OEH - Bilaketa
317 emaitza piztu bilaketarentzat
Sarrera buruan (12)
Sarrera osoan (305)
- abiarazi
- adore
- afera
- agertu
- agertze
- 1 agian
- aiho
- aitzakia
- aitzindari
- ajitu
- akelarre
- alai
- aldakuntza
- aldaretxo
- aldatu
- alderatu
- aldi
- aleluia
- alkohol
- altxatu
- amatatu
- 3 amatu
- amen
- amets
- antxiti
- antzezleku
- antzeztoki
- 1 apainki
- apostolu
- aratz
- arau
- arbazta
- ardagai
- 1 are
- argi
- 1 argitu
- argizagi
- arima
- arnasa
- arrapiztu
- 1 arroka
- 1 arte
- asaldamen
- ase
- 1 Asentsio
- 1 ate
- atera
- atorra
- 1 atso
- atzipe
- aurre
- ausartzia
- 1 auzi
- aza
- azaldu
- azken
- azpi
- baiki
- bait-
- 2 baita
- 1 barren
- basajaun
- 1 bata
- bateo
- bazkaloste
- begietsi
- begiratu
- behar
- behar izan
- behe
- behin
- bekaitzarazi
- bekoki
- beldur
- belo
- beltz
- 1 bera
- berbera
- beribiltegi
- berotu
- berpiztu
- berritu
- berriz
- berrogei
- berrogeigarren
- bertan
- bertute
- betiere
- bezain
- bezala
- bidali
- bihoztu
- bixtu
- biziarazi
- bizigura
- bizitu
- bizkor
- biztu
- bonbila
- 1 buhatu
- bukatu
- burutzia
- buruxka
- damutasun
- defendatu
- 1 dena
- despertadore
- doan
- dolu
- egin
- 1 ekai
- ekidin
- eragin
- 1 eraman
- 1 erre
- erresuzitatu
- etxekal
- ezen
- 1 ezin
- ezkaratz
- ezkeroz
- 2 ezkutu
- eztabaida
- farol
- fruitu
- 1 garai
- garatu
- 1 gau
- gazi
- gazitegi
- geratu
- gerla
- giltza
- 1 goi
- goraintzi
- gorputz
- gorriarazi
- gurari
- hainbeste
- 1 hala
- handikitu
- har
- 1 hara
- harddo
- haritz
- harri
- harritu
- 1 hartu
- harzara
- haserrebide
- hasi
- heren
- heriotza
- herri
- hezur
- 1 hil
- hiru
- hitzeztu
- huraxe
- hutsalditsu
- ilaundu
- ilinti
- ilun
- ilunperatu
- inbidia
- inportante
- iratzartze
- irauli
- 1 irazeki
- isiotu
- istant
- itxarki
- itxaropen
- itxurazko
- izan
- izapentsu
- izeki
- 1 jaiki
- jaikiarazi
- jaungoikoratu
- jauzi
- 1 jo
- kandela
- kanderilla
- karjo
- kizun
- 1 konkor
- konpondu
- kuadrillari
- kukuldu
- kunkundu
- labetara
- lagunarte
- lan
- larri
- legendun
- legetasun
- lehenengo
- 1 lo
- loti
- lurpetu
- maitagai
- mamitu
- mando
- mendi
- metxa
- 1 min
- mindura
- mordoilozale
- motzarazi
- mugimendu
- 1 muin
- nagusitu
- negar
- neke
- nekez
- neska
- neurtu
- nola
- ohepe
- oilarite
- olio
- onesgune
- ordu
- 1 oro
- oroitarazi
- otoitz
- pairatu
- 1 parada
- pena
- pindar
- 1 pipa
- pipakada
- pistu
- 2 pitz
- pitzarazi
- pixtu
- piztarazi
- piztargi
- piztualdi
- piztuera
- pospolo
- prizt
- 1 sabai
- sakramentu
- salbatzaile
- 1 sasi
- sekula
- sentipen
- sinesmen
- sinestamendu
- sinetsi
- 2 sistu
- 1 so
- 2 sortu
- 1 su
- subil
- subiztu
- sudur
- sugai
- 1 sugar
- sukar
- sumur
- susmur
- sutu
- tabako
- tarritatu
- trumoi
- txaldar
- txapel
- txarkarta
- 1 txatar
- txiki
- tximista
- tximistargi
- 2 txintxa
- txistu
- 1 txori
- udare
- usain
- uste
- uxaldi
- xaloki
- 1 xiribita
- zainart
- zainbera
- zaletasun
- zarata
- zegarrega
- zer
- zernahi
- zigarreta
- zigarrillo
- zigarro
- zirriztu
- zoko
- zola
- zoratu
- 1 zoro
- zorri
- zorrotz
- zotz
- zuhaitz
- zutitu
- zuzi
goiburua
metxa.
sense-1
1.
(V, G, AN, R-uzt;
VP
, SP, Lar, Añ, H),
mitxa (AN, L, BN, S, R; SP, Deen I 136 <mitsia>, Gèze, Dv, H)
Ref.:
A (metxa, mitxa)
; Urkia EEs 1930, 49; Elexp Berg.
"Mèche de lampe" SP. "Terada [sic]" VP 58v (sin duda error del copista por torcida ). "Mecha de candil, lámpara" , "torcida" Lar y Añ. v. 1 dunda. Tr. Documentado desde mediados del s. XVIII. Metxa es la forma propia de la tradición meridional y mitxa de la septentrional (tbn. en Echenique y Oskillaso).
Ez du hautsiko seska arraillatua eta ez du iraungituko oraiño khea duken mitxa. He Mt 12, 20 ( TB, Dv, Echn, SalabBN mitxa, Ur, Ur (V), Samper, Or, IBk, IBe metxa; Lç lihoa, Ip mükia, Leon drunda, Ol zunda, Ker argi-aria ). Metxaren suak barreneko polbora ukitu horduko [...]. Mb IArg I 255. Ungi hilla ez den mitxa baten pare gure pasioneak bethi erna daitezke. Mih 8. Kandela baten metxa o pabiloari. FamInst 852. Metxan igotzen dan [olioa] . It Dial 45 (Ur metxa, Dv, Ip mitxa). Metxa irazekiak, polbora. Izt C 352. Ez othe den hor piztua gerla jauz-araziko duen mitxa. Herr 11-6-1959, 1. Hodia petardo bat zan, eta lokarri zathia, mitxea edo bihurria. Osk Kurl 49. Metxa neurtzen. [...] Tiro egiteko erakoa! Zart! Lertuko duana. Lab SuEm 203. Metxa-soka eskuan arturik. Ib. 196. Metxa-pizkarria. Ib. 196. Musturretik bera metxa apur bat ebala, orioa erreaz, argi egiten eban [krusailluak] . Etxabu Kontu 205. Mitxak eros eta hemengo lasto meta guzier su emaiteko. Etchebarne 12. Orduan dinamita kartutxo bat sartuta, pistoia barrenean jarri metxa batekin. BBarand 38.
v. tbn. AB AmaE 390. Erkiag BatB 42. Mitxa: Jaur 378.
"Mèche de lampe" SP. "Terada [sic]" VP 58v (sin duda error del copista por torcida ). "Mecha de candil, lámpara" , "torcida" Lar y Añ. v. 1 dunda. Tr. Documentado desde mediados del s. XVIII. Metxa es la forma propia de la tradición meridional y mitxa de la septentrional (tbn. en Echenique y Oskillaso).
Ez du hautsiko seska arraillatua eta ez du iraungituko oraiño khea duken mitxa. He Mt 12, 20 ( TB, Dv, Echn, SalabBN mitxa, Ur, Ur (V), Samper, Or, IBk, IBe metxa; Lç lihoa, Ip mükia, Leon drunda, Ol zunda, Ker argi-aria ). Metxaren suak barreneko polbora ukitu horduko [...]. Mb IArg I 255. Ungi hilla ez den mitxa baten pare gure pasioneak bethi erna daitezke. Mih 8. Kandela baten metxa o pabiloari. FamInst 852. Metxan igotzen dan [olioa] . It Dial 45 (Ur metxa, Dv, Ip mitxa). Metxa irazekiak, polbora. Izt C 352. Ez othe den hor piztua gerla jauz-araziko duen mitxa. Herr 11-6-1959, 1. Hodia petardo bat zan, eta lokarri zathia, mitxea edo bihurria. Osk Kurl 49. Metxa neurtzen. [...] Tiro egiteko erakoa! Zart! Lertuko duana. Lab SuEm 203. Metxa-soka eskuan arturik. Ib. 196. Metxa-pizkarria. Ib. 196. Musturretik bera metxa apur bat ebala, orioa erreaz, argi egiten eban [krusailluak] . Etxabu Kontu 205. Mitxak eros eta hemengo lasto meta guzier su emaiteko. Etchebarne 12. Orduan dinamita kartutxo bat sartuta, pistoia barrenean jarri metxa batekin. BBarand 38.
v. tbn. AB AmaE 390. Erkiag BatB 42. Mitxa: Jaur 378.
azpiadiera-1.1
"
Mitxa atzemate, découvrir la mèche: découvrir une intrigue"
Hb GH
1929, 92.
"Mecha de heridas", "mecha de mosquete", "mecha de tocino para mechar" Lar.
azpiadiera-1.2
mitxa (BN ap. Lh
; H).
"Il se dit de matières inflammables et à moitié brulées, préparées pour le briquet. Zure dunda mitxarik gabe da, votre étui à mèche est sans mèche" H. "Allumette" Lh.
Mutilak zigarreta bat piztu nahi izan zuen [...]; bi mitxa erabili behar izan zituen heltzekotz. Mde Pr 153.
"Il se dit de matières inflammables et à moitié brulées, préparées pour le briquet. Zure dunda mitxarik gabe da, votre étui à mèche est sans mèche" H. "Allumette" Lh.
Mutilak zigarreta bat piztu nahi izan zuen [...]; bi mitxa erabili behar izan zituen heltzekotz. Mde Pr 153.
azpiadiera-1.3
(Fig.).
Ba, egiazki, arno gaitza da hau! Zer mitxa duen!!! Larz GH 1934, 487.
Ba, egiazki, arno gaitza da hau! Zer mitxa duen!!! Larz GH 1934, 487.
sense-2
2.
(En frases negativas).
Nada; (ni) pío.
Irten zan anai Esteban ibaitik [...]; jarraitu zion Santuari, zeguan bezela, metxa legorrik gabe, bustia oso. Bv AsL 206s. Ezer ez, jauna, ezer ez. Nigandik ez du beñepiñ metxik ere jakingo. Sor Bar 107.
Irten zan anai Esteban ibaitik [...]; jarraitu zion Santuari, zeguan bezela, metxa legorrik gabe, bustia oso. Bv AsL 206s. Ezer ez, jauna, ezer ez. Nigandik ez du beñepiñ metxik ere jakingo. Sor Bar 107.
sense-3
3.
(AN-gip-5vill ap. A),
mitxa
(AN, L, BN, S, R ap. A; VocBN). "Charpie" VocBN. "Hilacha" A.
sense-4
4.
"
Mitxa (L-ain), bolsilla de estopa para cerrar agujeros en vez de la espita"
A.
sense-5
5.
(BN-baig).
Broca. "Los agujeros, donde van los dientes [del travesaño], los consigue con una broca (metxa)" Garm CEEN 1971, 224.
Kuelak, ertza baiño amar zentimetro barrurago, amarreko metxarekin egindako zuloa izaten zuan ipurdian. JAzpiroz 114.
Broca. "Los agujeros, donde van los dientes [del travesaño], los consigue con una broca (metxa)" Garm CEEN 1971, 224.
Kuelak, ertza baiño amar zentimetro barrurago, amarreko metxarekin egindako zuloa izaten zuan ipurdian. JAzpiroz 114.
metxa
-
metxa....
-
1. (V, G, AN, R-uzt; VP , SP, Lar, Añ, ...
-
" Mitxa atzemate, découvrir la mèche: ...
-
mitxa (BN ap. Lh ; H). "Il se dit de mat...
-
(Fig.). Ba, egiazki, arno gaitza da hau!...
-
2. (En frases negativas). Nada; (ni) pí...
-
3. (AN-gip-5vill ap. A), mitxa (AN, L, B...
-
4. " Mitxa (L-ain), bolsilla de estopa p...
-
5. (BN-baig). Broca. "Los agujeros, dond...
<< mendi 0 / 0 1 min >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
