OEH - Bilaketa

5802 emaitza gizon bilaketarentzat

Sarrera buruan (103)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 a.
sense-1
(V; Lar, , Dv (V), H), aa Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg .
(Pron. y adj. demostrativo sing. de tercer grado, empleado tbn. como pron. de tercera persona). "Él, ella, pronombre" Lar. "Aquél, aquélla, aquello" Lar, . "Él, ella" . "¿(Qué es) aquello?, zer da a? " Ib. "Aquel [...]. Gizajo a, ez dago ondo " Etxba Eib. "Aquél [...]. Begira nintzan artian jausi zan a" Ib. Cf., tras frase relativa, ReinEusk 81 (Urroz-Villa, 1582): guyçona charduc bufetabat emanagatic quexasen den ha; podría tratarse de una mera particularidad gráfica. v. hura. . Tr. Documentado desde Lazarraga, es general en la tradición vizcaína y, en los casos oblicuos (v. infra ), tbn. en los demás dialectos. En J.J. Moguel hay a y aa. Con acento gráfico se encuentra en Cardaberaz (Bast), Moguel, J.J. Moguel, Añibarro y fray Bartolomé. En este apartado citamos solamente los ejs. en caso absoluto.
Ene laztanak merezidu dau / oi asko abantajarik; / a serbitzerren aspertu banax, / banago deskansadurik. Lazarraga A14 (1183r). A legez izan baniz. EgiaK 87. Erkules baño obe dogu / geure parteti Bulkano, / goruetan a badago. BBizk 14. Eriotza bat egin ta, dio, / dago Barrabas karzelan, / nor nai dezute, Nazarenoa / edo a libra dezadan? Cb Bast 30 (probablemente se mantiene, metri causa, la forma del orig. vizcaíno). Zetarako egin eutsan Kristok itaune a? Mg CO 114. Aek, erraiarijak. A, urkulia. Beste a, anezkia. Mg PAb 140. Alde egin ardura andiaz okasiño bekatutsu guztietatik; eta batezbere a, ta a. LoraS 149. Baita itxi eukian sakramentu bakar a mundu bazter baten. fB Ic III 10. Nik bada barristau nai deutsut eskabide a bera. JJMg BasEsc 25. Errazto lograuko eutsala ezkontza aa. Ib. 229. Ezta au a baño balijo txikijagokua. Astar II 205. A da Kain. Ur MarIl 44. A baño oberen bat. AB AmaE 235. Zeinbat dagoz munduan / a lango... lagunak...! Azc PB 55. Amabietako txiliñaren durundi edo iskanbilak betiko moduan ekarriko dau a maira. A BeinB 40. Lur-ondarrez bete eben leku a. Itz Azald 12. Ire adiskide ona dok a. Echta Jos 199. Ia onian zuzendu al eitekian zoritxarreko arazo a. Kk Ab I 26. A lako kirtenaz eztabaidetan ibilli ezkero. Ib. 41. Beitu zugatz aren azpijan jezarrita dagon eskale ziztrin-loi a. Altuna 96. Nire erritar a. Or Tormes 93. Etorriten danian portura ontzia, / a errekistaten dauko biar nagusia. Enb 162. Nor da arako a, norberen etxian iñok gura ixaten eztauana? Otx 42. Eta arrats a baxen samurrik / etzan ixan leiar mietan. Laux AB 47. Anka-luzea ei zan asto a. Bilbao IpuiB 19. A be taberna zalia zonan ba. SM Zirik 27. Zaldun a bere baratz landuan idoroteko asmoz. Erkiag BatB 44. Bere kontura asiko da zer edo a egiten. Ib. 171. Iñork be ez ekien nongua zan neskato a. Alzola Atalak 39. Ez neban besterik nai izan aiskidetasun garbixan a zerbidu baño. Etxba Ibilt 483. A izaten zan erri jator bat / berotasunez ioa. FEtxeb 96.
azpiadiera-1.1
(V-gip ap. Iz ArOñ; H (que cita a fB)) .
(Antepuesto al sust.). " Á sokia " Iz ArOñ (s.v. au).
Eurena da a egin biarra. fB Ic III 81. Zer deretxazu dala a Infernua, zeinetara yatzi zan il azkero. CatLlo 24. A alabatxo Jaungoikoarena. Echta Jos 181. A agure zimela. Kk Ab II 166. A andrea Bertoldaren emaztia zan. Otx 105. Eruateko a aingira fabrikako nausiari. SM Zirik 101. A gizon-a zoratuta edo euala. Ib. 118. Bere gurasoak zoritxar aunditzat eukien a euren seme maitearen bizitza a. Alzola Atalak 88. Ez neban ezagutzen a abade gaztea. Ib. 122.
azpiadiera-1.2
(Introduciendo oraciones exclamativas o ponderativas). v. infra A BAI.
A zan terzioa, / gizonak eukiteko / ona juizioa. EusJok II 93. A da gau gazte-zalea! Azc PB 63. Uger da uger, a zan uger egitea! A BGuzur 133. Motel-motel, itzal-itzal, / a zan illuntasuna...! Echta Jos 86. A zan atsegiña nik euki nebana igandian! Kk Ab I 11. A zan ekaitz gogorra! Altuna 67. A zuan biarra! Enb 178. A zan ixatekua! Otx 84. A zan ezkontsari panpiña. Laux AB 54. A zan beroaren larria, bapere aizeputzik bage! Erkiag Arran 23. Eldu kirtenetik eta a zan tragua a! SM Zirik 18. Mutillek, a zuan baltzak igarotea, a! Bilbao IpuiB 106. A poza otsoarena! Ib. 52. A zan meriendia samurra. And AUzta 66. A zan kasua, armarik ez ta / armak entregau bearrak. FEtxeb 33.
azpiadiera-1.3
(En casos oblicuos de decl.). Tr. De uso gral. (para el caso absoluto, salvo en vizcaíno, se emplea hura ). En roncalés y salacenco aparece la var. kar- (karen CatSal 23, kari Mdg 125) y en aezcoano gar- (garek CatAe 36). Para el ergativo, entre los septentrionales y guipuzcoanos (h)ark es con mucho la var. más usual; le siguen por orden de frecuencia (h)arek y (h)arrek. En los vizcaínos alternan arek y ak. Para el ines., la forma propia de la tradición vizcaína es atan, frente a -artan del resto de los dialectos; hay además aretan en textos vizcaínos y, en menor medida, guipuzcoanos desde finales del s. XIX.
Hark nigana eztaduka unsa leialdaterik, / ni ere elikaturen niz orai hura gaberik; / saroia da lohitu eta eztut haren beharrik. E 167. Arenzat jaio ninzala ta / enagiala largatu. Lazarraga B27 (1204r). Haren izena Ioana, / ez ote gaizki emana? O Po 35. Uste gaizto artan arkitzen zen Obispo hura. Mb IArg I 82. Belhagiliak errege harek zütian deslürratü . Egiat 171. Zuk uste dozu, ak ofendiduta zaukazala. Mg CO 222. Aurra billatu zezatela, eta gero argana itzultzeko. Lard 368. Ez nindaken ase hari beha egoitetik. JE Bur 61. Atzian-atzian polito jarraitu eutson gizon areri. Kk Ab II 44. Iainkozko gizon arrek aitakiro artu nindun. Or Aitork 121.
azpiadiera-1.4
(En gen., introduciendo enunciados exclamativos o ponderativos). " Haren harriya ibiltzeko postura! " ZestErret. Tr. De uso gral. al Sur.
Ai aren larriya! Urruz Urz 23. Aren arrata, aren ekiña! A Ardi 58. Txokolate gordin pixka bat artu, eta aren egarria! FIr 149. Aren nekea! Ldi UO 50. Aren poza! Or Aitork 209. Ai, Jauna! Aren arpegia! NEtx LBB 91.
azpisarrera-1
A BAI (Introduciendo oraciones exclamativas o ponderativas).
Ara aurtxo bat: ark bai zerura bear duela, ta gloria andia izango duela. Cb Just 25. Ak bai, esango leukez kontuok ederki! AB AmaE 237. A bai eperdiantzat / zala pekatua! Azc PB 340. A bai zala pepe eginda bizitea! Bilbao IpuiB 159. Arek bai ebala oiñetan bizkortasuna! Erkiag Arran 37. Gernika aldera adi nengoan, / a bai zan arratsaldea, / ikusi neban egazkin batzun / arantza etorrerea. FEtxeb 37.
a
<< ZER GIZON-TAMAINA 0 / 0 abade >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper