Etim. Cf. DCECH para el origen de agote, con bibliografía sobre la historia de los agotes. Tbn. F. Idoate Documentos sobre agotes y grupos afines en Navarra, Pamplona 1973.
sense-1
1.
(H);
agote (AN, L, BN, S ap. A);
agota. Agote."Bohémien"H.
"Raza de origen desconocido, refugiada hace siglos en Navarra. Agoten athea (Lc, BNc, Sc), puerta lateral especialmente destinada a los Agotes en el templo"A.
Agot, agot. (Santesteban, 1569). LexHNav II 22.
Agot zarrori.(Pamplona, 1573). ReinEusk 75.
Agote azkazia. (Pamplona, 1590). Ib. 90.
Ago ixilik, ago ixilik, agota. (Monreal, 1597). ConTAV 5.2.4.
Agoten orijina. Etchart 8.1v.
Informazione egin duena agot oñaren eta bere lagunen kontra.MRos 15a.1r.
Dela behartsua, dela erregea, dela nekazaria, dela zalduna, dela agota, dela zarra, dela gaztea. MbOtGai III 267.
Agotak.HbEsk 226 (tít.).
Jentetan den ederrena ümen düzü Agota: / Bilho holli, larrü xuri eta begi ñabarra. ChantP 174.
Eder izateko aments Agot izan behar da?Ib. 174.
[Ait'amek] hürüntaaztez alkhar ganik fite ditin lehia / eta eztitian jünta kasta agotarekila.'Avec la caste Cagote'.Ib. 172.
Piarres agota-ren alaba. ArzacEE 1884a, 133.
Agota oriek gure aldetik baztertzeagatik. LhYol 31.
Agotak mukirik ez omendui izaten eta orrengatik omendui izen ori. (AN-larr). AEY I 353.
Agot edo kagotak eta bertzeak etziran euskaldun yatorrekin nahasten eta elizan ere bazuen beren bortha. Ib. 354.
An Zaldibiko Okerra --agoten belarri, / dindil aundiak, eta sudurra ere larri. OrEus 15.
Errientak, Kargudunak, Apezak, Mirikuak bezala Agotak, Xardinzaleak [...].ZerbAzk 65.
Agoten artean bazen gizon perestu eta jakintsun bat. GAlm 1959, 34.
Agotiak Jesus salatu, ijituak altxatu. (B). InzaNaEsZarr 1856.
Izenak berak dioenez, bada hemen Unamunoz eta Barojaz gainera besterik: [...] Forner eta Larramendi, [...] agotak, [...].MEIG III 145s.
azpiadiera-1.1
(Dv). Godo (el origen de esta acepción parece ser una conjetura sobre el origen de los agotes). Harmada zehatutik eskapatu Gothak / Deitzen dituzte Agoth edo Kasta-Gothak. / Badu mende dozena herrian direla, / Eskaldunekin gabe nahasi odola. HbEsk 226.
Ipharreko jendaiak, Agotak bentzutu; / Hegoako Mairu beltzak ditu phorroskatu. Dv( inBOEl 87).