OEH - Bilaketa
178 emaitza ugazaba bilaketarentzat
Sarrera buruan (5)
Sarrera osoan (173)
- 1 aba
- adikor
- adiskidetu
- agirakari
- ahal
- alabaina
- aldi
- aldra
- alfer
- 1 amatu
- amets
- andre
- 1 anker
- 2 aratu
- 1 ardura
- ardurapentzaile
- aroztegi
- arrisku
- 1 arte
- asko
- astin
- 1 astun
- aurkeztu
- aurre
- aurreratu
- autarki
- 1 auzi
- 1 ba-
- baino
- 1 baita
- bakar
- bakoitz
- baliotu
- bana
- banazean
- baratz
- baretu
- barru
- batasun
- batere
- batzorde
- behar
- behargin
- belartza
- beldur
- benetan
- 1 benta
- berau
- berbertan
- bigun
- bigundu
- bihozbera
- bilbe
- biraozale
- bizkortasun
- bost
- burubide
- buruz
- deungaro
- dontzeila
- eder
- edo
- emakun
- era
- ernegatu
- erosle
- errenta
- errentadore
- errietazale
- esklabo
- 1 esku
- eskupeko
- esportzu
- 1 estatu
- etxe
- etxekoandre
- euzaba
- ezer
- 1 ezin
- eztabaida
- fabrika
- galdu
- gehiegi
- gerri
- giltzape
- gizartelari
- gizendu
- gose
- haizatu
- han
- harroputz
- haur
- hauteskunde
- hautsi
- herri
- 1 hor
- 2 hur
- hurko
- inozentzia
- iritzi
- jabe
- jaun
- jausi
- jenio
- karnazer
- karta
- kontrakor
- kontrario
- labur
- lanartun
- landun
- langai
- langile
- lantoki
- lausengukari
- lehenengo
- leku
- 1 lotu
- lur
- maingu
- mamu
- manatsu
- margatz
- menpeko
- nagusi
- ogerleko
- ogipeko
- oinolari
- okitu
- 1 on
- ordainbide
- ordeko
- osagile
- 1 osatu
- ostatu
- osterako
- panparroi
- prestuez
- problema
- sabel
- sabelzuri
- saleroste
- salgai
- serbitu
- serbizio
- soberbioso
- soilik
- soro
- 1 sortu
- tema
- tinki
- tratu
- txartel
- txatxarkeria
- txiki
- txilioka
- ubazaba
- uezaba
- 1 ugari
- ugazabandre
- urritxo
- usaba
- ustel
- uzaba
- zabaldu
- zelan
- zer
- zerbitzatu
- zesto
- zikoitz
- zintzo
- zirikatu
- zuzitu
goiburua
eskupeko.
sense-1
1.
(AN, S; Añ, Gèze, Dv, H)
Ref.:
A;
Lrq
.
Subordinado; súbdito; servidor, sirviente.
Deabru belz zikiñaren eskupekoak dira. Mb IArg I 129. Gizonaren eskupekoa zara gaurgero. Ib. 182. Erromako zaldun baten eskupeko zen Furio Cresino. Ib. 211. Bere mende ta eskupekoen bizitzea gaiti begiratutea. Añ MisE 55. Zure eskupeko orhoitdun, Duvoisin kapitaina. Dv Lab III. Bürüzagien eta Gehienen eginbidiak bere esküpekuen eretzian. CatS 48. Jesus hekien [Josep eta Mariaren] eskupeko zen. Jnn SBi 42. Gerthatzen dira oro sortzapeneko bekhatiaz thunatürik eta debriaren esküpeko. Ip Hil 14. Bere mendeko edo eskupeko leialtsuak ba-gera. Inza Azalp 136. Aphezküpiér hun ziék urdázpikía, eta esküpekúi üzten gotañá eta ürína. Lrq Larraja RIEV 1931, 239. Aspaldian ginen bizi / arrotzen esküpeko. Mde Po 23. Mamutx itsusi ori noizbait Iunoen gorrotoen eskupeko izan zan. Ibiñ Virgil 97. Nik ezar nezakek [soldado] Auch-en. Hor beti ene eskupeko nikek. Etchebarne 125.
v. tbn. Arr May 36.
Subordinado; súbdito; servidor, sirviente.
Deabru belz zikiñaren eskupekoak dira. Mb IArg I 129. Gizonaren eskupekoa zara gaurgero. Ib. 182. Erromako zaldun baten eskupeko zen Furio Cresino. Ib. 211. Bere mende ta eskupekoen bizitzea gaiti begiratutea. Añ MisE 55. Zure eskupeko orhoitdun, Duvoisin kapitaina. Dv Lab III. Bürüzagien eta Gehienen eginbidiak bere esküpekuen eretzian. CatS 48. Jesus hekien [Josep eta Mariaren] eskupeko zen. Jnn SBi 42. Gerthatzen dira oro sortzapeneko bekhatiaz thunatürik eta debriaren esküpeko. Ip Hil 14. Bere mendeko edo eskupeko leialtsuak ba-gera. Inza Azalp 136. Aphezküpiér hun ziék urdázpikía, eta esküpekúi üzten gotañá eta ürína. Lrq Larraja RIEV 1931, 239. Aspaldian ginen bizi / arrotzen esküpeko. Mde Po 23. Mamutx itsusi ori noizbait Iunoen gorrotoen eskupeko izan zan. Ibiñ Virgil 97. Nik ezar nezakek [soldado] Auch-en. Hor beti ene eskupeko nikek. Etchebarne 125.
v. tbn. Arr May 36.
sense-2
2.
"Bastón, palo"
Aq 508.
sense-3
3.
(V, G-azp-to, B, Sal, R; Añ),
eskupeeko (V-gip)
Ref.:
A; Etxba Eib; Iz ArOñ; Elexp Berg; ZestErret.
(Sust.).Propina, gratificación, regalo en metálico; limosna. "Gage" Añ. "Propina, dádiva de dudosa moralidad. Eskupeko ona eskintzen badetsazu, dana errez juango da " Etxba Eib. Tr. Usado por autores meridionales desde principios del s. XIX; al Norte lo emplea J. Etchepare.
Ijeliak darua biarsari, edo aloger geijago, ta onek izan daruaz egunekuaz ostian, eskupeko edo atsegin sarijak. Mg PAb 125. Lepradunari eman zion laztan gozo bat eta gañera eskupeko sendo bat. Bv AsL 36. Eskupeko ederra emon da gero. A BGuzur 126. Amaika eskaleri eskupekoa emanda. Ag G 30. Eskupekoren bat ixillik egotiarren. Kk Ab I 17. Eskupekotzat bi pesetakoen bat mutill koxkor bateri eskeñi. ADonostia Itzald II 13. Muthilari eskupekoaren emaiteko baztertu ondoan. JE Ber 64. Irentsi du [txolarreak] , gerora / luzatzeka, alea. / Esku-(?)-peko guri bat boteaz... an'tziak! "Humeante propina" . Ldi BB 70. Eskupeko-orde jasoak zitun. "Como propina" . Or Eus 159. Izen andi orregaz ugazaba askok langilleai emon dautsena, batzuetan eskupekoa izan ei-da. Eguzk GizAuz 152. Eman diote eskupeko ona, gabaz auntzak piñudira botatzen zituztenean ez-ikusi egiteko. Munita 26. Eta, eskupeko bezela, satira txiki bat gañera. Lek SClar 108. Eskupeko ederra eman nion. Anab Aprika 93. Eskupeko politen bat ez ete leuke jasoko. Erkiag BatB 181. Gero eskupekuak / bandejak betian. And Auspoa 52-53, 176. Ez dozu eskupekorik artuko, eskupekoak jakitunen begiak itxi eta zuzenen itzak okertu egiten dauz-ta. Ker Deut 16, 19 (Dv emaitz, Ol emari). Txistulariai eskupekoa errez emoteko aiñako jende asko dago. Etxabu Kontu 42. Kapitan ari egindako eskupekoaz gañera. Ataño TxanKan 236. Biei eman dizkie eskupekoak neska jator onek. TxGarm BordaB 47. Berak bere aldetik eskupeko aundi bat jarri zuelarik. Zendoia 111. Zuen baimenarekin, hitz bi sartu nahi nituzke hemen eskupeko Filologiaren izena eta edukia zertxobait mugatzeko. MEIG IV 114.
v. tbn. Apaol 119. A Ardi 72. JMB LEItz 95. Lab EEguna 96. TAg GaGo 90.
(Sust.).Propina, gratificación, regalo en metálico; limosna. "Gage" Añ. "Propina, dádiva de dudosa moralidad. Eskupeko ona eskintzen badetsazu, dana errez juango da " Etxba Eib. Tr. Usado por autores meridionales desde principios del s. XIX; al Norte lo emplea J. Etchepare.
Ijeliak darua biarsari, edo aloger geijago, ta onek izan daruaz egunekuaz ostian, eskupeko edo atsegin sarijak. Mg PAb 125. Lepradunari eman zion laztan gozo bat eta gañera eskupeko sendo bat. Bv AsL 36. Eskupeko ederra emon da gero. A BGuzur 126. Amaika eskaleri eskupekoa emanda. Ag G 30. Eskupekoren bat ixillik egotiarren. Kk Ab I 17. Eskupekotzat bi pesetakoen bat mutill koxkor bateri eskeñi. ADonostia Itzald II 13. Muthilari eskupekoaren emaiteko baztertu ondoan. JE Ber 64. Irentsi du [txolarreak] , gerora / luzatzeka, alea. / Esku-(?)-peko guri bat boteaz... an'tziak! "Humeante propina" . Ldi BB 70. Eskupeko-orde jasoak zitun. "Como propina" . Or Eus 159. Izen andi orregaz ugazaba askok langilleai emon dautsena, batzuetan eskupekoa izan ei-da. Eguzk GizAuz 152. Eman diote eskupeko ona, gabaz auntzak piñudira botatzen zituztenean ez-ikusi egiteko. Munita 26. Eta, eskupeko bezela, satira txiki bat gañera. Lek SClar 108. Eskupeko ederra eman nion. Anab Aprika 93. Eskupeko politen bat ez ete leuke jasoko. Erkiag BatB 181. Gero eskupekuak / bandejak betian. And Auspoa 52-53, 176. Ez dozu eskupekorik artuko, eskupekoak jakitunen begiak itxi eta zuzenen itzak okertu egiten dauz-ta. Ker Deut 16, 19 (Dv emaitz, Ol emari). Txistulariai eskupekoa errez emoteko aiñako jende asko dago. Etxabu Kontu 42. Kapitan ari egindako eskupekoaz gañera. Ataño TxanKan 236. Biei eman dizkie eskupekoak neska jator onek. TxGarm BordaB 47. Berak bere aldetik eskupeko aundi bat jarri zuelarik. Zendoia 111. Zuen baimenarekin, hitz bi sartu nahi nituzke hemen eskupeko Filologiaren izena eta edukia zertxobait mugatzeko. MEIG IV 114.
v. tbn. Apaol 119. A Ardi 72. JMB LEItz 95. Lab EEguna 96. TAg GaGo 90.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
