OEH - Bilaketa
577 emaitza fede bilaketarentzat
Sarrera buruan (16)
Sarrera osoan (499)
- 1 abaro
- abuztu
- adierazi
- adile
- adimendugabe
- adina
- adinatxo
- adio
- adiskide
- afekto
- agintzatu
- agortasun
- ahataraka
- aho
- aholku
- ahul
- aierupen
- aingeru
- aingerutxo
- 2 aitagarri
- 1 aitor
- aitorle
- aitormen
- aitormendu
- aitortu
- aitzakia
- aitzakiatu
- aitzin
- aitzinatxe
- aitzineko
- akto
- alafede
- alaitu
- alamiafede
- alan
- albait
- albigense
- aldare
- aldarte
- aldatu
- alderditu
- aldraka
- 1 ale
- alegera
- alegria
- alfer
- alkantzatu
- altaratu
- altxagarri
- altxarazi
- altxatu
- ama
- 1 amatu
- amets
- amil
- amore
- amorratu
- amultsuki
- Andredena
- antzina
- apaingarri
- apaiz
- 2 apatu
- aperzibitu
- apika
- apostata
- aprobazio
- apur
- arabera
- arazo
- 1 are
- argal
- argi
- argibide
- 1 argitu
- 2 aro
- arrajosi
- 1 arrasta
- arrazoi
- arreba
- arren
- arriano
- arrisku
- 1 arte
- artikulu
- asaba
- 1 aski
- asko
- atotsi
- atseginkor
- atzipe
- 1 aulki
- 1 aumentatu
- aumentu
- azal
- azerikeria
- azkartu
- azken
- aztarren
- aztura
- bai
- baino
- 1 baita
- bakar
- bake
- baliatu
- balio
- banaraztaile
- barna
- barreiatu
- barreiatuki
- basati
- basoilar
- bataiatu
- batasun
- batune
- batzandu
- batzuk
- bautismo
- bazter
- beakurta
- bedeinkatu
- bedera
- begiratu
- behar
- behar izan
- beharreko
- beilatiar
- beldur
- belo
- bentzutu
- 1 bera
- beraganatu
- berau
- berbera
- 1 bere
- bereganatze
- berez
- berezka
- bero
- berotu
- berri
- 1 berriketa
- bertso
- bertutetsu
- beste
- bete
- beti
- bezain
- bezainbat
- bezala
- bidago
- 2 bidezko
- bigarren
- bihotz
- bihurrarazi
- bilduma
- bilkun
- birigarro
- bizi
- biziarazi
- biziro
- bizitza
- bizkor
- bizkortu
- bruto
- burfudia
- 1 burla
- burugabeko
- buruz
- 1 dar-dar
- 1 deitu
- deklaratu
- delako
- dena dela
- denbora
- desleialkeria
- deus
- dirdai
- disposizio
- distinto
- ditxoso
- doi
- donostiar
- duda
- dudatu
- ebanjelio
- edifikatu
- egia
- 1 egiazki
- egikai
- egintza
- 1 egoki
- ekarri
- eleta
- eliza
- elizgizon
- enfermera
- era
- erauntsi
- erdietsi
- eredu
- 2 eri
- ermita
- ernagarri
- erorketa
- erraustu
- 2 errebelatu
- errezo
- esan
- eseri
- eskabide
- eskas
- eskudatu
- eskuetaratu
- eskusatu
- esplizito
- estudiatu
- etorkizun
- ez
- ez-ageri
- ezjakin
- ezkonberri
- ezperen
- faltatu
- faltsukeria
- fe
- fedausle
- fedazain
- fededun
- fedegabe
- fedegabetasun
- fedegabetu
- fedetsu
- fermu
- fikzio
- finkatu
- firme
- firmekias
- fuka
- funts
- gabe
- gaberik
- gabetarik
- gain
- gaindu
- gaitz
- gaizto
- galant
- galdu
- 1 galera
- gangardun
- gatibatu
- gehiago
- geldi
- geriza
- gero
- gezurtatu
- giristino
- gizonkor
- goait
- goien
- gonbidatu
- gordakaitu
- goren
- gorputz
- gozamen
- guardatu
- 1 guri
- gutxi
- gutxituera
- guzti
- 1 habe
- habitual
- 1 hain
- hainbat
- haize
- haizu
- harkaitz
- harritsu
- harritu
- harro
- 1 hartu
- 1 hartze
- hasarazi
- hatz
- hau
- hausle
- 1 hauste
- haustu
- 1 hazi
- hein
- hela
- heren
- herrakunde
- hertsari
- hezi
- 1 hil
- hilezkor
- hilotz
- hirutasun
- hiskeria
- 1 hola
- 1 hondar
- honenbeste
- horren
- hotz
- hotzil
- 1 huts
- hutsaldi
- hutsegin
- hutsune
- ibili
- idurikatu
- idurikor
- ilundu
- ilunpe
- indarberritu
- ingurune
- inkisizio
- inpio
- intelijentzia
- irainatu
- iratzarmen
- iraun
- iraunarazi
- irmo
- isiotu
- itaundu
- itsumendi
- itsumutil
- itzungi
- izan
- izu
- 1 jakin
- jakingabe
- jardunbide
- jarraile
- jaun
- 1 jauspen
- jentil
- joan
- joanarazle
- joera
- judu
- jukutria
- justifikatzaile
- kalamandra
- kalbinista
- kalte
- kantatu
- karanbilo
- karitate
- kastillo
- katoliko
- kistar
- kondaira
- konfesatu
- konfiantza
- konfirmatu
- konplitu
- konponitu
- kontraesan
- kontrizio
- 1 kontu
- kordokatu
- kristau
- kristaubide
- kristinau
- kristinautu
- 1 kuarta
- kuraia
- labore
- labur
- laburtasun
- largo
- lastertxo
- laudatu
- laxokeria
- laztandu
- laño
- lege
- legegabe
- lehentasun
- lehorraldi
- leialki
- leialtasun
- leialtate
- lekat
- leku
- letra
- letragabe
- logratu
- 1 lokartu
- lotsa
- 1 lotu
- maite
- maixukeria
- manaerrex
- mantenatu
- 1 manu
- martutzondo
- mendi
- mentura
- meza
- mienbro
- mingain
- 1 mira
- miratu
- miretsi
- misal
- modu
- moldatu
- moldegabe
- monumentu
- mostaza
- motibo
- mundu
- mustarda
- nahi izan
- 1 nahiko
- nahimen
- 1 non
- noski
- notizia
- ohartarazi
- ohe
- ohi
- 1 on
- ondasun
- oniritzi
- ontagitu
- 1 operatu
- oraino
- ordez
- oreta
- ortodoxia
- 1 osatu
- oso
- 1 ostiko
- otoitu
- otoitz
- oztopo
- pagano
- paktu
- partaletasun
- partalier
- pede
- 1 pentsu
- pindar
- pizgarri
- piztu
- plazer
- polones
- postuladu
- probetxatu
- profesatu
- profesio
- prometitu
- protestatu
- rejeneratu
- saihets
- 1 sail
- sakrilejio
- saldotto
- saldu
- samurtasun
- santa
- 1 santu
- sari
- sarrazeno
- sartu
- segida
- segitu
- segurtantza
- seinalarazi
- seinale
- serios
- seriotasun
- sinatu
- sinesdogai
- sinesgarri
- sineskera
- sinesmen
- sinestamen
- sinestantza
- sinestasun
- sinestatu
- sinestatze
- sineste
- sinestedun
- sinestegabeko
- sinets
- sinetsi
- sinple
- sinplizitate
- sobera
- sobrenatural
- 1 sortu
goiburua
nahimen.
tradizioa
Tr. Documentado en Mendiburu, Uriarte (naimenera ) y autores meridionales del s. XX. En DFrec hay 5 ejs.
sense-1
1.
(AN, L; Izt 123r, Hb, H (nai-))
Ref.:
A;
Lh
.
Voluntad. "Désir, volonté" Hb.
[Jesus] joan zen Ijitartera naimen edo borondate oso-osoarekin, ta egondu zen an zenbait urtez. Mb OtGai II 15. Arimearen almenak iru dira: gomutamena, adimena ta naimena. KIkV 21. (KIkG 14 naimena) Jaungoikoak borondate edo naimen bat besterik ez du. Inza Azalp 139. Nere oroimen, adimen ta naimenaz (borondatez) egindako pekatuak barkatzeko. ArgiDL 102. Uskurtz edo erlejiñoa da gizonen naimena janari sendoz gogortzen dabena. EEs 1931, 5. Igikorra [da] berez, naimena. Aitzol ( in Laux BBa VI ). Ulermen bizkorreko eta nahimen bortitzeko gizon bat zen. Mde Pr 136. Naimenak agintzen baitu nai ukaitea, berak ez bestek. Or Aitork 202. Aitak batetik eta amak bestetik bide biren erdian jarri eben Zuriñeren gogoa ta naimena. Erkiag Arran 129. Gizonak badu beste doai berezi bat, adimenduaz gaiñera: Naimena edo borondatea deitzen dugu. Vill Jaink 75. Ta onaren jabe izateko emana zaigun naimen-indar au, txarkeriaren jabe egin oi zaigu. MAtx Gazt 87 (v. más ejs. en la misma pág.). Naimen sendoa, begi zorrotza, jokera zolia ta Jainkoagan fede benetakoa bear ortarako. Onaind STeresa 119. Nahimen hutsez zernahi erdiets dezakegulako ustea. MIH 393. Ez aitortu nahi anitz gauza direla gure nahimenarentzat ezinezkoak. Ib. 234n. Badute egiari [...] aurrez aurre begiratzeko ausardia. Nahimen-kemena ez dute ahitua; badakite erabaki gogorrak hartzeko jaioak direla. Ib. 303.
v. tbn. Ayerb EEs 1916, 46. JBDei 1919, 259. Zink Crit 47. Zait Plat 124. Onaind in Gazt MusIx 147. Lasa Poem 117.
Voluntad. "Désir, volonté" Hb.
[Jesus] joan zen Ijitartera naimen edo borondate oso-osoarekin, ta egondu zen an zenbait urtez. Mb OtGai II 15. Arimearen almenak iru dira: gomutamena, adimena ta naimena. KIkV 21. (KIkG 14 naimena) Jaungoikoak borondate edo naimen bat besterik ez du. Inza Azalp 139. Nere oroimen, adimen ta naimenaz (borondatez) egindako pekatuak barkatzeko. ArgiDL 102. Uskurtz edo erlejiñoa da gizonen naimena janari sendoz gogortzen dabena. EEs 1931, 5. Igikorra [da] berez, naimena. Aitzol ( in Laux BBa VI ). Ulermen bizkorreko eta nahimen bortitzeko gizon bat zen. Mde Pr 136. Naimenak agintzen baitu nai ukaitea, berak ez bestek. Or Aitork 202. Aitak batetik eta amak bestetik bide biren erdian jarri eben Zuriñeren gogoa ta naimena. Erkiag Arran 129. Gizonak badu beste doai berezi bat, adimenduaz gaiñera: Naimena edo borondatea deitzen dugu. Vill Jaink 75. Ta onaren jabe izateko emana zaigun naimen-indar au, txarkeriaren jabe egin oi zaigu. MAtx Gazt 87 (v. más ejs. en la misma pág.). Naimen sendoa, begi zorrotza, jokera zolia ta Jainkoagan fede benetakoa bear ortarako. Onaind STeresa 119. Nahimen hutsez zernahi erdiets dezakegulako ustea. MIH 393. Ez aitortu nahi anitz gauza direla gure nahimenarentzat ezinezkoak. Ib. 234n. Badute egiari [...] aurrez aurre begiratzeko ausardia. Nahimen-kemena ez dute ahitua; badakite erabaki gogorrak hartzeko jaioak direla. Ib. 303.
v. tbn. Ayerb EEs 1916, 46. JBDei 1919, 259. Zink Crit 47. Zait Plat 124. Onaind in Gazt MusIx 147. Lasa Poem 117.
sense-2
2.
Deseo; cosa deseada.
Zeuri dopaltzut aldi luzeko / Zorun-bizitzaik maiteena [...] Auxe da nire naimena. Enb 205. Ta beti, zeruan eta lurrean bere naimena egin dedilla. Alz Ram 135. Nereak ziran gogo, biotz eta naimenak orrelako aldaketa egiteko. Ib. 80. Eskeintzeko gai ezpada ere, / naimena bazerabilkik. EA OlBe 90. Oindiño emen gura zindugun, / gazteon irakasletzat. / Eriotzaren naimenik etzan / gugan Aita Martinentzat. BEnb NereA 129.
v. tbn. Ldi Y 1933, 86.
Zeuri dopaltzut aldi luzeko / Zorun-bizitzaik maiteena [...] Auxe da nire naimena. Enb 205. Ta beti, zeruan eta lurrean bere naimena egin dedilla. Alz Ram 135. Nereak ziran gogo, biotz eta naimenak orrelako aldaketa egiteko. Ib. 80. Eskeintzeko gai ezpada ere, / naimena bazerabilkik. EA OlBe 90. Oindiño emen gura zindugun, / gazteon irakasletzat. / Eriotzaren naimenik etzan / gugan Aita Martinentzat. BEnb NereA 129.
v. tbn. Ldi Y 1933, 86.
sense-3
3.
(Buena, mala)voluntad.
Euskaltzaindiak nigan erakutsi eban naimen onak [...]. Belaus LEItz 107. Alkarri lagundurik beti naimen onaz. Enb 56.
Euskaltzaindiak nigan erakutsi eban naimen onak [...]. Belaus LEItz 107. Alkarri lagundurik beti naimen onaz. Enb 56.
azpisarrera-1
NAIMENERA
(Tras gen.).
Legenarrarekin loitua dagoenak, eta aldendurik arkitzen danak apaizaren naimenera, idukiko ditu soñekoak desjosirik. "Ad arbitrium sacerdotis" . (Lev 13, 44s) Ur ( in BOEg 242 (en la ed. de 1859 erabakira; Dv erabakiz ) ).
Legenarrarekin loitua dagoenak, eta aldendurik arkitzen danak apaizaren naimenera, idukiko ditu soñekoak desjosirik. "Ad arbitrium sacerdotis" . (Lev 13, 44s) Ur ( in BOEg 242 (en la ed. de 1859 erabakira; Dv erabakiz ) ).
nahimen
-
nahimen. Tr. Documentado en Mendiburu, U...
-
1. (AN, L; Izt 123r, Hb, H (nai-)) Ref.:...
-
2. Deseo; cosa deseada. Zeuri dopaltzut ...
-
3. (Buena, mala)voluntad. Euskaltzaindia...
-
NAIMENERA (Tras gen.). Legenarrarekin lo...
<< 1 nahiko 0 / 0 1 non >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
