OEH - Bilaketa

528 emaitza idi bilaketarentzat

Sarrera buruan (62)


Sarrera osoan (466)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
zerraldo.
sense-1
1. (G, AN-5vill; , Dv (G), Zam Voc), zarraldo (AN-5vill, L; Lar SupH, HeH Voc 465, Hb), zerraldoi (V), zarraldoia ((det.). msOch 317, Izt 11v), zerroldo (H (G)), zarralde (V; msOch 317, Izt 11v) Ref.: A (zerraldo, zerraldoi , zarralde, zarraldo) .
Ataúd, féretro; andas (de muerto), camilla. "Andas de muerto" Lar Sup y Añ. "Ataúd" . "Andas" Izt 11v. "Cercueil" H. "Anda, féretro. En V-m se llama zerraldo al féretro de niños: al común le llaman anda " A (que cita tbn. RS). " Zerraldoi: 1.º (V-m), camilla, parihuela; 2.º (V, ...), el ataúd antiguo sin cubierta" Ib. Azkue dice tomar zarralde de Añibarro, refiriéndose a msOch 317, donde aparece junto a zarraldoia (v. FDA 38). Tr. Documentado en RS y autores meridionales del s. XX, mayoritariamente con el sentido de 'ataúd, féretro'. Zerraldo es la forma gral. Hay zerraldoi en un ej. de Iraizoz (junto a zerraldo ) y en Kerejeta. En DFrec hay 10 ejs. de zerraldo.
Ugatzean edaten dana, zerraldoetan esuro. "Lo que en la teta se bebe, en las andas se vierte" . RS 420. Alaba eta ama zerraldo batean obiratu ditugu. Zab Gabon 39. Illobira daramazkitenak zerraldotik jeikitzen dira. Zink Crit 20. An datza bakaldunoi zerraldo (kutxa) baten. Altuna 14. Gaixo zeudenak zerraldoetan eta ogeetan enparantzara ateratzen zituten. Or Act 5, 15 (Lç likteretan, He kamastretan,TB ohetxo batzuetan, Dv lastairetan, Ol oetan, BiblE ohatiletan). Arotz agure orrek amaitu dau lana. Zerraldo baltza daurkit etxeko atian. Laux BBa 14. Zerraldo-olen artetik. Ldi BB 90. Il-oea (zerraldoa) ukitu zuen. Ir YKBiz 149. Eta inguru guzian laster-egiñik gaizki zeudenak zerraldoietan ekartzen asi ziran [...]. Eri guziak aren aurrera eraman zituzten. Ib. 215. Zerraldoa kandelaz inguraturik. Etxde AlosT 92. Orra nun dagon zerraldo baten ill-otzik bere gorputza. BEnb NereA 99. Beren gorputzak ildako animaren zerraldo dituzu. Illik arkitzen dira. MAtx Gazt 97. Jagi zaitez, artu zerraldoi (ogetxo) ori ta zabiltza. Ker EMeza 119 (ap. DRA). Ori egitean ipintzen dute [Jesukristoren gorputza] / kristalezko zerraldoan. Insausti 109.
v. tbn. TP Y 1933, 89. Or Tormes 87. Jaukol Biozk 52. Zait Sof 51. Bilbao IpuiB 180. Munita 141. Erkiag BatB 184. NEtx LBB 185. Uzt Auspoa 67, 112.
azpiadiera-1.1
Udalaitzek ildako gotzai baten zerraldo-itxura artu zuan. NEtx LBB 14.
sense-2
2. (G-goi-to ap. A; Lh). (Caer(se))redondo, todo lo largo que (es, etc.), (dejar, quedar, estar...) tumbado, postrado como muerto. "De bruces. Zerraldo erori (G), caerse de bruces. Jo muturrean ta zerraldo bota zuen (G-to), le pegó en los morros y le echó de bruces" A. " Zerraldo erori, tomber en roulant" Lh. "De repente. Se dice en el matadero cuando se pega con el mazo en la cabeza a la res que se sacrifica. Zerraldo erori uan, cayó de repente" SMuj. Tr. Documentado en autores meridionales del s. XX.
Ordun Santa Kruzek kañoi-dunbada bat botatzen du. Lau ez beste guziak an gelditu ziran zerraldo. Lau aiek iges egin. Or SCruz 104. Urrik azpikeriz, burni-agaz yota zerraldo uzten du Bikendi. [...]; oldartzen dire elkargana bi idi bezala. Or Mi 58. Lurrera jaurti zun zerraldo. Sudurretik odola barbarka zeriola zutitu zenean [...]. TAg Uzt 64. Ura lurrera zerraldo erorita gero. 'Al caer él al suelo' . Zait Sof 30. Gurditik bera zerraldo irauli nun . 'Cae redondo de espaldas desde el carro' . Ib. 79. Grrr bezelako soñu bat eztarritik atera zitzaion eta saits batera zerraldo erori zan. JAIraz Bizia 89. Etsaiak esesten bait-nau, lurrean zerraldo etzanarazi. Ol Ps 143, 3. Pazi aundi batetik eran oi zuan [ardoa] , lurrera zerraldo erori arte. EG 1957 (3-4), 50. Fortunato zerraldo lurreratu zan. NEtx Antz 149. Apotzarra bezela lurrean zerraldo utzi zun kordegabeturik, odol-jario. Etxde JJ 127. Tiroa, ezkerreko saietsetik biotzeraño sartu zitzaion eta [...] zerraldo gelditu zen. Ib. 153. Besterik ez pentsatzea obe zen; alegia, erori ta kolpe txar batez zerraldo erori izatea. Ib. 251. Aize gabeko ur lo bat dago. Ez dagi arnas aide argiak [...] berbak badautse begirunerik zerraldo datzan aide zuri ta santuari. Gand Elorri 77. Burua jota zerraldo erori lurrera. Kaskezurra autsi. Bereala illa zan. Anab Poli 65. Emen ere gizonak alperkerian: batzuk zutik, besteak exerita ta lurrean zerraldo etzanda ez gutxi. Anab Aprika 26. Arraitzar aundiak ontzi ondoan daudenean zerraldo uzteko makil lodi bat zan. AGoen Agurea 17. Zerraldo lurreratu ta ilda banego bezela gelditu omen nintzan. Zubill 42. Il da! dio intziri batean [...]. Eta bereala, oe gaiñean, gaztea zerraldo dagoen parez-pare, [...]. NEtx LBB 109. Zerraldo, eskuak zabalik [...] betiko loan jausirik. Azurm HitzB 58. Ukabilka ebaindua, bere oe-gaiñean zerraldo, aoz-gora etzan-ta, korde-zipitzik ere gabe. Berron Kijote 181. Buruak alkar jo-eraziz, zerraldo! Korde gabe utzi nizkin. Ataño TxanKan 53s. Bi [ate], zerraldo ur gañean gelditu ziran; da iru eritu. TxGarm BordaB 150. Eta ez dira gehiegi hauzi horretan batera ala bestera [...] makurtzen ez direnak. Payne, berriz, alde batera zerraldo eroria ageri zaigu, makurtua ez ezik. MEIG VIII 34.
v. tbn. Lek EunD 32.
azpiadiera-2.1
Naiz ta nik zerraldo il [...] bearra izan.'Aun cuando deba yo morir irremediablemente'. Zait Sof 76. Ta niretarrak zerraldo illik eroritzeko beste lur bakarrik iritxi bezate. 'Lo bastante para caer muertos en ella'. Ib. 128.
azpiadiera-2.2
Eta, jakiña, etzan nintzan ordurako, zerraldo lo bereala. Alkain 157.
zerraldo
<< zerbait 0 / 0 zertsu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper