Harremana

    OEH - Bilaketa

    1062 emaitza nagusi bilaketarentzat

    Sarrera buruan (148)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    senide.
    tradizioa
    Tr. La forma señide la emplean Ubillos, Ugalde y, alternando con senide, Guerrico, CrIc, Aguirre de Asteasu y ArgiDL; seinide sólo se encuentra en CrIc. En RS hay senikide, en Imaz senire, y Txirrita utiliza en alguna ocasión siñare. En DFrec hay 66 ejs. de senide, todos meridionales.
    sense-1
    1. (G, AN-gip-5vill-ulz; Lar, Dv (G), H), seinide (G-to; Dv (V); señ- VocCB →Dv (G)), senire, senkide (H), siñare Ref.: A; Iz Als, Ulz, To (señidia); Gte Erd 14, 23, 64.
    Hermano o hermana (tbn. en sentido fig., gralmte. en contextos religiosos o políticos). "Hermanos entre sí, senideak " Lar. v. haurride. Tr. Documentado en Lazarraga y en textos guipuzcoanos y alto-navarros; tbn. se encuentra en algún septentrional moderno.
    Zerren aita neben guztzi gogorra, / senideak labur, ama leorra. Lazarraga B15, 1181v. Ene senideak libre daoza, / gozatzen dabela libertadea. Ib. (B), 1181vb. Seniderik baldin badeb dago obligaturik aei restituitzera parte ura. OA 164s. Guraso moldakaitzetatik, aurride, senide edo askazi mukerretatik. Mb OtGai 9, 78. Galdetu zioten zenbat senide zituen. Cb Just 47. Jesu-Kristogan alkarren senide onak izateko. Gco I 413 (II 10 señide). Demagun, esaten diozula señide bati: ez aldin utziko Amak gingak jaten. AA II 30 (I 609 senide). Eta senideak balira bezalaxen igarotzen dituzte urte ta urteak beñere aserratu bage. Izt C 225. Iru senide ziran, Lazaro, Marta eta Maria. Lard 396. Obra on eta Jainkoaren ain gogokoa egitera, batezere Jerusalenen bizi ziran senide errukarriakin. Ib. 519. Zazpi senide bizi, / iru illak amar. Afrika 94. Amairu senidetatik atzenengoa izandu zan. Aran SIgn 1. Munduko lagun, senide, guraso ta ezagun guziak. (Larráinzar, 1905). FLV 1988, 279. Aiek ikarak eta negarrak / senire ta gurasuak. Imaz ( in FrantzesB II 140 ). Usteko dezu senide gabea zerala, bañan ez; ez badezu ere, izandu dezu anaitxo bat. Ill Pill 28. Guraso ta señideak aurretik dirala. ArgiDL 127. (58 senide) Zazpi senide aita batenak / danak euskaldun garbiak. Tx B I 131. Siñare ta gurasuak. Tx B II 21. Euskerak etxekotu gaitzake oraindik senide guztiok. Ldi IL 67. Etxean tut bi senide. Or BM 56. Gudari edo diralakoen gurasoak, beroien ordezkoak edo senide txikiak. "Hermanos menores" . EAEg 1-11-1936, 191. Maider aitaren aldetik senide zutela. Etxde JJ 216. Ia señide ziranen artean. Ugalde Iltz 21. Senide maiteak illarazten dituala-ta. Vill Jaink 18. Bederatzi senide bizitu giñan gurasoekin. Salav 13. Nere aita ta ama, senide, lengusu ta famile dana an zagolik. Auspoa 77-78, 259. Bigarren senide bezala dauzkala hein hortako kantari batek bere bertsotako lagunak. Larre ( in Xa Odol 14 ). Senide asko baigiñan eta aitak bereak zitun gauzak senide artean zabaldu zizkin. Ataño TxanKan 131. Bederatzi senide nere aurretik jaioak. Ni amargarrena. Albeniz 17.
    v. tbn. A Ardi 19. Belaus Andoni 4. Alz Txib 98. Inza Azalp 131. Ir YKBiz 408. Mde HaurB 56. Basarri 27. Izeta DirG 49. MAtx Gazt 106. Uzt Sas 119. Onaind STeresa 36. BAyerbe 15. BBarand 162.
    azpiadiera-1.1
    (Como primer miembro de comp.).
    Egiazko gizonari dagokion señide maitasunarekin batera. Ugalde Iltz 18.
    sense-2
    2. senikide (A, que cita RS).
    Lenaengo andrea da emazte, bigarrena senikide, arena gatx ta kalte. "Semejante compañera" . RS 376. (Azkue traduce "pariente")
    sense-3
    3. (V; Mg Nom 65 (V), Añ, Izt 87v, H, Zam Voc), seinide. Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg. Pariente. "Consanguíneo" , "pariente" Añ. "Parientes, aide irugarren, senide laugarren " Izt 87v. Tr. Documentado en textos vizcaínos y, en menor proporción, guipuzcoanos. Algunos de los ejs. pueden corresponder a la 1.ª acepción.
    Egiten da aide edo senide persona aen aide ta senideakaz lelengo graduan. Oe 149. Oen ondorengoz, urteen buruan, bete zan berriz Mundua, ta orrela gera guziok alkarren señideak. Ub 13s. Osaba, izekuak ta beste señidiak. CrIc 69. Senar illaren seinide laugarren graduban sartuta daguanaz. Ib. 171. Egiten dira arimako senide batiatu zirian señakaz. Ib. 130. Biba gure Fernando / gogozko erregia! / [...] Biba bere senide / kautibo daudenak. FrantzesB I 76. Ta ezin inor inos ezkonduko da senidiagaz? Asko senidegaz ez. fB Ic III 364. Santa Isabelek bere senide Marija txito doatsubari emon eutsan alabanzia. Astar II 276. Gurasuak, senidiak, adiskidiak. Ur MarIl 33. Senide edo parientiak. PE 38. Ez det senide, baña seme bati aña nai diot nik oni. Apaol 108. Bai dala geure senidea edo senide ez dana, bai dala adiskidea edo arerioa. Itz Azald 78. Nere senide ta lagunak lan andiak egingo ditue nere alde. Ag Serm 540. Dariren senideren bat. Echta Jos 311. Ildakoen senideak eta Zuzentza-zaiak etzaituzte billatuko bereala. NEtx Antz 136. Auzo ta senidieri txerrikia erregalatzia. SM Zirik 59. Aitaren aldetik an eukazan senideak ikustera. Alzola Atalak 64. Ildakoa beti bere senide edo lagunak eroaten eben. Etxabu Kontu 76.
    v. tbn. Zuzaeta 160. Mg CO 228. VMg 61. Añ NekeA 233. JJMg BasEsc 69. Zav Fab RIEV 1907, 34. JanEd II 16. Urruz Zer 124. MendaroTx 261. Kk Ab I 29. ArgiDL 67. Enb 154. Zait Sof 43. Erkiag BatB 74. BEnb NereA 228. Arti MaldanB 208. And AUzta 69. Osk Kurl 50. Onaind STeresa 46.
    azpiadiera-3.1
    (Como primer miembro de comp.).
    Aimon il da, ta senide-eskuz il ere. Zait Sof 194. Egia esateko, iturri bertatik ere edan zezaketen Enpedokel-ek eta Platon-ek, irakatsion berri izateko. Alare, arritzekoa da bion senide-antza. Zait Plat 79.
    sense-4
    4. (Fig., no referido a personas).
    [Izen] oen senide egiazko anitz, Lurbira guztian zabaldurik dauden izengaiñ ondra andikoak. Izt C 21. Landare ospatsu toki urrunekoetatik ekarritakoaren senide egiazko garbi garbiak. Ib. 165. Onen ustez euskerazko zenbaki-izenak gerkerazkoen senideak dira. ZA RIEV 1928, 590. Atan be luari erijotzearen senidia esaten yako-ta. "Fratello" . Otx 13. Egazti bat diyoa / odeien senide. Ldi BB 140. Ontzi ondatuaren ordezkotzat, aren antzeko senide bat aukeratu zuen. TAg Uzt 223. Zurrumurruak etziran, noski, zelatarien agoetatik jaso zituenen senideak. Ib. 221. Harentzat egintza azkenean ametsaren senide izan zen. Mde HaurB 95. Berdintsu gertatzen da diago eta bere senideekin. MIH 356.
    azpisarrera-1
    SENIDE ARTEKO. a) De entre parientes. Cf. senitarteko.
    Ez aitatu edola bere, kristinaubak, senide arteko ezkontzarik. fB Ic III 365. Prankotan izana da soñu jotzen senide arteko otorduetan. MMant 28.
    b) De entre hermanos (fig.).
    Senide arteko gudak jolas txarrak dira. JAIraz Bizia 22 (ref. a las guerras civiles).
    azpisarrera-2
    SENIDE-JENDE.
    "Senideartea; senitartekoen multzoa. Horrek senidejende handiyare bazun da " ZestErret.
    azpisarrera-3
    SENIDE NAGUSI. Hermano o hermana mayor.
    Gure Senide Nagusia ta gure burua Kristo da. Cb Eg III 380s. Jesu-Kristo bera guzion senide nagusia degun ezkero. Gco I 425.
    azpisarrera-4
    SENIDE HUR. "Senide ur, pariente cercano" Elexp Berg.
    azpisarrera-5
    SENIDE HURKO, SENIDE HURREKO. Pariente próximo.
    Esker onak emoten deutsazubez Tiberioren senide urko gatxik egin ez deutsubenari. Mg PAb 209. Menturaz geure gurasuak ta senide urrekuak dira. fB Ic I 85. Ume orreen guraso, aiton ta senide urkoak euskaldunak badira. Belaus LEItz 113.
    azpisarrera-6
    SENIDE URRUN. "Seníde úrriña(k), parientes lejanos" Elexp Berg. "Senide urriñe da (V-gip)" Gte Erd 250.
    azpisarrera-7
    SENIDEZKO. "Incesto, aide-, senidezko desoneskeria" Añ.
    azpisarrera-8
    URRUNEKO SENIDE. Pariente lejano. "Urrineko senidea (V-arr)" Gte Erd 250.

    senide

    senide
    << SAZERDOTE NAGUSI 0 / 0 SERORA NAGUSI >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper