OEH - Bilaketa

5802 emaitza gizon bilaketarentzat

Sarrera buruan (103)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
aienatu.
sense-1
1. (G, AN; Lar in Aq 1314, vEys, Dv, H (V, G)), ainatu (AN-larr), aiendu Ref.: A; Asp Leiz 320 .
(Aux. trans.). Ahuyentar, hacer desaparecer, despachar. "Chasser, disparaître" Dv (que cita a Lard). "1.º desaparecer, ahuyentar, disiparse, desterra; 2.º despachar, despedir" A. AxN explica barraiatzen (443) por aienatzen. Tr. Documentado en textos guipuzcoanos desde Larramendi; lo emplean también Enbeita y Eguzkitza. En DFrec hay 3 ejs.
Baderitzat, gezurtatzen dituzula Erdaldunen ta Euskaldunen usteketa txarrak, ta desegiten, ta aienatzen guzien lausoak ta llilluramenduak. Lar ( in Mb JBDev (ed. 1900) 13 ). Beraa nazazu, ken auziak, laszibia aienatu. Lar STomas 2. Aienatu zuen [deabrua] bere aldetik kongregante onak. Mb IArg I 328. Beren bazterretatik ere aien-erbestatuak izanen dira. Ib. 345. Deabruak aienatzeko. Cb Eg III 257. Gero makilla bat artu, ta txakurren gisa golpeka, edo itz batekin aienatzen zituen. Cb SIgn 59. Erbestetuak eta aienatuak izan ziran [juduak] heren Errietatik. Ub 112. Oek dira beldur sustrai gabeak ta aienatu bear diranak. Mg CC 228. Ala etorri zan Maria Santisima [...] munduko illuntasunak eta pekatarien itxumenak aienatzera. Gco I 460. Bereala aienatu bear ditugu [arrotasunezko pensamentuak] . Gco II 26. Artzen du oleazioa garai onean; eta arintzen dio barrengo nekea, aienatzen diozkala kezka eta beldur geiegiak. AA I 541. Aiena ezazu [mirabea] lenbait len etxetik. AA II 85. Eskatzen dizut aiena ditzatzula nere arimako etsai gaiztoak. Echve OngiB 98. Badakite ere Gipuzkoatarrak [...] arraintza andiak egiten, eta itxas lapur txar asko aienatzen ere. Izt C 219s. Nork daki nolako nekeak eta zenbaterañoko buru ausitzeak egin izan dituzten gizon andi usteko askok, [...] beñere agertuko ez dan tokira [euskarazko itzkuntza] ainatzeko asmoan? Ib. 8. Rakel-ek ere bere aitaren idoloak isillik artu zituen, dala asko balio zutelako, dala bere aitaren etxetik jainko gezurrezkoak aienatzeagatik. Lard 39. Gizon galgarri hura andik urrutira aiena zezala. Arr GB 16. Ezpadegu jetxi nai / betiko infernura, / aienatu gugandik / moda ta pintura. Xe 332. Aienatu zuan beriala gogorazio au. Bv AsL 145. Esamesaren bildur guziak nola aienatu eta oñperatu bear ditugun erakusten digun ejenploa. Arr May 168.
( s. XX) Gezurrak egiarekin aienatuaz. Goñi 88. Orregatik agindu zuan gotzai, apaiz eta Eleizaren beste artezkari ta ikaslariyak (bakarrik) erailtzeko, elizburutza zegitenak aiendurik, osterontzeko erriyak beren sinismenaz aztuko ziralazkoan. J.M. Tolosa EEs 1913, 178. Azken egunetako kezkak aienatu zituan. Anab Usauri 25. Danen artean eiza, uxatuaz eta aienatuaz, toki sakon eta estuetara zuzentzen zuten. JMB ELG 41. Apostoluak ere beren irakatsiaz aienatu bear dute gizarteko oituren usteltasuna. Ir YKBiz 120n. Nork aienduko ote du izurri ori? SMitx Aranz 216. [Gaztaña] agorretik asi ta otsailla bitartean gutxianez ainbat etxetatik gosea aienatu duan zuaitza! Munita 46. Erromesaldiak eskean aritzeko lotsakizuna ziaro aienatu zioten. Etxde JJ 269. Patxiren bihotzeko goibeltasun guztiak aienatu zituan pastelen ikusteak. Osk Kurl 104. Eta berau izan da illunpeak aienatu dituana. Vill Jaink 33.

v. tbn. Aran SIgn 78. AJauregi EE 1885b, 212. JanEd II 12. Eguzk GizAuz 190. Zait Sof 65. Txill Let 41.
azpiadiera-1.1
(Aux. intrans.). Desaparecer; marcharse. " Ainatu, apartarse" Asp Leiz. "Aiena adi emendik eta pakea emantzak (AN-gip)" Gte Erd 303. En AxN se explica barraiatzen (443) por aienatzen (inexacto) del editor.
Jesusek berez egin ta adirazi zionarekin aienatu ziran aren kezk eta oñaze ta naigabenz guziak. Mb IArg I 189. Ta aren Majestadea ezin ikusi dutenak, aren begietatik aiena bitez. Cb Eg III 269. Orañdañoko mamu izugarri, ta egiazko irudipenak eskuaz bezala, kendu, ta aienatuko dira. Cb EBO 29. Au erran eta aienatu zen. LE (ap. H). Aiena bitez betiko Elizako erausiak eta modu dongeak. AA III 339. Jauna --dio olloak--, / arkitzen naiz gaizki; / aienatzen bazera / jarriko naiz ongi. It Fab 19. Aingeruak eskuko zigorrarekin arriari ukitu zionean, irten zan suak guzia desegin zuen, eta Aingerua aienatu edo ezkutatu zan. Lard 127. Egaztiak mututu, eta urrutietara aienatu ziran. Arr GB 61. Mendiak barrena orroaz aienatu zan. Ib. 64. Guzien negarraldi eta laztantzetik noizbait irtenda, aienatu zan, eta bestela eziñalean lagunez ta begiramenduz betea abiatu ere bai Naparroaronz. Aran SIgn 86. Jende aundi ta txiki guzia aienatzen zan argandik inpernuko deabrua gandik bezela. Ajauregi EE 1885b, 176.
( s. XX) Asi ziran gu despeditzen, altxaturik besoak, bogan apar tartean aienatu ziran artean! Ill Testim 4. Basoak zuzitu edo aienatuko diran eraz. "Destrucción o desaparición" . ForuAB 137. Aienatu diren aldera joanik begira gelditzen da. TP Kattalin 183. Gurdia ezker aldera dijoa oso aiendu arte. Alz Ram 104. Zoritxar au gugandik aienatu dedin, / Kistar naigabetuok... zer baña, zer egin? Enb 209. Baña kutxatilla barruko txorija begi-itxi-edegi baten aienatu [yaken] . Otx 49. Guda asierako itxumustua aienatu zalarik. EAEg 18-11-1936, 327. Itz txar edo on bat esan gabe aienatu da emakumea. Zait Sof 196. Euskaldunen oroimenetatik aienatu eztedin, mamitu det gure Euskalerriko elezarrik ederrenetako auxe. Etxde AlosT 106. Juanesen kezkak ordea laister aienatu ziran. Etxde JJ 90. Haren duda ondarrak aienatu ziran. Mde HaurB 76. Lurrak iruntsi bai lituan, aienatu eta begien aurretik joan ziran. Erkiag Arran 10. Hatsa zitzaidan aienatu, / hodeiak ziren urratu. Arti MaldanB 212. Esan beharrik ez amets hori aurki aienatu zitzaiela. MEIG VI 76. Literatur ederra soilki lantzeko gogo hura aienatu da. (In MEIG VI 43 ).

v. tbn. Bera EEs 1916, 175. Ldi UO 25. Ibiñ EG 1957, 6 (ap. DRA). Osk Kurl 66.
sense-2
2. Disgustarse, desesperar.
Aienatu bear gera gure Jaungoikoak egiten duanagatikan? Apaol 79. Ezagutzen det zenbat aienatzen zeran orririk ez dezunean pipa betetzeko. Ib. 25s.
azpisarrera-1
AIENATU BERRI. Recién marchado.
Lagunartekoen burubidez iru Aita gure ta Kredo bat esan zituzten illotzagandik aienatu berri zen animak zeruan ar zezan deskantsu. Etxde JJ 263.
azpisarrera-2
AIENATZEKE. Sin ahuyentar.
[...] Esan zun bereala andre Otxandak eta aien ondoren bi alabak, lenbiziko bildurra oraindik aienatzeke (uxatu gabe). Etxde AlosT 88. Ezpañetatik irri-parre xamurra aienatzeke azken arnasa eman zun. Etxde JJ 263.
aienatu
<< aieka 0 / 0 aieneka >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper