Harremana

    OEH - Bilaketa

    5751 emaitza gizon bilaketarentzat

    Sarrera buruan (103)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    ahalmen.
    sense-1
    1. (Hb), almen (V, G; Lar, Añ, Izt 96r, Dv, H). Ref.: A, Iz ArOñ y Elexp Berg (almen).
    Facultad, poder; fuerza, potencia. "Poder, fuerzas" Lar. "Poderío" , "potencia" Lar y Añ. "Puissance" Lh. "Ointxe eztaukat aua zabaltzeko almenik pe" Elexp Berg. . Tr. Documentado, con la excepción de Mirande, exclusivamente en la tradición meridional. En DFrec hay 100 ejs. de ahalmen y 12 de almen, todos ellos meridionales.
    Ez du biotzik eta almenik bekatuaren bide eta perill andi urko onetatik irteteko. AA III 611. Erregutzen dizut, arki zaitezela dezun almen edo poderioz bat niri laguntzeko nere eriotzako orduan. Echve OngiB 147. Are geiagoko mirariak egin izan zituen Okendok, Holandako almen guztiaren kontra. Izt C 441. Jesus ikustera joan ziran, eta bere almen ta eskubide andiak zabaldu zituzten. Lard 388. Ez ditut kantatzen Tiberko uriren aunditasuna eta almena. "Poderío". Otag EE 1882c, 412. Bere almen guziarekin gorde ditzala Jaungoikuak Franziskoren semien biotzak. Bv AsL 210. Izarretara [Iparragirre] jaso dezadan / betor andikan almena. AB AmaE 138. Erri-seme bat bizi dan arte / izango dezu bizia, / izengañ, almen, dinbreak eta / gañera omen aundia. FrantzesB II 131. Matsaren emakaia / pozkida osua, / almen pare gabia / txitez doatsua. JanEd II 10. Itzik esateko almenikan gabe. Apaol 54.
    ( s. XX.) Uri andi baten indar, almen ta bizitza. Ag G 216. Ordu batzuetan oñez ibiltzeko almena zuten gizon danak. Ib. 90. Beren trebetasun eta erti-almena, guzioi adiraziaz. Garit Usand 28. Gaur toki batzuetan aotan darabiltzkiten zuaitz-almenak. JMB LEItz 96. Ez zion Jaungoikoak iñori ortarako eskubiderik edo almenik eman. Inza Azalp 106. Mikel Gongotzon Euzko-Zaindari, / Zeru-almenez betia. Enb 113. Atsekabiak gure almenak / ipiñi dauskuz lotuta. Ib. 35. Almena izan arren / dirua irabazteko. MendaroTx 217. Gizona, ordea, yare baita, buru-aalmenen yaurbidea bere esku baitu. Ldi IL 125. Igi-almena ibilliaz erakusten bait-da egokien. Markiegi (in Ldi IL 9). Berriz ta berriz xalinko berri / eiteko ba du âlmena. Or Eus 84. Tximista-almena. GJaur Pisia 201. Txarrerako almen ori be badau gizonak. Eguzk GizAuz 102. Ordezkari Berezia izendatu dezake, almen bereziaz jantziaz. "Poderes concretos". EAEg 8-4-1937, 1458. Orretarako ez daukat almenik, gutxigo eskubiderik. Munita 105. Ezkutuan gorderik zittun aalmen gaizkiñak (poderes malignos) Alostarraren gañera jaurtigi zittun. Etxde AlosT 83. Pekatarien biotz gogorrak samurtzeko ahalmena euki zezakean biotz bakar baten eskea. Etxde JJ 230. Haiek [druidak] zedukaten ahalmen izpiritual guztia, erregeak ahalmen tenporalaren zati baten jabe baizik ez zirelarik. Mde Pr 228. Mintzatzeko ahalmena itzuli zitzaionean. Mde HaurB 102. Almen eta naimen bat ziran, eta nai ukaitea, egitea zan. Or Aitork 201. Ezkondu ginduzan legez, ezkontzea ausiteko almena be badaukala. Bilbao IpuiB 146. Hain handia zan [...] janzki berriek zeukaten ahalmena. Osk Kurl 58. Adirazpide-almena areagotuz. Gazt MusIx 168. Izaki bakoitzari, izaki berriak sortzeko almen eta indarra ezarri dizkio. MAtx Gazt 25. Zeure almen guztia erabil zenezake geiegizko abarrak iñausteko. Ibiñ Virgil 89. Baiña gorputza gelditua eta gure lenagoko gauzak-eta gogoratzeko almena, asko joanda. Alzola Atalak 78. Askok egin dituzte liburu osoak gai bati buruz, baña guk ez degu olako almenik. Uzt Sas 22. [Santa Teresaren] giza-aalmenak eredu lez agertzen dira edozein jokabidetan. Onaind STeresa 116. Eriotzaren almenak aipatzen. "Del poder de la muerte". Berron Kijote 20. Sentimenduak sor eta gogorazteko ahalmena kentzen badiogu [musikari] . MIH 156.
    v. tbn. Erkiag Arran 115 (BatB 117 almen). Vill Jaink 113 (66 almen). Almen: Belaus Andoni 5. JBDei 1919, 261. GMant Goi 84. Alz Txib 95. Anab Usauri 77. Aitzol in Laux BBa XII. NEtx Antz 108. Txill Let 102. Basarri 91. And AUzta 112. Zait Plat 78. Gerrika 52. Insausti 180.
    azpiadiera-1.1
    + almen (Lar, Añ, Dv, H). "Potencias del alma" Lar, Añ.
    Animaren potenziak, aahalak edo almenak dirade hiru. CatBurg 42. (aalmen en CatOiq 528 y 560) Batu egizuez o arimak zeuroen zenzun ta almenak. Añ LoraS 132. Nola bai ziraden zenzuzte ta kordegabetze zeruzkoak, eta bere almenen goiratzeak. 'Elevación de potencias'. Aran SIgn 28. Animaren almenekin egiten dena. Legaz 19. Almena ohek. Ib. 51. Gorde ditzatzun nere animako almen eta gorputzeko zentsuak. SMiguel 20. Aidako usteak uste bakarrak daiz, eta almen bakar baten erneten daiz: adinean. "Y suelen concebirse en potencia simple única: en el entendimiento". A Gram 163. Gure arimea dala bat eta daukazala iru almen, gomutea, adina eta borondatea. Itz Azald 25. Bada arimako almenak iñok ikusten eztitu. Ag AL 10. Arimearen almenak iru dira: gomutamena, adimena ta naimena. KIkV 21. (tbn. almenak en KIkG 14) Jakintza ez da gizon osoa, gorputz eta arima, bere ahalmen guziekin, ase dezakeen gauza. MEIG III 118.
    sense-2
    2. "Potencias de la tierra, munduko mendeak, almenak" Lar.
    azpiadiera-2.1
    Ai, nonbaiteko ahalmen batek nahi izanen balu, gaur biziko zituzten ordu apur horietan, arima bien egiazko elkargoa lor ahal zezaten, mirari baten bidez! Mde HaurB 90.
    sense-3
    3. Potencia mecánica; potencia eléctrica.
    Ur-iauziaren almena [...] kiligrametroka neurtzen da; tximistearena Watt deritxon neurriko batekoagaz. GJaur Pisia 201. Almena indar-besoagaz zenbakoizturik, eta eragozpena eragozpen besoagaz, bardin. Ib. 44. Zeingiak eta almena, zenbat erretzen duten eta zenbat bira ematen dituzten [igikaiak] . "Potencia". EAEg 17-4-1937, 1517.
    azpisarrera-1
    AHALMENAREN AHALMENEZ. Con todas (sus, etc.) fuerzas.
    Eta okerkeri ori, nere almenaren almenez desegin bearra da. "A todo mi poderío". Berron Kijote 101.
    azpisarrera-2
    AHALMENEKO. Potencial (modo verbal). "Almeneko aldamena, modo potencial" A Gram 366.
    azpisarrera-3
    AHALMENEZ AHALMEN (Hb; almen- Lar). "(De) poder a poder" Lar.

    ahalmen

    ahalmen
    << ahalketi 0 / 0 ahamen >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper