Azpisarrerak (sarrerak) (103)
- gizon
- AGURE-GIZON (agure)
- AKER-GIZON (aker)
- ALOR-GIZON (alor)
- ANDRE-GIZON (andre)
- ARMA-GIZON (arma)
- ATSO-GIZON (1 atso)
- AUZI-GIZON (1 auzi)
- AUZO-GIZON (auzo)
- BAR-GIZON (1 bar)
- BARRUKO GIZON (barru)
- BASO-GIZON (1 baso)
- BASTAKO GIZON (1 basta)
- BATZAR-GIZON (batzar)
- BUZTAN-GIZON (buztan)
- EGURALDI-GIZON (eguraldi)
- ELIZA-GIZON (gizon)
- ELIZ GIZON (eliza)
- EMAZTE-GIZON (emazte)
- ERREGE-GIZON (errege)
- ERTI-GIZON (erti)
- ETXEKO GIZON (etxe)
- GARATZ-GIZON (1 garatz)
- GERLA-GIZON (gerla)
- GERRA-GIZON (gerra)
- GINARREBA-GIZON (ginarreba)
- GINTZA-GIZON (gintza)
- GIZON-ALDI (gizon)
- GIZON-ANDRE (gizon)
- GIZON-ARO (gizon)
- GIZON-ARTE (gizon)
- gizon-bizi
- GIZON EGIN (gizon)
- GIZON-EGITE (gizon)
- GIZON-EMAKUME (gizon)
- GIZON-EMAZTE (gizon)
- GIZON-ERDI (gizon)
- GIZONEZ GIZON (gizon)
- GIZON-GAUZA (gizon)
- GIZON GINARREBA (gizon)
- GIZON-JALE (gizon)
- GIZON-JENDE (gizon)
- GIZON-LEGE (gizon)
- GIZON-MAITE (gizon)
- GIZON-MIN (gizon)
- GIZON-MURU (gizon)
- GIZON PRESTU (1 prestu)
- GIZON-PROBA (gizon)
- GIZON-PUSKA (gizon)
- GIZON-PUSKA (1 puska)
- GIZON-ZALE (gizon)
- GORTE-GIZON (gorte)
- HAMAR-GIZON (hamar)
- HAMARREN-GIZON (hamarren)
- HARPE-GIZON (harpe)
- HARRI-GIZON (harri)
- HARROBI-GIZON (harrobi)
- HERRI-GIZON (herri)
- HERRIKO GIZON (herri)
- HIRI-GIZON (hiri)
- INDAR-GIZON (indar)
- JAINKO GIZON (jainko)
- JAKINTZA-GIZON (jakintza)
- JAUNGOIKO GIZON (jaungoiko)
- JAUREGI-GIZON (jauregi)
- JOKO-GIZON (joko)
- JUNTA-GIZON (junta)
- JUSTIZIA-GIZON (justizia)
- KAKA-GIZON (gizon)
- KAKA-GIZON (kaka)
- KALA-GIZON (1 kala)
- KALE-GIZON (kale)
- KANTINA-GIZON (kantina)
- KASKOKO GIZON (kasko)
- LAGI-GIZON (lagi)
- LANDA-GIZON (landa)
- LASTA-GIZON (lasto)
- LASTOZKO GIZON (lasto)
- LEGEKO GIZON (lege)
- LEHEN-GIZON (gizon)
- LEIHO-GIZON (leiho)
- LETRA-GIZON (letra)
- LUMA-GIZON (luma)
- LUR-GIZON (lur)
- MARI-GIZON (mari)
- MEA-GIZON (mea)
- MENDI-GIZON (mendi)
- MUNDU-GIZON (mundu)
- OIHAN-GIZON (oihan)
- OLA-GIZON (1 ola)
- ONTZI-GIZON (ontzi)
- OTSO-GIZON (otso)
- POLIZIA-GIZON (polizia)
- POLIZIAKO GIZON (polizia)
- SALDA-GIZON (salda)
- SU-GIZON (1 su)
- TXORI-GIZON (1 txori)
- UDA-GIZON (uda)
- ZALDI-GIZON (zaldi)
- ZAMARI-GIZON (zamari)
- ZER GIZON-MODU (gizon)
- ZER GIZON-POSTURA (gizon)
- ZER GIZON-TAMAINA (gizon)
adelu.
Tr. Al Sur, donde la voz es de introducción moderna, se emplea en sentidos bastante divergentes y apartados de los valores originales; sobre todo 'estreno' 'adorno'.
1.
(S; Dv (S), H (BN, S))
Ref.:
A;
Lrq
.
Preparación. "Préparation, préparatif" Dv. "Préparation, arrangement" H. "1.º préparatifs d'un repas; 2.º emplettes en vue d'un repas" Lrq.
--Tonsüra Ordenü bat deia? --Ez, Ordenetara adelü bat baizik. Bp I 80. Ezinago adelü profeitable bat düzü grazia handiago baten jardiesteko. Mst IV 12, 4. Zure bethiereko adelien gogoa. Ip Imit III 22, 5.
Preparación. "Préparation, préparatif" Dv. "Préparation, arrangement" H. "1.º préparatifs d'un repas; 2.º emplettes en vue d'un repas" Lrq.
--Tonsüra Ordenü bat deia? --Ez, Ordenetara adelü bat baizik. Bp I 80. Ezinago adelü profeitable bat düzü grazia handiago baten jardiesteko. Mst IV 12, 4. Zure bethiereko adelien gogoa. Ip Imit III 22, 5.
2.
"Adorno"
BeraLzM.
Oe bi egozan [...] zikirijozko ixara ta oeganekodunak eta beste milla bat eta erdi adelu ta edergalludunak. Otx 124. Orrenbeste bitxi ta adeluren tartian geure burubak andi ikusirik, siñistu be ezin egin ixango dogu [...] andiki-seme ezkareanik. Ib. 118.
Oe bi egozan [...] zikirijozko ixara ta oeganekodunak eta beste milla bat eta erdi adelu ta edergalludunak. Otx 124. Orrenbeste bitxi ta adeluren tartian geure burubak andi ikusirik, siñistu be ezin egin ixango dogu [...] andiki-seme ezkareanik. Ib. 118.
3.
"Estreno"
BeraLzM y A DBols.
.
"Aragonen diote: Erramu-egunean adelurik eztarabilenak eztu eskurik
, el que no estrena nada el día de Ramos"
A EY I 330.
Ta apaiz berriaren adeluko aaria artu ta aren aragia esparru deunean egosirik, Aaronek eta aren semeek yango dute. "Arietem autem consecrationis tolles" . Ol Ex 29, 31 (BiblE sagarapeneko aharia). Gaur be, soiñeko barriaren asiera ta adeluz al zagoz? Erkiag Arran 19. Eta an doa mutilla, gizon bien erdian, eskuturretatik kataiez lotua. An aurreko komisaritegian utzi dabe [...]. Leenago ostera, agiria, pistola adelubakoa ta txanpon ondarrak kendu egin deutsez. Erkiag BatB 188 (ref. a una pistola nueva que no ha sido disparada).
Ta apaiz berriaren adeluko aaria artu ta aren aragia esparru deunean egosirik, Aaronek eta aren semeek yango dute. "Arietem autem consecrationis tolles" . Ol Ex 29, 31 (BiblE sagarapeneko aharia). Gaur be, soiñeko barriaren asiera ta adeluz al zagoz? Erkiag Arran 19. Eta an doa mutilla, gizon bien erdian, eskuturretatik kataiez lotua. An aurreko komisaritegian utzi dabe [...]. Leenago ostera, agiria, pistola adelubakoa ta txanpon ondarrak kendu egin deutsez. Erkiag BatB 188 (ref. a una pistola nueva que no ha sido disparada).
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
