OEH - Bilaketa
178 emaitza ugazaba bilaketarentzat
Sarrera buruan (5)
Sarrera osoan (173)
- 1 aba
- adikor
- adiskidetu
- agirakari
- ahal
- alabaina
- aldi
- aldra
- alfer
- 1 amatu
- amets
- andre
- 1 anker
- 2 aratu
- 1 ardura
- ardurapentzaile
- aroztegi
- arrisku
- 1 arte
- asko
- astin
- 1 astun
- aurkeztu
- aurre
- aurreratu
- autarki
- 1 auzi
- 1 ba-
- baino
- 1 baita
- bakar
- bakoitz
- baliotu
- bana
- banazean
- baratz
- baretu
- barru
- batasun
- batere
- batzorde
- behar
- behargin
- belartza
- beldur
- benetan
- 1 benta
- berau
- berbertan
- bigun
- bigundu
- bihozbera
- bilbe
- biraozale
- bizkortasun
- bost
- burubide
- buruz
- deungaro
- dontzeila
- eder
- edo
- emakun
- era
- ernegatu
- erosle
- errenta
- errentadore
- errietazale
- esklabo
- 1 esku
- eskupeko
- esportzu
- 1 estatu
- etxe
- etxekoandre
- euzaba
- ezer
- 1 ezin
- eztabaida
- fabrika
- galdu
- gehiegi
- gerri
- giltzape
- gizartelari
- gizendu
- gose
- haizatu
- han
- harroputz
- haur
- hauteskunde
- hautsi
- herri
- 1 hor
- 2 hur
- hurko
- inozentzia
- iritzi
- jabe
- jaun
- jausi
- jenio
- karnazer
- karta
- kontrakor
- kontrario
- labur
- lanartun
- landun
- langai
- langile
- lantoki
- lausengukari
- lehenengo
- leku
- 1 lotu
- lur
- maingu
- mamu
- manatsu
- margatz
- menpeko
- nagusi
- ogerleko
- ogipeko
- oinolari
- okitu
- 1 on
- ordainbide
- ordeko
- osagile
- 1 osatu
- ostatu
- osterako
- panparroi
- prestuez
- problema
- sabel
- sabelzuri
- saleroste
- salgai
- serbitu
- serbizio
- soberbioso
- soilik
- soro
- 1 sortu
- tema
- tinki
- tratu
- txartel
- txatxarkeria
- txiki
- txilioka
- ubazaba
- uezaba
- 1 ugari
- ugazabandre
- urritxo
- usaba
- ustel
- uzaba
- zabaldu
- zelan
- zer
- zerbitzatu
- zesto
- zikoitz
- zintzo
- zirikatu
- zuzitu
goiburua
soilik.
sense-1
1.
(V, G, AN; Lar)
Ref.:
A (soillik);
A Morf 364;
Iz Ulz (afaríe)
.
Sólo, solamente, exclusivamente. "Solo, solamente, bakarrik, utsik, soillik " Lar. "Solamente, únicamente" A, que cita a LE. v. soilki. Tr. Documentado en textos alto-navarros del s. XVIII y principios del XIX, y en autores meridionales del s. XX. En DFrec hay 67 ejs., todos meridionales.
Etzéla sartu onzian Jesus bere diszipuloéki, baizik joan ziréla sollik diszipuloak. LE Io 6, 22 (Ker soillik; Dv, Ol, IBk, IBe bak(h)arrik). Berena soillik da kulpa. (371). LE-Ir. Bizitu óndoan [...] gorputzaindáko sollik, ilen dire ta ikuskoute berén bizia izan déla animaleén bizia. LE Prog 102. Azpiratu gaitzala, / [...] bañan bere garaitza bakarrik izango da, / soillik gure gorpuztxo erbal illkorrakiñ. AB AmaE 108. Gotzonak soilik dira bere laztanen gai. "Tan solo los ángeles" . Laux BBa 122. Sudurra soillik luzea. "Sólo tenía recta la nariz" . Or Eus 88. Ez aragi orniketari buruz soillik, baita beste jakiei buruz ere. EAEg 25-12-1936, 640. Bere gogoaren amets bat zirela soilik, izaterik gabeko. Mde Pr 373. Au dakit sollik: Zu gabe gaizki nagola. Or Aitork 384. Bein bizi gera sollik. Txill Let 107. Ta arrezkero, ez da langille [...] beartsua soillik. Ugazaba da. Erkiag BatB 124. Leku haietan, / ortu denetan, / soilik zeuden laboreak. Arti MaldanB 206. Auek lagun ditudala soillik ausartzen naiz burua agirian azaltzen. Gazt MusIx 8. Barazkiak soilik iaten omen zituen. Zait Plat 78. Lehenbiziko zazpi lapikoen ordez, lau soilik dauzkagu orai. Osk Kurl 14. Zortzi idazlanetatik bi soilik euskeraz. MIH 202. Eskualde horretan guztian ez zen euskaraz soilik egiten: euskararen aldamenean bazegoen beste hizkuntzaren bat. MEIG IV 57.
v. tbn. FLV 1989, 101 (Munarriz, s. XVIII). MurSerm 73. A Ardi 84. Laux AB 30. Gand Elorri 140. Izeta DirG 11. Ibiñ Virgil 46. Lasa Poem 62.
Sólo, solamente, exclusivamente. "Solo, solamente, bakarrik, utsik, soillik " Lar. "Solamente, únicamente" A, que cita a LE. v. soilki. Tr. Documentado en textos alto-navarros del s. XVIII y principios del XIX, y en autores meridionales del s. XX. En DFrec hay 67 ejs., todos meridionales.
Etzéla sartu onzian Jesus bere diszipuloéki, baizik joan ziréla sollik diszipuloak. LE Io 6, 22 (Ker soillik; Dv, Ol, IBk, IBe bak(h)arrik). Berena soillik da kulpa. (371). LE-Ir. Bizitu óndoan [...] gorputzaindáko sollik, ilen dire ta ikuskoute berén bizia izan déla animaleén bizia. LE Prog 102. Azpiratu gaitzala, / [...] bañan bere garaitza bakarrik izango da, / soillik gure gorpuztxo erbal illkorrakiñ. AB AmaE 108. Gotzonak soilik dira bere laztanen gai. "Tan solo los ángeles" . Laux BBa 122. Sudurra soillik luzea. "Sólo tenía recta la nariz" . Or Eus 88. Ez aragi orniketari buruz soillik, baita beste jakiei buruz ere. EAEg 25-12-1936, 640. Bere gogoaren amets bat zirela soilik, izaterik gabeko. Mde Pr 373. Au dakit sollik: Zu gabe gaizki nagola. Or Aitork 384. Bein bizi gera sollik. Txill Let 107. Ta arrezkero, ez da langille [...] beartsua soillik. Ugazaba da. Erkiag BatB 124. Leku haietan, / ortu denetan, / soilik zeuden laboreak. Arti MaldanB 206. Auek lagun ditudala soillik ausartzen naiz burua agirian azaltzen. Gazt MusIx 8. Barazkiak soilik iaten omen zituen. Zait Plat 78. Lehenbiziko zazpi lapikoen ordez, lau soilik dauzkagu orai. Osk Kurl 14. Zortzi idazlanetatik bi soilik euskeraz. MIH 202. Eskualde horretan guztian ez zen euskaraz soilik egiten: euskararen aldamenean bazegoen beste hizkuntzaren bat. MEIG IV 57.
v. tbn. FLV 1989, 101 (Munarriz, s. XVIII). MurSerm 73. A Ardi 84. Laux AB 30. Gand Elorri 140. Izeta DirG 11. Ibiñ Virgil 46. Lasa Poem 62.
sense-2
2.
Solo, a solas, sin compañía; sin ayuda de nadie.
v. BAKARRIK.
Tr. Documentado en Arrese Beitia y autores meridionales modernos.
Jentea egitean, baña etxeratu / ta soillik nintzanean ni bere geratu [...]. AB AmaE 230. Ill zaite bada bakar ta soillik. Ib. 6. Mari Antoni soillik orreik biok baño, / edozetarako da askozaz geiago. Ib. 420. Jan deza, artean, gazte ok ainbat / soillik zartari-ondoko. "Entretanto puede tragar sola, [...] más que los dos jóvenes juntos" . Or Eus 94. Ardura gabe mintzo ziñezke. Zure alboan soillik natzaizu. 'Solo yo estoy cerca de ti' . Zait Sof 108 (v. tbn. 135). Zeure munduon soilik nago edozein zakhur / zoriontsurik bizi da ni bainoago. Mde Po 94. Naikoa ta larregi zan bera soillik, erabagiak artzeko ta beteteko. Erkiag BatB 90. Nogaz bizi zaree? --Ama ta biok, soillik. Ib. 98. Jakina da [...] deza, leza, etc., ezin erabil daitezkeela soilik inongo euskalkitan, ezker aldetik ba- nahiz eskuinetik -(e)n lagun ez badute. MEIG VIII 100. Aipa ditzadan ahaztu baino lehen, maiz soilik aditzen diren partizipioak: aditu, erabili, ikusi, zabaldu. MEIG VI 140.
v. tbn. Gazt MusIx 215. MEIG IX 136 (en colab. con NEtx).
Jentea egitean, baña etxeratu / ta soillik nintzanean ni bere geratu [...]. AB AmaE 230. Ill zaite bada bakar ta soillik. Ib. 6. Mari Antoni soillik orreik biok baño, / edozetarako da askozaz geiago. Ib. 420. Jan deza, artean, gazte ok ainbat / soillik zartari-ondoko. "Entretanto puede tragar sola, [...] más que los dos jóvenes juntos" . Or Eus 94. Ardura gabe mintzo ziñezke. Zure alboan soillik natzaizu. 'Solo yo estoy cerca de ti' . Zait Sof 108 (v. tbn. 135). Zeure munduon soilik nago edozein zakhur / zoriontsurik bizi da ni bainoago. Mde Po 94. Naikoa ta larregi zan bera soillik, erabagiak artzeko ta beteteko. Erkiag BatB 90. Nogaz bizi zaree? --Ama ta biok, soillik. Ib. 98. Jakina da [...] deza, leza, etc., ezin erabil daitezkeela soilik inongo euskalkitan, ezker aldetik ba- nahiz eskuinetik -(e)n lagun ez badute. MEIG VIII 100. Aipa ditzadan ahaztu baino lehen, maiz soilik aditzen diren partizipioak: aditu, erabili, ikusi, zabaldu. MEIG VI 140.
v. tbn. Gazt MusIx 215. MEIG IX 136 (en colab. con NEtx).
sense-3
3.
(Estar, etc.)desnudo, desprovisto de hojas; descubierto.
Ez zuaitzetan ostorik, ez zelaietan lorerik: dena soillik ageri zan. Etxeg EEs 1916, 115. Eskuiko besoa soillik duala sartzen bait da beti guda-burruketan. "Con el brazo derecho desnudo" . Berron Kijote 195.
Ez zuaitzetan ostorik, ez zelaietan lorerik: dena soillik ageri zan. Etxeg EEs 1916, 115. Eskuiko besoa soillik duala sartzen bait da beti guda-burruketan. "Con el brazo derecho desnudo" . Berron Kijote 195.
azpiadiera-3.1
(V-ger-m-gip, G-azp-goi-to-bet, AN-gip-larr-5vill-erro-olza ap. EI 109).
(Estar, etc.)pelado, raso.
(Estar, etc.)pelado, raso.
azpisarrera-1
SOIL-SOILIK (V, G).
Ref.: A; Elexp Berg.
a)
Sólamente; simplemente. "Pura y exclusivamente" A. "Sin más aditamentos. Referiéndose sobre todo a la comida. Soil-soillik?
Beste naste barik, auraxe bakarrik dala. Berakasaldia soil-soillik janda ezin goldara joan" Elexp Berg.
Kontrizino osuari deituten bere jako soil soilik kontrizinua. Mg CO 44 (tbn. en Zam Man 67). Maiean bost ginan soil-soilik. A Ardi 78. Orain beraren muña soil-soilik aitatuko det. Ib. 51. Otorduak ordaindu egin bearko ditu. Jakien balioa soil-soillik eskatuko zaio ordea. EAEg 5-2-1937, 986. Dendak itxiak, edaritegi ta ardandegiak soil-soillik edegita. Erkiag BatB 126. Universidadea teknikaz arduratzen da soil-soilik. Vill Jaink 8. Arimaren auzia geroko utzirik, gorputzaz soil-soilik mintzatuko gera orain. Ib. 61. --Argi ta garbi Schmitz jauna. --Deitu zaidazu Joxe soil-soilik. Lab SuEm 179 (v. tbn. 194). Antzinatasunak ematen dio soil-soilik hitz bati jatortasuna. MIH 105. Hizkuntzaz mintzatuko naiz hemen, soil-soilik, lekuari dagokionez. MEIG VII 88. v. tbn. KIkV 93. Ldi IL 7. Or Eus 372. Zait Plat 42. Gazt MusIx 164. Berron Kijote 171. Ataño TxanKan 131.
b)
A solas, sin compañía.
Baña eztot nai zuek bakarrik / berba egitea, / ez dot nik gura zuek soll-sollik / gaur kantetea. AB AmaE 43.
c)
(Estar, etc.) raso, sin árboles.
Izan ere, mendigain ura soil-soillik zegoan. Ezta zugaitz bat ere. Alkain 148.
Kontrizino osuari deituten bere jako soil soilik kontrizinua. Mg CO 44 (tbn. en Zam Man 67). Maiean bost ginan soil-soilik. A Ardi 78. Orain beraren muña soil-soilik aitatuko det. Ib. 51. Otorduak ordaindu egin bearko ditu. Jakien balioa soil-soillik eskatuko zaio ordea. EAEg 5-2-1937, 986. Dendak itxiak, edaritegi ta ardandegiak soil-soillik edegita. Erkiag BatB 126. Universidadea teknikaz arduratzen da soil-soilik. Vill Jaink 8. Arimaren auzia geroko utzirik, gorputzaz soil-soilik mintzatuko gera orain. Ib. 61. --Argi ta garbi Schmitz jauna. --Deitu zaidazu Joxe soil-soilik. Lab SuEm 179 (v. tbn. 194). Antzinatasunak ematen dio soil-soilik hitz bati jatortasuna. MIH 105. Hizkuntzaz mintzatuko naiz hemen, soil-soilik, lekuari dagokionez. MEIG VII 88. v. tbn. KIkV 93. Ldi IL 7. Or Eus 372. Zait Plat 42. Gazt MusIx 164. Berron Kijote 171. Ataño TxanKan 131.
Baña eztot nai zuek bakarrik / berba egitea, / ez dot nik gura zuek soll-sollik / gaur kantetea. AB AmaE 43.
Izan ere, mendigain ura soil-soillik zegoan. Ezta zugaitz bat ere. Alkain 148.
soilik
-
soilik....
-
1. (V, G, AN; Lar) Ref.: A (soillik); A ...
-
2. Solo, a solas, sin compañía; sin ay...
-
3. (Estar, etc.)desnudo, desprovisto de ...
-
(V-ger-m-gip, G-azp-goi-to-bet, AN-gip-l...
-
SOIL-SOILIK (V, G). Ref.: A; Elexp Berg....
<< soberbioso 0 / 0 soro >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
