OEH - Bilaketa

478 emaitza gaineko bilaketarentzat

Sarrera buruan (32)


Sarrera osoan (446)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
tximinia.
tradizioa
Tr. Documentado desde la primera mitad del s. XVIII. Las formas más extendidas son tximinia al Sur y ximinia al Norte. Hay tximini en Alzaga (Burr 39), D. Aguirre, Jaukol, Orixe, Barandiaran (-iñi, junto a tximinia ), J.A. Irazusta, Basarri y Erkiaga (BatB 119); tximeni en Mendiburu y Berrondo; tximene en Etxaniz; tximinea en Añibarro; tximine en Etxaide; ximinera en Prop (junto al general ximinia ); xeminei en Arbelbide; tximenia en Goñi (25), ximineia en Barbier y ximinea en este último y Larre. En DFrec hay 3 ejs. de tximini(a) y 1 de tximenea.
sense-1
(V-gip, S; VP ), tximini (G-azp-bet-nav), tximinea (det., S; det., Lar, Añ, H (<ch->)), tximine (S), tximene, tximeni, ximinia (SP, Urt I 322, H), ximini ( VocB ), xeminei, ximinea, ximinera (H (L)), txaminia (S), ximineia (S) Ref.: Lh (tximine); Lrq (tximinia); Giese CasaS 12; Iz Als (tximini), UrrAnz (tximinixa); Iz ArOñ y Etxba Eib (tximinixia); Elexp Berg (tximinixa); ZestErret .
Chimenea. " Itxuak ezin esan dezake nolakoa dan tximinia " VP 40r. " Antxiña, ez zan sukaldian tximinixarik " Etxba Eib . " Tximiniko kelarrike opa ez, alkarri ezertxo ere [...] barkatzen ez zaionean erabiltzen da" ZestErret. v. tximindegi, etxamina.
Ximinia gaineko [...], ximinia beherekoa. (1738). SenperEus 142. Gure aur denbora, gazte denbora ta beste gure denbor guzia tximenitik atera ta laster galtzen den kea bezala da. Mb IArg I 62. Tximineatik urteten daben ke ta usaiñetik ezagututen da usain onekoa ala txarrekoa dan subatean erreten dana. MisE 217. Keia tximinian, / agertzen bada, sua dago sutegian. AB AmaE 331. Hamabi edo hamahirur urthetako muttiko batzu, igandeko egun hura guzia xeminei garbitzen iraganik beltz-beltza eginak. Arb Igand 84. Teila eta ximinera puskaz karrikak estali ziren. Prop 1906, 170. Kausitu nuen ximinia zahar bat lehenago San Charles'en gaztelua zen tokian. Ib. 24. Kezulo edo tximiniren batzuk kalera jaurti ebazan ekatxak. Ag Kr 196. Sudurrak iduri du ximinia bat. JE Med 14 (v. tbn. Ber 48). Bokaleko ximinea iduri zuen haren ahoak. Barb Sup 63. Tximinia baño illunagoko kopetarekin. Muj PAm 36. Nun-nai jauregi / eta tximini / luzedun ola lantsuak. Jaukol Biozk 18. Handik ixtanteko, Inhurriako ximineiaren ondoan, ez gorago, airean hartua eta eremana, iragaiten da neskatxa dohakabea. Barb Leg 127. Ez dirudi etxeetako tximiniak darioten kea edertasun iturburu izan litekenik. Aitzol ( in Ldi UO 5 ). Tximinitik begira [...] / baru naiz ez dun aurra itaiez keiña du. Or Eus 139. Tximineatik doan kea baiño alperrago. (V-ple-arr). A EY III 291 (v. tximinitik en el mismo refrán en Inza EsZarr 172 (G-to)). Tximini bakarreko ontzi beltz arren barrunbean zetorren Uriaurren etorkizuna. JAIraz Bizia 65. Lamina "ximinia" behera jautsi zela erran dugu. Zerb Azk 99. Denbora zauritzen ari zen ximinia-gaineko herlojuari. Mde HaurB 81. Zikuñak bixita egin zioten tximinetik beera motiko zoragarri bat jaurtiaz. Etxde JJ 212. Tximiniak darion kearen antzo. Ib. 237. Tximenetan sua piztuta bego. NEtx Antz 73. Fabrika, taller eta tximini / ageri dira nunaitik. Basarri 173. Aitonak pipea bete eta tximinian gorako keiakin asi zan fumatzen. And AUzta 73. Tximiniako labatza / bezin kontzientzi beltza. MendaroTx 99. "Txurie gora" deadar eiñez tximiñiti goora aldeiñ ementzoon bee orrazie an utzitta. JMB Mund II 60 (in LEItz 103 tximinia). Tximinian gora atera ta alde egin zuala. BBarand 26. Badira orai ximineak eta besteak arras ederrak dituzten "bordak". Larre ArtzainE 97. [Ipar-haizea] larruz bilduta zebilen eta egun osoan orroka jardun zuen lorategian barrena, tximiniak boteaz. "Chimney-pots" . MEIG IX 103.
v. tbn. Iraola 100. Urruz Zer 108 (-ñia). SM Zirik 105 (-ñia). Zendoia 169. Tximini: Anab Usauri 83. Ataño TxanKan 54. TxGarm BordaB 178. Ximinia: Zby RIEV 1908, 772. JEtchep 19.
azpiadiera-1.1
(Fig.).
Orrek tximini ona du. (AN-larr) 'Buru sendoa, argia' . Inza EsZarr 173.
azpisarrera-1
TXIMINIA-HEGAL. "Tximini-egal, revellín de chimenea" Ond Bac.
azpisarrera-2
TXIMINIA-KANPAI. "Tximinixa-kanpaia, la campana de... [la chimenea]" Iz ArOñ.
azpisarrera-3
TXIMINIA-KORTAKA.
" Tximini-kortaka ibilli, ume-jolasa" ZestErret .
azpisarrera-4
TXIMINIAPE. Sitio bajo la chimenea.
Zu bezalako nagusiek egon dire tximinipe ontan. (AN-ulz) 'Nagusi arro bere-ustekoari esana' . Inza NaEsZarr 1928. Tximinipean ezagutzen dire gizonak. (AN-ulz). Ib. 1078. Tximeni-peko sutara joan bear izan zuan. "Chimenea" . Berron Kijote 181. Eraman traste zar oiek ortik, tximini-pe ortan enbarazu besterik ez dute egiten-eta. Ataño TxanKan 54.
azpisarrera-5
TXIMINIA-ZILO. Hueco de la chimenea.
Erakusten dio, petik gora, laratzari goiti ... ximinea xilo beltza. Larre ArtzainE 221.
azpisarrera-6
TXIMINIA-ZOKO. Rincón de la chimenea.
Gure aita zenak bazuen holako orga bat ximinia zokhoan! Hb Egia 19. Jar-arazi ninduen ximinia-xokoan. JE Ber 34.
tximinia
<< 1 tutu 0 / 0 txirikilo >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper