OEH - Bilaketa

577 emaitza fede bilaketarentzat

Sarrera buruan (16)


Sarrera osoan (499)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
sinestatu.
sense-1
(AN, L; Dv (AN-mer)), sinistatu (G-nav, AN-larr; VP 86r, Lar, Añ (AN), Dv (s.v. sinesta y sinistu), H (V, G); -ñ- Lar), jinestatu , jinistatu , xinistatu , xinixtatu , txinixtatu , txinistatu , ziñestatu (Bera). Ref.: Bon-Ond 157; A (sinestatu); Iz Ulz (etziñuten), Als (sinistatzen); Asp Leiz2 (siñistatu).
Creer, confiar. "(Ver y) creer, ikusi ta siñista" Lar. "Etziñuten siñestatzen, no lo creíais" Iz Ulz. Cf. Ur, carta a Bon 17-8-1857: "En la traducción de Beterri deben usarse mucho más Jainkoa y gandikan: lo primero porque se estilan cuando se habla con elegancia y lo segundo, porque se diferencian del vizcaíno. Esto mismo creo en ziran y ziraden, bizi, bizitu, izan, izandu, sinistu, sinistatu... pueden usarse ambos, pero dando preferencia con mucho exceso a los segundos". Cf. sinetsi.
Tr. Documentado desde finales del s. XVI en la tradición navarra, y desde la primera mitad del XVIII en la guipuzcoana; lo hallamos tbn. en CartEsp (donde suelen aparecer rasgos meridionales). Sinestatu es la forma más empleada por los escritores alto-navarros, seguida de sinistatu; Beriayn, salvo errata, tiene dos ejs. de zinestatu (Trat 27r y 58r), junto al frec. sinestatu. En textos aezcoanos se encuentra jinestatu, y hay un ej. de jinistatu en un texto de Lacunza (LakDot). Los autores guipuzcoanos emplean sobre todo sinistatu (y siñistatu). Hay xinixtatu en Lekuona, xinistatu en Txirrita (junto a sinistatu y siñistatu), txinistatu en AzpPr, Mendaro Txirristaka y Alzaga (en este último junto a txinixtatu).
Sinestatzen dut Spiritu Sanktu jaunagan. OracAr 206. Siñestatzen dut ezin asko presuna badela xindurriaz hartz egiten dakienik. CartEsp 452. Sinesta dezaten Eliza sandu Erromakoak sinestatzen duen fede egiaskoa. Ber Trat 76v. --Zer gauza da fedea? --Ikusi bage sinestatzea. El 25. Sinestatzen dut Eliza Ama Sandu Katolikoa, Sanduen komunioa, [...]. Ib. 7. Jende guziak sinistatu zeuan Erregeak agindu ta egin zala [eriotz hura]. Lar SermAzc 56. Sinisdetaz ta artekoaz gañera besterik sinistatzen dezu? CatBurg 20. Zer sinistatzen duzu erraten duzunean: sinistatzen dut bekatuen barkamendua? CatAN 26 (2 siñestatu). Sinistatzen dut zerala Jangoiko bakarra irur Personetan. Ib. 71. Ori beár da sinestátu. LE Doc 210. Sinistatu dituzte / obra on gaurkoak. Echag 248. Ezin sinista zenezake zer atsegin aundia dedan zu aditzen. It Dial 96 (Ur ezin sinistu, Dv, Ip ezin sinhets;
v. tbn. It Fab 160 sinistatu y 231 siñistatu). Zuaitzak aizkorari diola beldurra, / sinistatu bear da ez dala gezurra. Izt C 154. Franzesak arratsalde artan Ondarribiako plaza artuko zutela aiñ ziertoro sinistatuak arkitzen ziran. Ib. 336. Orrelakorik pasako zanik / len etzuten sinistatzen. Afrika 142. Sinista zazu, / oso zoraturikan nakazu. Bil 77. Nork sinistatuko du / au iñork esanta. Xe 175. Nai badezu sinistatu nere dotrina. Bv AsL 217. Gezur asko esan dezu, / gutxi sinistatu. AzpPr 40. Zer bear duen siñistatu (Larrainzar, 1905). FLV 1988, 271. Bataioan aitortu zuana siñestatuz irauten duana. Inza Azalp 11. Kristau guziyak sinista zagun / Eskriturak dakarrena. Tx B I 205 (III 73 siñistatu). Xinistatuta bizi gaitezen / guraso zarren esanak. Tx B II 151. Sinista zazu nere biotzak / maite zaituala. MendaroTx 262 (ib. 84 txinistatu). Obeto sinista dezazuten euskal-olerki ta olerkarien humorismorako gogo ta zaletasuna. Lek SClar 136. Sinista zazu egindakoak / ortxe gelditzen dirala. Basarri 85. Ez sinistatu zorion dana / ortatik daukazunikan. Uzt Sas 217. Bizirik nola gelditu naizen / oraindik ezin sinista. Ib. 266. Sinista nazak, Ataño, naigabez ari naizela kontu oek berritzen. Ataño TxanKan 177. Ik ez dek sinistatuko, baña au egia dek. TxGarm BordaB 61. Nik entzuna nuen, sinista zazue. MEIG VI 152.
v. tbn. ErroSerm 267. Siñestatu: UrrizK 50. MurSerm89 (ib. 84 sinistatu). OrorbSerm 99. CatUlz 13. Sinistatu: SMSerm 199. Ud 112. JanEd II 136. Noe 117. Aran SIgn 110. Ag Serm 178. Etxeg EEs 1911, 133. Ill Pill 29. Arrantz 130. EA OlBe 48. Etxde JJ 253. Txill Let 34. JAzpiroz 44. Siñistatu: Or Mi 25. Jinestatu: CatAria 454. CatAe 22.
(Con complemento en inesivo). Creer (en).
Sinistasen dut Spiritu Sanduaren baitan. CredoZan 8 (v. tbn. Ber Doc 85v, El 6s y LE Doc 32 sinestatzen dut, EtxDot 79 y CatUlz 4 siñestatzen dut, CatAN 5 sinistatzen dut, LakDot 230 jinistatzen dut, CatAria 452 jinestatzen dut, CatAe 6 jinestatzaut). Iaungoiko egiazkoaren baitan sinestatu dutenek. Ber Trat 16v. Ori guzia esan nai du, ba, betiko bizitzan siñestatzeak. Inza Azalp 118. Jesusengan siñistatu zutenei. Ib. 8. Ez dezu begizkoan sinistatuko e? Lab EEguna 90.
Gertaerari begiraturik, baiezkotzat sinistatzera jarri ziraden. "Se inclinaron a creer que sí". Aran SIgn 52.
(Con complemento con suf. -t(z)ea).
Askok etzuten sinistatzen e / sendatzerikan iñundik. Uzt Noiz 99.
(Con aux. trans. tripersonal).
Niri sinisten ezpadidazu, sinista zaiozu Jaunari, zeñak dion: [...]. Cb Eg II 62. Emastékia, sinesta zadázu, etorri déla ordua, noiz [...]. LE Io 4, 21. Sinistatu biar dit, aita, Jaungoikuak eman ditala beste aita bat. Bv AsL 53. Antiguatar batek / orra kantak jarri, / nik txinistatzen dizkat / Juan Jose orri. AzpPr 121. Siñestatu nion gizonari. Inza Azalp 24. Guk ez dizugu sinistatuko, / ez genduan ikusi ta. Tx B II 121. Xinixta akidak, Petri. Lek EunD 18. Urrena siñesta neri. Or Eus 166. Nik aurrenean broman artu nuan. Ez nioten sinistatu ere. MMant 37. Gure gazte-denboran, gu ere, sinista zadazu, gazte ginen gazte, eta ez geunden konforme. MEIG IX 63.
v. tbn. Sinistatu: Moc Damu 16. Etxde JJ 104. Berron Kijote 175. Alkain 147.
(Con aux. trans. bipersonal).
Sinistatu nazazu, zeren diot zinez, / pena andi bat nuen ote zeunden miñez. It Fab 258 (v. tbn. 67). Txinixta nazu, obe dezu segurutik jokatu. Alz STFer 119 (138 txinista nazu).
azpisarrera-1
SINESTATU EZIN. Increíble.
Dira gure naigabe / arrezkerokoak / sinistatu eziñak, / negargarrizkoak. Echag 259.
azpisarrera-2
SINESTATZEKO. Creíble. v. SINESTEKO.
--Gure Yaungoikoa! Ori ez duk siñestatzekoa. --Ez siñestagarri, baña bai egi. Or QA 81.
sinestatu
<< sinestasun 0 / 0 sinestatze >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper