Harremana

    OEH - Bilaketa

    5777 emaitza gizon bilaketarentzat

    Sarrera buruan (103)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    aiurri.
    tradizioa
    Tr. De sentido no bien definido, a partir de Azkue se especializa en la literatura en la acepción de 'carácter'. Antes sólo se encuentra en el dic. de Larramendi y en Aguirre de Asteasu. Las formas dominantes en el s. XX son ariurri y aiurri. En DFrec hay 3 ejs. de aiurri.
    sense-1
    1. adiurri (AN-larr ap. Asp Leiz2 ); adiurre (Lar); adiur (G-to ap. A ).
    "Entendederas" Lar. "Adiur gaiztoa (G-to), de cabeza dura para el estudio" A. "Escasez o torpeza de entendimiento. Malas entendederas" Asp Leiz2. .
    Izango dira batzuek edo batzuek aiñ ezibageak eta adiurre gaiztokoak animari dagozkan gauzetan, non sinistuko ez duen dotrinetan esaten dana. AA III 442.
    sense-2
    2. (G-to, AN-gip), adigorri (AN-araq), adiurri (AN-larr), adiur, ariurre, ariurri. Ref.: A (adigorri, aiurri); Asp ANaf (adiurri). Carácter, temperamento. "Aiurri gaiztokoa da, es de mal carácter" A. "Adiurri (de adi y urri: entendimiento escaso). Carácter, temperamento malo. Tiene siempre sentido peyorativo en Leiza. Hori mutikoaren adiurrie!" Asp ANaf. .
    Bere zuzentasuna aiurriaren zerbait sendotasunekin lagundua dago. "Y su entereza está acompañada de cierta firmeza de carácter". Zink Crit 44. Kartagotarren aiurriaren antzezkian. Ib. 66. Erri bakoitzak, ez beingoan, baña urteak joan, urteak etorri bere aiurri, mendu ta izakera berezia artzen ditu. Eguzk LEItz 124. Gu ez gara onela izaeraz ez aiuriz [sic] . Or LEItz 35. Euskaldunari bere mendu ta aiurri (carácter) agiriena emoten dautsan euskera maitagarria. A LEItz 132s. Gizartean bizi izateko, alde andia daukate aurpegi-txuri, aiurri biguñdun gizonak. A Itzald II 71s. Berez ariurri bizikoa zan, bañan oso otzan biurtu zan. Or MB 846. Koipekeriok zuri, bai, nere ariurreari, ordea, ez dagozkio. Zait Sof 22. Etxahuniako aiurririk garaieneko (carácter dominante) gizona. Etxde JJ 40s. Piarres eta Sebastian soiñez eta aiurriz (en carácter) kutsu batekoak ez izanarren. Ib. 9. Gabrielaren aiurriak [...] --lizun, hipokrita, haundios, buru arin eta bihotz gogorreko zen Gabrielaren aiurriak-- egia aski garbiki salatzen eta aldarrikatzen digu. Mde Pr 177. Aiurri, mendu ta izakera atsegiña dau. Erkiag Arran 118. Emakume onek, ordea, pixua gizenetan daukana, ariurrian falta dau, jenioan dau utsa, peitua. Mana-barea, erabagi urrikoa izan ba. Erkiag BatB 132. Erri bakoitzak badu bere aiurri berezia, bere gogoa, gaitasun bereziak, joerak, griñak. Vill Jaink 172. [Erakleitoren] adiurre egon-ezinari zor dizkiogu. Zait Plat 36. Alakoa zan adiurrez, izan ere: egonarririk etzeukan, berri-nai itoa baizik. Ib. 37. Errien legedi, ekanduak eta ariurriak. Ib. 9. Olertitza [...] aratz orren pean, betiko erasoaldi mingarrien menpean zegoen baten aiurria nabari zaigu. Gazt MusIx 59. Norbaiten aiurri ta izakera. Onaind ( in Gazt MusIx 145). Adiur txarreko jendeak dire. (AN-larr) 'Itxura edo oitura gaiztoko jendeak'. Inza NaEsZarr 300. Zer adiurreko gizonak zerate zuek? (AN-larr). 'Zer gizon mota zerate?'. Ib. 549.
    azpiadiera-2.1
    (Ref. a cosas).
    Niretzat euskeraz etena aski da neurtitzari beure ariurria emaiteko. "Para caracterizar el ritmo". Or ( in Gazt MusIx 48).
    sense-3
    3. ariurre (G-to ap. A). "Intención" A.

    aiurri

    aiurri
    << aitzurlaritza 0 / 0 aiute >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper