(V-gip, S-saug; Lar, Añ, H; th- VocBN, H), taxa (Urt II 289) Ref.: Lh (thatxa); Elexp Berg .
Defecto (físico o moral), imperfección, falta, fallo. "Argema, beginotha, begiko taxa" Urt II 289. "Tacha, falta, nota" Lar. "Tacha, falta" Añ. "Tache, défaut naturel ou accidentel sur un corps" VocBN. "Bathaioak khentzen du sortzezko bekhatuaren tatxa, c'est le baptême qui enlève la tache du péché originel. [...] Thatxarik ezta aurkhituko gure arbasoetan, il ne se trouvera pas de tache [...]. Tatxa beltz bat bizkarrean duen xakhur xuria, chien blanc qui a une tache noir sur le dos. [...] Mando thatxarik eztuen bat nahi duena, ibil bedi oinez, que celui qui veut un mulet sans défaut, aille à pied (prov.). Zer tatxa duke ahari saltzen duzun horrek, hoin diru gutitan emaiten baituzu, quelle maladie peut avoir ce mouton [...]? " H. "Goître de la brebis" Lh. "Arek Jangoikuai be topauko loskio tatxan bat" Elexp Berg. Tr. Documentado en textos septentrionales desde Leiçarraga; en el s. XX sólo se encuentra en Etchamendy y Xalbador. Al Sur aparece ya en Lazarraga; su uso es más frecuente que al Norte durante los ss. XIX y XX. La forma general es tatxa. Hay taxa en Voltoire, UskLiB (v. tatxagabe ) y ECocin, y thatxa en Leiçarraga.
Estimatzen dituztela egun orozko delizioak, thatxák eta makulák. Lç 2 Petr 2, 13 (TB tatxa; He laido, Dv khutsapen, Ol sats ). Ta gero juzgadu / bestegan balitz tatxarik. Lazarraga A23, 1195r. Arren zaoza exilik, / oi eta baldin gura badozu / ez difinzuen tatxarik. Ib. A27a, 1201r. Eztu taxa garabik. Volt 250. Hala hitz sainduaz nola tatxa gabe biziaz. EZ Man I 14 (quizá adj. tatxagabe). Gehiago haste danik / egin zintuen garbi, / Adamen tatxarik gabe / hargatik gatzarazi. EZ Eliç 412. Dakitenetan nihork nihori nihoren baia eta tatxa erranagatik egia segur hala dakienean ezta bekhatu. Harb 172s. Penitenziak darozkigu / tatxa gustiak xahutzen. Gç 216. Aditzen dut kulpaz, bekhatuak gure arimari egiten dioen notha edo tatxa. CatLav 274. (V 137) Begira detzatzun ordenu hauk tatxarik eta erreportxurik gabeko molde batez. He 1 Tim 6, 14 (TB tatxa; Lç makula, Dv, Bibl not(h)a, Ol, Ker, BiblE akats, IBk kutsu ). Latin eta griegoak ere [...], lenago tatxa asko zituzten. Cb EBO 21. Behar da izan fruitua ongi kondizionatua eta taxarik gabe. ECocin 49. Ama tatxarik gabea. Añ CatAN 78. Edertasúna tatxarik gábe. LE Doc 250. Begira, egotzi ote diozun lagun urkoari ez duan tatxa, edo egin ez duan oker andiren bat. AA II 223. Galdetzen badizu erosleak tatxarik daukan saldu nai diozun gauzak. Ib. 184. Milla tatxa ta palta euki arren, aixaatuten deutsa buruba diabrubak. fB Ic III 351. Egiten dabe pekatu, idi, bei, txal, idisko, zaldi, mando edo beste abere tatxa edo faltaren bat daukana, alakorik ezpaleuka legez salzen dabeenak. Astar II 166. Nere amar ardiyak [...] / ez diyotek tatxikan / billatuko iñon. Bil 119. Bere erakuste ta eginkizunetan tatxarik gabeko gizontzat. Aran SIgn 56. Eztu tatxa bat bakarra, / mingaña dauka azkarra. Xe 274. Tatxa bat du desperra, / esain dut zergatik, / zankua ariñago / altxatziagatik. Noe 40. Orain dira tatxak, / bistan daude mantxak. AzpPr 64.
( s. XX) Fermiñak ekarri eban / katilluan gatza, / itz bat esan da dana / neskatxaren tatxa. JanEd II 80. Neuk ere badet bada / iñork ainbat tatxa. Tx B 49. Deus tatxarik zaldiari / ez dakioken kausi. Etcham 67. Tatxak esplikatutzen / ezin naiz isildu, / erritiroan nola / naizen umildu. Bertsol 1932, 244. Ari yaz ire tatxak / besteri emanez. Yanzi 119. Orren gerri ta beso-belaunak / iñon ez dute tatxikan. Basarri 82. Torretxo oni tatxa billatzen / bakar batzuek badira. And AUzta 134. Tratuba egin genduben / tatxa erretatxa, / irutatikan batek / badauka kolatxa. Auspoa 60, 147. Aita nuen gizon bat tatxarik gabea. Xa Odol 76. Ez da jende ez kabalarik, zerbait tatxa ez duenik. EZBB I 109. Neure herriak [...] hutsik eta tatxarik badu ugari. MIH 212. Zer da hori horrenbeste tatxarik gabeko orrialderen aldean? MEIG III 79.
v. tbn. PE in Ud 27. EusJok 94. MendaroTx 132. Olea 42.