denboral, tenboral .
(Adj.). Temporal (opuesto a 'espiritual' o 'eterno'). Cf. denborale. v. DENBORAZKO. Tr. Mucho mejor documentado al Norte; al Sur sólo se encuentra en Ochoa de Arin, Cardaberaz, Guerrico, Samper y CatUlz. Su empleo disminuye notablemente desde al menos mediados del s. XIX. Los autores septentrionales emplean gralmte. tenporal (tbn. en Samper y CatUlz (43)); denboral aparece en Tartas, Cardaberaz, López y, junto a tenporal, en CatLan y Guerrico; tenboral una vez en CatS, junto al más frecuente tenporal.
Majistratuak dira polizia tenporalaren gobernamendua dutenzát ordenatuak. Lç ABC I 7r. Zeren trabaillua baita ttipi, labur eta tenporal, eta pagamendua handi, luze eta sekulako. Ax 494 (V 319; ed. Ip 471 iraganzaille). Edekiten du bizitze korporala eta denbor[a]la, baina emaiten berehala bizitze spirituala. Tt Onsa 160. Jinkoari zor deritzogün pena tenporalen parkamentia. Bp I 55. Tratatzen danean gauza tenporaletan. OA 140. Ezen baldin hekien ontasun izpiritualetan parzuner egin izan badire jentillak, hauek ere behar daroe hei bere ontasun tenporaletarik parte egin. He Rom 15, 27. Uhure thenporal ororen mesperetxiaz. Mst III 41, tít. (SP denborazko, Ip igarankor, Ol aldiko ). Ainbeste benefizio espiritual eta denboral. Cb Eg II 108. Ez xoilki heriotze denboralaz, bena heriotze eternalaz. AR 118. Huntarzün denporaler estekatia dügüla bihotza. CatLan 114. (68 huntarzün tenporalak) Gauzak oro gaineko herrunkan, / tenporalak, bai izpiritualak, / ezarri tuk guziak errekan. Iraultza 25. Atsegin denboralak gure salbaziorako enbarazo edo eragozgarri badira. Gco I 449 (II 67 ondasun tenporalak). Grazia batzu zoinengatik konzeditzen baita parkazio pena tenporalarna. Samper ASJU 1992, 494. Jinko Semiaren sortze tenboralaren Misteriua. CatS 96. Gure egiteko ezpiritüalak, bai eta thenporalak. Ib. 102. Erregeak ahalmen tenporalaren zati baten jabe baizik ez zirelarik. Mde Pr 228.
v. tbn. Mat 220. Harb 314. EZ Man I 59. Hm 200. FPrS 18. Gç 109. Ch III 44, 2. CatLuz 30. Jaur 397. CatJauf 127.