Harremana

    OEH - Bilaketa

    5751 emaitza gizon bilaketarentzat

    Sarrera buruan (103)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 agerri.
    tradizioa
    Tr. Generalmente en casos locales de declinación. La forma agerre se documenta en textos de J. Etchepare y Mirande.
    etimologikoa
    Etim. De ager-, agir- + suf. -erri ? (FHV 82). Cf. enzuerri 'espacio en que se puede oír (entzun ) algo'.
    sense-1
    I. (Adj.).
    azpiadiera-1.1
    1. (Lar, Añ (G)).
    Descubierto; manifiesto, patente. "Manifiesto" , "paladino", "explícito", "raso, rasa" Lar. "Descampado, agerria, zabala" Ib. "Azotea, sapaia, sapai agerria" Ib. "(A) cuerpo descubierto, gorputz agerriaz" Ib. "Público" Lar, Añ. v. ageri.
    Halaber begiratuko / du kalte agerritik / airetik heldu den nola / fletxa ustekabetik . (Ps 90). EZ Eliç 285. Haur hal'ezten, / ardiresten / baitzituket batzutan, / ez agerri, / ez enzuerri / eztateien lekutan. 'Des endroits où l'on ne peut être ni vu ni entendu'. O Po 4s (tal vez con valor sust.). Pairamen harez [lotsaz] da begithartia (agerriena dena) xurpaltzen, besoak ta zankhoak ikharatzen. Egiat 249. [Sakramentuak] dira señale agerri batzuk. CatAe 52. (CatSal 53 klaro, CatR 53 agiri)
    azpiadiera-1.2
    2. "Franco, en el trato, agerria" Lar.
    sense-2
    II (Sust.). Cf. infra AGERRIAN, AGERRIRA, etc.
    azpiadiera-2.1
    1. Zona desde la que algo es visible. "Bere herriko agerrian, à la vue de son pays" H.
    Eta oraiño bere herriko agerrian, komarketan eta terminoetan denean, maiz behatzen du gibelat, [...] lurrak bistatik galduz gero. Ax 107 (V 71).
    azpiadiera-2.2
    2. "Publicidad, lugar descubierto, frecuentado, agerria [...]. Lat., locus patens" Lar.
    azpiadiera-2.3
    3. "Agerriak (PGarm), criée, ban" Lh.
    sense-3
    III. (Adv.).
    azpiadiera-3.1
    (Dv (que cita a LE), H).
    Públicamente, a la vista; abiertamente.
    Agérri bizi zeláik / tratatu zúte gaizkí: / Orái altxatzen deláik, / eztúgu itén obekí. LE Kop 144. Aita Antonio [...] meza berrian akonpañatuzué errebestitzean Ama Birjinak agérri. LE Orden 36. Orduan Jesusek erran zioten agerri. LE (ap. Dv).
    azpisarrera-1
    AGERRIAN (AN-erro ap. A; SP, Urt, Lar, HeH Voc, Dv (que cita a LE)). Manifiestamente, al descubierto; en público. "Agerrian egiñikáko obrak" Urt I 113. "Descubiertamente", "expresamente", "(en) público", "(a las) claras" Lar. "(En tal, con tanta) publicidad, ain agerrian" Ib.
    Hire elemosiná sekretuan denzat: eta eure Aita sekretuan dakusanak, rendaturen drauk agerrian. Lç Mt 6, 4 (TB agerian, Samper publikoan). Konzientzia onak agerrian eta iendartean ibili nahi du. Ax 436 (V 284). Munduaren akhabanzan Jesu-Kristo agerrian jautsiko dela Zerutik gizon eta emazteki guzien jujatzera. CatLav 89. (V 52) Anzinako legean Jainkoak bere hitzez agerrian agindu zuan. Ub 187s. Noizbait bukatu-beharra da agerrian dagoan Mundu hau. Ib. 136s. [Ordenako Sakramentua da] Eleizakizunen bat agerrian egiteko podorea. Ib. 219. Bere glórian Jangoikóa / agerrían ikustéa / dá dezakéna gogóa / bai áse bete betéa. LE Kop 176. Bera ere igán ze festa-egunerá ez agérrian, baizik estalian bekála. LE Io 7, 10. Salan argia piztuta utzirik, eta vodka-botila agerrean mahai-gainean, goiti joan zen. Mde HaurB 15. Bilbok izan dituen eta orain ere dituen oinarriak agerrian, begien aurrean, dauzkagu. MEIG VIII 55.
    azpisarrerakoSense-1.1
    (Con reduplicación intensiva). "Gore iriko etseak banak ager-agerrean [sic, por -ian] daude ta besteak ozkumean edo altxabean daude (R)" A (s.v. ager).
    azpisarrerakoSense-1.2
    (Precedido de gen.). "Bertzeren agerrian, à la vue d'autrui" SP.
    Bertzeren agerrian iendek ikhusten dutela, gaizki bizitzen denak [...], beha daudenak, hiltzeintu, kaltiar errendatzeintu. Ax 566 (V 362). Edaten jarraiki zen, edonoren agerrean. Mde HaurB 13. Baina haurra ez bazen ere gizonaren agerrean biluztera ausartzen, bihurtu gabe uzten zuen laztan zezan. Ib. 62.
    azpisarrera-2
    AGERRIAN IZAN (Con aux. en 3.ª pers. sing.). Estar claro, estar a la vista, ser indudable.
    Zuzaz bertzerik / nehor maiterik / eztudalarik herrian, / zu bezain gorrik, / ez hain gogorrik / eztudala d'agerrian. 'Il est en vue, à découvert'. O Po 11.
    azpisarrera-3
    AGERRI-GAIN.
    Parte superior a la vista. "En la parte exterior o aguerrigaiña se encuentra una pieza de fierro " (1803). GoiBur 300.
    azpisarrera-4
    AGERRI IZAN. Ser manifiesto, ser patente, verse. Según el editor, tbn. se encuentra en la Doctrina de Lizarraga de Elcano.
    Iauna, itsasoan dire zure obrak agerri. EZ Man II 144. Elizak badia Bürüzagi inbisible, edo agerri ezten bat? CatLan 52. Berbatik ezagun da / gizonaren griña, / agerri da zerala / euskaldun tint piña. Izt Po 72 (tal vez errata por ageri). Non dira heien erdian agerri ziren zer nahi kolorezko bandera hek? (Cantar de Altabizkar). Michel LPB 238.
    azpisarrera-5
    AGERRIKO (Dv). Patente, manifiesto, público.
    Kanpoko edo agerriko obedienziaz. CatLav 96 (V 55). Agerriko bekatuak (375). 'Los pecados públicos'. LE-Ir.
    azpisarrera-6
    AGERRIRA. A la vista, a la presencia.
    Deskubritu zen gisa berian, edo agerriara erkin zen xatsa. Hual Mt 13, 26. Burdin-gider batek goiti ta beheiti derabil ponpa bat, urhotx garbia lurpetik ausarkian dakarrana agerrerat. JE Ber 56.
    azpisarrerakoSense-6.1
    (Con valor de part.).
    Gero Zipreren agerrira genenean, hura utzirik ezkér, Siria alderát bela egin genezan eta arriba gentezen Tirera. "Ayant découvert". Lç Act 21, 3 (He Xiprako irlaren bistarat ginenean).
    azpisarrera-7
    AGERRIRIK (H). A la vista, al descubierto. "À découvert" H.
    Haren aitziñean deusik eztaite estalirik, / bañan huts handia bezain ttipia agerririk. EZ Man I 84.
    azpisarrera-8
    AGERRITAN.
    Ametsetan, agerritan [= 'en sueños o en vela'] ni zugatik doloretan / hitz bat honik erradazu, hil ez nadin, othoi, bertan. E 193.
    azpisarrera-9
    AGERRITIK (A (que cita a Lç)). De la vista, de delante.
    Baina hura khen zedin haién agerritik. Lç Lc 24, 31 (HeH begien agerritik; He, Dv, Leon begietarik, TB aitzinetik, Oteiza bistatik, Brunet ikusgiñatik, IBe begi aurretik). Fripuak zuazte debrietat / jalki zakiztade agerritik. StJul 237. Aizkatu dukezu, aitz edo harri ukaldika zure agerretik iraizi. JE Bur 132. Eskolara joan beharrak haurra haren agerretik kentzen zuelako atsekabea geroago eta nekezago jasaten zuen gizonak. Mde HaurB 59.
    azpisarrera-10
    AGERRIZ (AN ap. A; SP (sin trad.), H). Manifiestamente, públicamente, al descubierto; abiertamente.
    Orduan hura ere igan zedin bestara, ez agerriz, baina ixilik bezala. Lç Io 7, 10 (LE agérrian, Dv ageriki). Hala non gehiagorik agerriz Iesus ezin sar baitzaiten hirira. Lç Mc 1, 45. Lehenbizian kheinuz eta aieruz, eta gero azkenean klarki eta agerriz. Ax 15 (V 6). Agerriz ezpada ere, kapapetik bedere gaizki mintzo baitira. Ib. 515 (V 332). Hanbat denboraz etsai gaixtoaren tentamenduak, ixilik eta agerriz garaituz gero. Ib. 353 (V 234). Hanbatez beud'erranak / agerriz dadutzanak, / eztakit ezterrazket, / gordailluan daunzanak. O Po 28. Iarraiki nahi zaiskon guziak agerriz deitzentu. SP Imit II 12, 15. Merezimenduez iujeatzekotzat ezta behatu behar ea Iainkoak hainitz gauza agerriz erakusten dioen norbaiti. SP Imit III 7, 5. Eta hirur akzione hek hain agerriz ezagun eztirelarik bertze bekhatu suerte guzietan, badarik ere ezagutzen dira [...] bekhatu handietan. SP Phil 434. Oro erraiten zioten, ixilik eta agerriz, imortal zela, Ienko handien arrazatik. Tt Onsa 15. Jesüs berriz jinen deia agerriz mündü hontara? Bp I 35. Ikhus bazeneza ere bestebat agerriz bekhatü, edo beste zunbait itxustarzünen egiten. Mst I 2, 4. Hartakoz zük, egia bera beitzira, agerriz erran ükhen düzü. Mst III 48, 6. Ongia ukatzen dutenak, agerriz eta itxuraz dira ukatzailleak, baiña ezkutuan eta muiñean ongiagan siñesten dute. Vill Jaink 89.
    azpisarrera-11
    AGERRIZKO. Público, patente.
    Konseillua sapharpeko, gero ere agerrizko. Bela 14 (cf. O Pr 109 Konseillu kaparpeko ager daite azkeneko).

    agerri

    agerri
    << agerrarazi 0 / 0 agertaratu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper