólo lo emplea Iraola.
Prometatzen dinat ez berze emazterik egiteko i baizen bizi naizen artean eta guardatzeko lealtadea. Ala fedee, ala fedee, ala fedee. PromUt 103. Ala feede bada. (Urraúl, 1578). ReinEusk2 121. Errok jaunari eztuela beldur, [h]aren gauzak ongi direla alafede, eta ni sekulan haren bereterra naizela. Seinich 157-158. Emen ere zuek Gaztelauen erara hitzegin bear. Egoki ala fede. Lar Cor 152. Ala fede erraz emendik aterako dezu, zu gauza andia ta zuk uste baño estimagarriago zerala. Cb Eg II 43. Ala fede, adiskidea, egia andi ta bearrak Predikadoreak esan baidizkigula. Cb Eg III 322. Marabilla au ondo ikusi, enzun ta aditugabe, ezin ala fede sinistu liteke. Cb EBO 12. Ez alafede hargatik, / Nitaz holako hirririk. "Non, par tous les dieux! non; je serais ridicule" . Gy 240. Bai, alafede, esan zion amak, gizon guziak dute hill-bearra. Arr GB 71. Baldiñ anima galtzen badezu, bear bada salbatuko dezu gorputza? Ez alafede. Edo biak doatsu, edo biak sekula guzirako galduak. Arr May 29. Ala fere! Zer panparroi ibilliko diran! Sor Bar 109. Bi horien izenak ditzagun eman berriz hemen, eta ez egun azken aldikotz ala fede ezetz. HU Zez 153. Han dut, han, nik orduan egin, alafede baietz, ene ahal guzia. Ib. 138. Bada alafede hor zertaz trufa; zuek eta ni barne, irri-egingarri baita. Ib. 144.
(s. XX) Alafedia, ez dauka jaun orrek aurten iltzeko asmo aundirik. Iraola 77. Deus guti zuen onik gure Jaun Errientak. Alafede ez zela Senpereko makallaua [...] edo Itxasuko gereziak bezen ona! Barb Sup 1. Zer erran du erretorak? Ez duela joko, gure ezkilak?... Alafede joko duela! Ib. 138. Ez litake xoririk / Ez, ala fede, / Ederrez joan lironik / Zuri, jaun bele! Ox 86. Eun eskuan-da geiago nai, ala fede! Lek EunD 51. Etzakiat, alafede, zertaz mintzo aizen. Etxde JJ 13. Ikuskari bakana, alafede! Txill Let 133. Badugu emen, alafede, ikasbide marduleko meditazio-gaia. Vill Jaink 129. Eta ederki iritxi zuen, ala fede, asmo ori. Ibiñ Virgil 24. Nahi ta ez irakurri beharrekoa izan ez banu, hasiko ote nintzen irakurtzen ere? Artean ezer argitara eman ez duen autore baten lehen lana, eta polizi-nobela, alafede. MIH 358. Borroka aski bitxia, alafede, ez baita alderdi baten erasoa besterik. MEIG VI 109. Atseginez irakurtzeko moduan eskeini nahi zizkizuten itzultzaileek, eta horrelaxe itzuli dizkizute, bai alafede. MEIG III 101.
ALAFEDEKO. "También cuando uno hace alguna pretensión rara o injusta, se le contesta (por ironía) alafedeko etxea; esta respuesta es muy común entre las jóvenes" Izt.
ALAFEDETAN. Ciertamente (usado como exclam.).
Gabero bi orduban / kalian zut-zuta, / otzak patrikeretan / eskubak sartuta, / ez naiz gaizki egoten / alafedietan, / balkoyian ia noiz / ikusiko detan! Iraola Kontu 121.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper