OEH - Bilaketa

528 emaitza idi bilaketarentzat

Sarrera buruan (62)


Sarrera osoan (466)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
froga.
tradizioa
Tr. En textos meridionales la forma prueba es más frecuente que proba (excepto en la 3.ª acepción). Emplean froga los autores labortanos y bajo-navarros (además de Villasante), proba los suletinos (Eguiateguy tbn. broba ). En DFrec hay 38 ejs. de froga, 69 (la gran mayoría de la 3.a acepción) de proba , 4 de prueba y uno de proga, todos ellos meridionales.
sense-1
1. (SP, Urt II 302, Dv, H), proba (S ap. Lrq ), prueba (Lar, ), broba, poroga (ph- Dv), proga.
Prueba, demostración. "Preuve, établissement d'un fait, d'une vérité, par arguments, raisons, documents" H. v. frogantza, forogu (2).
Gure amorio handiaren froga klarki erakutsi zeneraukun. Mat 276. Ez da berthutearen froga seguragorik sofrikariak baiño. Ch I 16, 4. Davidek [...] emango digu pruebarik onena. Lar SermAzc 55. Amodio horren froga ageri eta segur bat ematen darotzu. He Gudu 141. Berzeren broba eman eztaiteke, bena bai gerthaldi zonbaitez gaizak arrimatüren dütügü. Egiat 171 (266 proba). Gaurko eguneko jazoeretan emoten ditubeen bakezko señale eta pruabak gaitik. (1848). BBatzarN 167. Artuko du proga, / au ez dala droga. Bil 93. Eman nai dizut sospetxa guzitik libratuko zaituen señale eta prueba bat. Arr May 177. Emazte hun zirela / orai badit nik proba. Balad 42. Ez dugu haatik deus frogarik horren finkatzeko, doidoia Sosiondoan ezagutu dugun atxo xahar baten errana baizik. Zerb Azk 10. Ze beste proba nahi duzue, egia diogula? Arti Tobera 283. Zer froga duk ardiak ebatsi dauzkitela? Larz Iru 84. Zonbat maitasun froga / ez daukuzu eman! Xa Odol 308. Nigarra ez da beti pena handi baten froga. EZBB I 69. Hemen ezin azal ditzakegu froga eta lekuko horiek banan-banan. MEIG VIII 115. (MEIG I 215 proba)
v. tbn. Harb 289. Hm 84. Mong 586. ES 384. CatLav 143 (V 74). Lg II 269. Mih 118. Monho 42. JesBih 440. MarIl 96. Jaur 153. Gy 245. Hb Esk 7. Dv Lab 146. Laph 216. Elzb PAd 48. Elsb Fram VI. Lap 234 (V 105). HU Aurp 178. Lf Murtuts 6. JEtchep 68. Vill Jaink 137. Larz Senper 80. Ardoy SFran 119. Xa EzinB 108. Larre ArtzainE 72. Proba: Arch Fab 217. PierKat 57. Vill Jaink 45. Etxba Ibilt 481. Prueba: Gco II 79. Añ MisE 28. Astar II 67. Afrika 48. Arrantz 91. JanEd I 97. Bil 31. Sor Gabon 40. Ud 157. PE 22. Bv AsL 137. AB AmaE 274. AzpPr 24. Auspoa 97, 51. Ag Kr 149. Tx B I 139. Ugalde Iltz 64.
sense-2
2. (SP, Lar, Lecl, H), proba, prueba. Prueba, examen; situación, dificultad que pone a prueba. "Experimento" Lar. "Épreuve, expérience" H.
Zer gizon andi askoren egsaminak, pruebak, zer tentazio ta persekuzioak. Cb Just 41. Zertako ene bihotza eman duzu froga garratz hortan! Mih 126. Ta antxe pruebara / ostera bigarrenagaz / esaminatzera. DurPl 115. Prueba edo esturasuneko denporan biar dabé [...] egin alegiña euren [...] obligaziñoia pagétako. (1859). BBatzarN 185. Bederatziurrenian probaako eman bear nazu beia. Sor Bar 105. Nork esan leikez Pedroren jarrileku ta eskubideak izan dituan prueba ta eramankizunak? Ag Serm 163s. Galdera eta pruebatan estutu badute ere, ez da bein ere izutu. Goñi 98. Zeren bertso hok idazten ditudan / ostegun honetan, ene besondoa proba gogorrean bait du ipini. Lasa Poem 105. Amabost eguneko proba. Orduan ala izaten zan oitura, eta orduan soldata erabaki. BAyerbe 52. Bietara probak egin genituan, azkenean [jersei] gabe erabaki zuten. JAzpiroz 190s. Prueba guztixe, irureun metro barruen: soltauerie, martxan aldatuerie, eta bidien baztertute istiagaz bakarrik, ibilteko baimen guztiak eskuratu. Gerrika 164.
v. tbn. Proba: Insausti 160. Prueba: Moc Damu 33. Albeniz 217.
sense-3
3. proba (V), prueba. Ref.: A, Etxba Eib y Elexp Berg (proba). Prueba (de deporte rural), competición, apuesta. "Prueba que consiste en hacer arrastrar enormes piedras a parejas de bueyes" A. " Datorren domekan probia ei dago Eibarko plazan " Etxba Eib. v. dema. Tr. Documentado sólo en textos meridionales, en las formas proba y, muy minoritariamente, prueba .
Proba, tratu edo beste gizoneen batzaar bat. JJMg BasEsc 121. Itxiten baditut ardangelaak, jokuak, probaak... esango dabee ezetarako gauza ez nazala. Ur MarIl 57. Mendexatik ekarri / probako bandera. EusJok II 131. Sarri egiten diraz / errietan probak, / parte biak jarririk / defensore onak. Ib. 83. Proban bezela jun zan / arin indarrian. Noe 109. Orren pruebak leku askotan / dauzkagu ikusiyak, / oraindañoko marka guziyak / izango ditu ausiyak. EusJok 52. Lanetik etortzen ziranean, or joango itun [...] beren probak egitera. Ataño TxanKan 211. Asten dira arri jasote, gizon proba, aizkora, txinga eruate... Gerrika 220. Idi-probetan itzai jokatzen ibiltzen zan. Albeniz 211. Astean bi prueba: amar milla metro eta bost milla. Ib. 81.
v. tbn. Prueba: BBarand 179.
sense-4
4. proba (Lar).
Prueba (de imprenta). "Proba de imprenta" Lar.
Gerokoa, istorio luze xamarra da, suak probak, mapa eta guzti, erre baitzituen behin batean. MEIG III 156. Egileak, berandu ibili zelako dirudienez, ez zuen probak ikusteko eta zuzentzeko egokierarik izan. MEIG VII 55s (I 259 tbn. probak ).
azpisarrera-1
FROGA-ALDI. a) Prueba, intento. "Progaaldi, rato de probar. Ala sentitzen zute emen zenbait progaaldi zeruko gustoen" LE-Fag.
Eta nola uste hartaz eramanik ezpaita gelditzen, non ezten galtzen lehen froga aldian. SP Phil 254.
b) PROBALDI. "Prueba deportiva" Asp Leiz.
Goratxoago, Gezaltzan pentsatu zan urrena / irugarren probaldia. SMitx Aranz 82.
azpisarrera-2
FROGA-HARRI, PROBA-HARRI. a) Piedra de toque, medio de probar. Nah-izan dut jakin ea damurik batere gabe uzten zinuenetz [...]; ezen hori da froga harria bezala. "La pierre de touche". Birjin 465. Erdi-nahizko hiltze horren orhoitzapena froga-harri bilakatu zitzaion, edozoin auzitan egiaren berexteko. Lf in Zait Plat XIV.
b) (proba-a. V-gip; probarri V-gip, G-azp; proarri AN-larr). Ref.: Etxba Eib; Asp Leiz2 (proarri); Elexp Berg. Piedra para competiciones de arrastre. "Zenbat arrua ete zittuan Eibarko probarrixak" Etxba Eib. "Probarri, idi-probetan herrestaka eramaten den harri handi eta pisutsua" ZestErret.
Irureun arroba igaroa omen zan apustu artan erabilli zuten froga-arria. Izt C 246. Proba-arri ori ibilli bear genduala erriaren jiran. TxGarm BordaB 67.
azpisarrera-3
FROGA EGIN. Probar, hacer la prueba. " Prueba gauzaren batena egin, tentar el vado en algún negocio" VP 80r.
Frogaren egiteko eta gauza guztien bilhatzeko. ES 103. Behar zutela egiñ froga bakhunkoa / zoiñi zoakoken hark utzi khoroa. Gy 95. Egin beza prueba. Sor Gabon 30. Emendik ezautzen da ze kasta direan, / bestelan prueba egiñ tabernan gabean. AB AmaE 241. Orra or suburuan galdara bat ur goriaz, ta pruebie eingu. Kk Ab II 33. Ez ete leuskioe erantzungo mutilzar geratu baño ezkontza on bat egitia oba dala? Pruebarik egitea balitz!... Bilbao IpuiB 144. Ikusiko dozue zein polito ikasiko deutsuen "Aita Gurea" naiz beste edozein leziño! Eizue probea ia! Ib. 76. Posturia irabazita jaukagu. Pruebia eite alde ointxe jan jituat etxian amalau txuleta-ta. SM Zirik 71. Gure mendiko "hotela", / lo egiteko orbela, / bertan prueba egin dunari / galdetu bestela. Uzt Sas 71. Pentsatu dute, bi bei-pare errian diran onenak bi muturretatik erantsi ta [alkia] luzatuko dutela [...] baita prueba egin ere. BAyerbe 127. Alegin guztiagaz / egin dogu proba. FEtxeb 186. Etxeberri medikuak bide berrien froga etxean baizik egin ez zuelarik, geurera etorri zitzaigun. MEIG VI 55.
v. tbn. Proba egin: JAzpiroz 216. Prueba egin: Gco I 439. Munita 83. Auspoa 77-78, 29. Frogak egin: Zerb Azk 116.
azpisarrerakoSense-3.1
Probar, experimentar, sufrir.
Aurki alargun, bakarrik, lagunarekin oituta [...]. Prueba egin dutenak, itzik gabe ere ikasia zeukatek. Ongi aski bazekitek zer dan ori. Ataño TxanKan 174s.
azpisarrera-4
FROGA-LEKU, PROBA-LEKU. a) "Frogalekhu, lieu d'épreuve" Hb.
b) PROBA-LEKU. Probadero (lugar donde se realizan pruebas y competiciones). v. PROBA-PLAZA.
Desafiorik gure badozu / badagoz proba-lekuak. EusJok II 109. Idiak probalekuan jarduten daben antzean. Erkiag BatB 40.
azpisarrera-5
FROGAN EMAN. Poner a prueba.
Nola nahi baitu heien leialtasuna frogan eman. Mih 124.
azpisarrera-6
PROBA-PLAZA. Probadero. v. FROGA-LEKU (b).
Proba-plazak [...] zortzi zati ditu eta zati bakoitzak "zinta" du bere izena. Garm EskL I 140.
azpisarrera-7
IDI-PROBA. v. idi.
froga
<< floka 0 / 0 gabe >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper