Harremana

    OEH - Bilaketa

    528 emaitza idi bilaketarentzat

    Sarrera buruan (62)


    Sarrera osoan (466)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    siku.
    tradizioa
    Tr. Documentado sobre todo en la tradición vizcaína, en la forma siku; los pocos ejs. no vizcaínos son de seko/-u. En DFrec hay 3 ejs. de siku y 1 de seko.
    sense-1
    1. (V; Mic 9r, Lar, Añ, H (V)), seko (G-nav, AN-gip-larr-araq-ulz-egüés-erro-ilzarb-olza; Urt, H), seku (G-nav, AN-gip-larr-araq-ulz-erro) Ref.: Bon-Ond 155; A; Iz ArOñ ; Echaide Nav 248-49; Etxba Eib ; Elexp Berg .
    Seco. "Arens" Urt II 286. "Seca cosa, siku " Mic 9r. " Karrika, athorra, aho, mihi sikua, sekoa " H. Cf. seko.
    --Siku dago [alkandorea]? --Adarra nola. Mic 12v. Mic 12v. Mañarira jatsi nitzan / sopia bezela / altzi sikurik bagarik / burutik oñera. DurPl 55. Ifini eban [...] azur sikuz beterik eguan kanpo baten erdiyan. Zuzaeta 105. Itsasoko úrak erretiratuzire barnerát lekoabát bide utzirik leór edo seku lúrra. LE JMSB 307. Azur siku a. Añ GGero 327. [Gaztaiak] gazituten dan artian egon biar dau leku siku ta axetsuan. Ur Dial 88 (It legor, Dv, Ip idor). Ondar sikua. Ib. 46. Garbitasun andija ta azpi sikuba. "Cama seca" . Ib. 71. Sekuegi bada [haxixa,] emenda zazu saldarekin. ECocin 9. Geratu egin jakon siku eztarria. AB AmaE 246. Asko ta asko edanagaiti, / lur sikuak lez euria. Azc PB 78. Ni [bide] sikuenetik ezpaniñoian bere, [...]. "Por lo más enjuto" . Or Tormes 23. Mendi sikuren batian edo naiz desiertuan bertan basamortuak ziar ebillen. SM Zirik 18. Denpora sikuak. Arti MaldanB 190. Iruten dut astiro itogin sikua. Ib. 191. Nire ahoan / zapore siku / mingotsa. Ib. 201.
    azpiadiera-1.1
    Zergaitik diran gaurko negarrok / jarriko siku betiko. AB AmaE 80. Amaitu dein baino len / bere egarria / siku geldituten da / pitxar guztia. Azc PB 108.
    azpiadiera-1.2
    Katarro zarrak / edo estul sik[u] ta txarrak.Azc PB 291 (in Ur PoBasc 228 estul siku). Estul garratz ta siku bat adittu zan. Altuna 76.
    sense-2
    2. "Estéril cosa, gauza sikua, leorra " Lcc. " Lur sekoa, terre infertile, sèche" H. " Mendi-illara onetatik arutz, alde oso sikua da, de esta cordillera en adelante, tierra seca" Etxba Eib. .
    Gauza siku bat, otz bat, [...] balitz legez, begiratuten deutsee, askok Jaungoikua ameetiari. fB Ic I 39.
    sense-3
    3. (V ap. A s.v. belarrondu ).
    Seco, marchito (hablando de plantas). "Sec, qu'on a fait sécher. Belhar, mahats sekoa, sikua " H.
    Nork dú habilidade atratzekó grano seko batétik belarbát, andik kanabát [...] géro gráno ánitz? LE Doc 125s. Lasto sikua. BEnb NereA 103. Txomiñ, besakada bat bedar siku emon-da, sutondora joan zan. Bilbao IpuiB 64. Zakuek lastoz edo bedar sikuz betetan genduzan. Gerrika 70. Belar sekoak ere ari dira aurreratzen. Albeniz 19.
    sense-4
    4. (H), seko (H).
    Frío, impasible. " Gizon sekoa, sikua, homme sec d'abord, dur d'humeur, de langage. [...] Bihotz sekoa, sikua " H.
    Egon leite damu zal, zoli, ta sendo bat bijotz agor siku ta negar bagian? Mg CO 63. Beste batzuk, ain dira kondizinoe latzekuak, estubak, iraazijak, eta sikubak, eze, uste dabee, olgeeta guztiak diriala txaarrak; ta beti bijotz siku, illun bategaz ez dabillenak, ezin Jaungoikua serbidu leijala. fB Olg 16. An ezta egongo biotz sikurik / ez deunga okerrik nagosi. Azc PB 310.
    azpiadiera-4.1
    (Uso pred.). " Sekho ihardetsi zion, il lui répondit sèchement" Lh.
    azpiadiera-4.2
    (Con reduplicación intensiva).
    Ez dute komunio onik egingo komunio ondoan motel, agor, ta siku siku daudenak? Mg CC 226.
    sense-5
    5. "Tout sec, sans plus. Sari sekoan langile, ouvrier à la paye, sans nourriture. Ogi sekoan emana, qui est mis au pain sec, privé par punition d'autre aliment" H.
    [Ez] agur sikurik ere egin bideren bat arkituta ere adiskide kaltegarriari. Mg CC 186. Gizon andia da emen urrea / eta ezer-eza kobrea: / trumoi sikua iakituria, / daukana bada pobrea. Azc PB 308 (tal vez 'tormenta seca, sin lluvia'). Egi hutsa be, gauza sikua ei da. EZBB I 86.
    sense-6
    6. (H), seko (H; -kh- VocBN, Gèze) Flaco, demacrado. "Sec, décharné" VocBN. "Sec, maigre" Gèze. "Ahari, idi, gorphutz sekoa, sikua" H.
    [Ikhazketako mandoak] lephoa mehe du eta buruia handi, / mathel hezurra seko, dena beharri. 'Mâchoire décharnée' . ChantP 86. (v. tbn. 124) Azur utsak daukazan / agura sikua. Azc PB 326. Adarrak oker, begi bakarra / eta errapa sikua. BEnb NereA 162. Anka okerrak eta / bizkarra kakua, / gorputza sikua. Auspoa 39, 129.
    azpiadiera-6.1
    (Ref. a los árboles).
    [Aretx maitea] autortu zaite zeu bere egon / bazara orren sikurik, / [...]. AB AmaE 73s. Atzean da betiko arbola sikua. Arti MaldanB 231.
    sense-7
    7. (V-gip; H), seko (H) Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. .
     Avaro. "Roñoso, tacaño. [...] Iñor baño aberatsaua, baña sikua besterik ez lakua " Etxba Eib. "Ogei duro bakarrik pagia? Sikuaua za, sikuaua... Kedarria baiño sikuaua, esap. Oso zekena. Zuen aittajuna sikuaua zan kedarria baiño" Elexp Berg. Cf. Etxba Eib: "Siku, siku, siku, estribillo con que los cuestadores de aguinaldos se despedían de las casas que no daban nada. ... Siku, siku, siku, / saku, saku, saku, ...".
    sense-8
    8. (Uso sust.).Hierba seca. v. lehor (II, 4).
    Kortara sikua botateko tranpiaren estalkia. Gerrika 141.
    azpisarrera-1
    BARRUKO SIKU. "Barruko-sikua, estreñimiento. Barruko-sikuakin dabill aspaldi onetan" Etxba Eib.
    azpisarrera-2
    HORMA SIKU. v. horma.
    azpisarrera-3
    SIKUAN GERATU. Parar(se) en seco.
    Errepublikak sikuan geratu eban lege ori. Gerrika 52. Sikuen geratu banau, metro bat atzera jo eta ez zan ezer be pasauko. Baña bolantiari emon da indarrez bidera sartzekuen, urten eusten atzekuek. Ib. 170.
    azpisarrera-4
    SIKU IBILI (V-gip). a) "Padecer estreñimiento. Lenago beraku; oiñ berriz siku nabill" Etxba Eib. "Estar estreñido. Uda ezkero oso siku nabill" Elexp Berg. b) "Fig., estar sin dinero. Aspaldi siku nabill, bolatokira agertu eziñik" Etxba Eib.
    azpisarrera-5
    SIKU-SIKUAN. En seco.
    Erantzuten jako bada, kristinaubak, itaune oni siku sikuban: ezetz . fB Ic II 108.
    azpisarrera-6
    SIKU UTZI. Dejar seco, matar. v. seko.
    Bota tiroa ta erbia siku itxi. Bilbao IpuiB 133. Mallukada bat bekoki-bekokian emonda, siku itxi eban, benetan ilda, gure Peru. Ib. 183.
    azpisarrera-7
    SIKUXEAGO. "Eyittuen orduen sekoxago ta beratxagokuan erreparauan egoten, no solían estar entonces mirando si (el pan) era más duro o más blando" Iz Ulz (s.v. eyittuen).
    azpisarrera-8
    XIKU (V-ger ap. Holmer ApuntV 45). (Forma con palat.). Seco.

    siku

    siku
    << 1 sei 0 / 0 soingain >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper